Radio Kraków

Przed hejnałem


RSS Spotify

Goście magazynu „Przed hejnałem” mają swoje pasje, swoje plany, swoje marzenia. Miło wypić w ich towarzystwie przedpołudniową kawę...

Podcasty

Bohaterowie jego książek stali się dla niego rodziną. "Gdy mam urodziny, dzwonią do mnie ukochane babcie z Wołynia"

Książki Witolda Szabłowskiego zyskały uznanie w kraju, jak i za granicą. Jego twórczość charakteryzuje się głębokim zanurzeniem w tematy społeczne i historyczne, często z perspektywy ludzkich doświadczeń. - Kontakt mamy cały czas i jest on bardzo intensywny. Pamiętam, że kiedyś w świecie polskiego reportażu była taka dyskusja, czy po napisaniu książki utrzymywać kontakt z bohaterami. Zawsze mnie ta dyskusja śmieszyła, ponieważ nie potrafię nie utrzymywać kontaktu. Jeżeli jeżdżę do kogoś przez kilka lat, a tak było przy wołyńskiej książce, to ja zdążyłem się zaprzyjaźnić z tymi ludźmi. Oni stali się dla mnie rodziną - mówi w rozmowie z Anną Piekarczyk Witold Szabłowski, polski reportażysta i dziennikarz.

Kim są osoby studenckie i osoby poselskie? Mówi o nich język neutralny płciowo

Płeć biologiczna, psychologiczna, kulturowa. Ile mamy płci? - Wymyka się tam to, że mamy różne wyznaczniki płci. Mamy płeć chromosomów, płeć gonadoforyczną czy ośrodków mózgowych. Trzeba ostrożnie podchodzić z używaniem określeń upraszczających płeć biologiczną i płeć np. psychologiczną czy kulturową, ponieważ należy pamiętać, że substratem dla naszych doświadczeń i przeżyć jest mózg - mówi w rozmowie z Anną Piekarczyk prof. Bartosz Grabski specjalista psychiatrii i seksuologii, psychoterapeuta i kierownik Pracowni Seksuologii Katedry Psychiatrii Wydziału Lekarskiego UJ CM.

Prof. Zbigniew Karaczun: "Zmiana klimatu to nie przyszłość, tylko nasza teraźniejszość"

Konsekwencje zmian klimatu są zróżnicowane i obejmują m.in. wzrost średnich temperatur globalnych, a także częstsze i ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak fale upałów, susze, burze czy powodzie. - W tym roku w wielu miejscach świata – Indiach, Stanach Zjednoczonych, Afryce – temperatura przekraczała 50 stopni w ciągu dnia - mówi w rozmowie z Anną Piekarczyk prof. Zbigniew Karaczun z Koalicji Klimatycznej, sozolog.

Ludzie traktują językoznawców jak wyrocznie. "Zmianą kulturową jest to, że widzimy w zwierzętach podmiot"

Po słowach prof. Bralczyka o "zdychaniu zwierząt" zrobiło się bardzo głośno, ponieważ "zdychać" nie jest już dla nas słowem neutralnym, a pejoratywnym. - Możemy mieć różne utrwalone obrazy w języku, które są uwarunkowane kulturowo. W "zdychaniu" nie ma podmiotowości. Gdy mówię o człowieku, że zdechł, to jest to podkreślenie, że nie chce widzieć człowieka w człowieku - mówi w rozmowie z Anną Piekarczyk dr Małgorzata Majewska, specjalistka od komunikacji werbalnej i niewerbalnej.

Wakacje to dla nich jeden dzień. Niewidzialni seniorzy

Często osoby starsze zamykają się w swoich mieszkaniach i boją się z nich samodzielnie wyjść. Dzieje się tak m.in. z powodu niepełnosprawności, lęku czy braku drugiej osoby. Akcja "Wakacje jednego dnia" organizowana przez Stowarzyszenie mali bracia Ubogich ma na celu wsparcie seniorów i zapewnienie im chwili odpoczynku od codziennych trosk. Więcej o akcji opowiedziały Annie Piekarczyk Paulina Augustyniak, koordynatorka regionalna ze Stowarzyszenia mali bracia Ubogich oraz Magdalena Grochala, wolontariuszka.

Monika Niemczyk: Czasami są takie momenty, że człowiek chce się wycofać

- Czasami są takie momenty, że człowiek chce się wycofać. Miałam taki etap w życiu, w którym uważałam, że już się nagrałam. Postanowiłam wyemigrować do Norwegii. Byłam wtedy na fali przekonania, że już nie muszę grać i być aktorką. To było złudne - mówi w rozmowie z Anną Piekarczyk Monika Niemczyk, aktorka teatralna i filmowa.

Takiej fotografii nie da się wyreżyserować. "Latam jako fotograf podniebny"

- German Open to otwarte mistrzostwa Niemiec w sporcie paralotniowym, w których reprezentowane są ekipy z całego. W Macedonii są znakomite warunki do latania, jest dobra termika. Nie startuję jako zawodnik, ale latam jako fotograf podniebny - mówi w rozmowie z Anną Piekarczyk Wojciech Kocot, fotograf.

Ulica Studencka odcinek od ul. Loretańskiej do ul. Garncarskiej

W tej części mieszkali m.in. Odon Bujwid z żoną Kazimierą, Sławomir Odrzywolski, architekt, konserwator zabytków - restaurator katedry wawelskiej, prof. Andrzej Zoll. Z tą ulicą pewne związki miała też Eliza Pareńska.

"Nasza wędrówka po Nowej Hucie zaczęła się 20 lat temu". Festiwal Odyseja Nowohucka

Z okazji dwudziestolecia istnienia Teatr Łaźnia Nowa wspólnie z Domem Utopii przygotował Festiwal Odyseja Nowohucka. Inauguracja wydarzenia nastąpi już w najbliższy piątek, 19 lipca. Więcej o nadchodzącym festiwalu opowiedzieli Annie Piekarczyk Małgorzata Szydłowska, kuratorka Festiwalu Odyseja Nowohucka i dyrektorka Domu Utopii - Międzynarodowego Centrum Empatii oraz Milosh Luczynski, artysta multidyscyplinarny.

Jak nas różni neuroróżnorodność? Różnorodność neurologiczna może być źródłem unikalnych talentów

Neuroróżnorodność to pojęcie, które odnosi się do naturalnych różnic w funkcjonowaniu mózgu i procesach myślowych między ludźmi. Zamiast postrzegać te różnice jako wady lub zaburzenia, coraz więcej specjalistów i badaczy zwraca uwagę na to, że różnorodność neurologiczna może być źródłem unikalnych talentów i perspektyw. W ramach neuroróżnorodności mieszczą się takie zjawiska jak autyzm, ADHD czy dysleksja. Gościem Anny Piekarczyk był dr Jakub Słowik - psycholog, trener, ekspert różnic indywidualnych.

10. edycja Międzynarodowych Małopolskich Spotkań z Folklorem już od 15 do 24 lipca!

10. edycja Międzynarodowych Małopolskich Spotkań z Folklorem to podróż pełna kolorów, dźwięków i rytmów, które ożywiają Małopolskę. Jubileuszowa edycja festiwalu zaprezentuje bogactwo i różnorodność tradycji ludowych. To niecodzienne wydarzenie rozpocznie się 15 lipca i potrwa aż do 24 lipca. Gośćmi Anny Piekarczyk byli Piotr Szewczyk dyrektor Międzynarodowych Małopolskich Spotkań z Folklorem, Natalia Nowacka koordynatorka ds. wizualnych oraz Dawid Lin tłumacz, związany z Tajwańskimi Instytutem Kulturalnym.

Roman Gancarczyk: Sztuka nie miałaby sensu dla widza jeśli byłaby bez wymiaru terapeutycznego

- Ktoś kiedyś wspomniał, że marzeniem Luka Percevala jest to, aby widzowie zostawiali komórki przed wejściem na widownię. Jest to utopijne marzenie, ponieważ nie można nikomu zakazać możliwości kontaktu w przestrzeni publicznej. Mimo że telefon jest wyciszony, można coś tam sobie sprawdzić podczas spektaklu. Chodzi mi o to, że przestrzeń rzeczywiście jest miejscem sacrum na czas spektaklu. Tworzymy alternatywną rzeczywistość i próbujemy w niej być do końca - mówi w rozmowie z Sylwią Paszkowską Roman Gancarczyk, aktor teatralny i filmowy, związany z Narodowym Teatrem Starym w Krakowie.

Na rolkach przez całą Polskę! „Te dzieci nas potrzebują”

W dniach od 16 do 25 lipca odbędzie się niezwykła akcja charytatywna! Marek Łągwa, który połączył sportową pasję z niesieniem pomocy, przejedzie 788 km z Gdyni do Zakopanego, aby pomóc najmłodszym z Pomorskiego Hospicjum dla Dzieci. - Fundusze, które zbiorę, przekazane będą przede wszystkim na cele statutowe Pomorskiego Hospicjum dla Dzieci. To zależy tylko od nas – sponsorów, ludzi dobrej woli – jak hospicjum będzie funkcjonować. Dzieci też mają marzenia. Chcą spotkać kogoś znanego czy zmienić kolor swojego pokoiku. Są to z pozoru proste problemy, ale dla niektórych mogą być trudne do udźwignięcia - mówi w rozmowie z Sylwią Paszkowską Marek Łągwa, inicjator akcji "Na rolkach przez Polskę dla małych serc".

"Spektakl baletowy jest bardzo wymagający". Dlaczego stroje baletowe są tak trudne do zaprojektowania?

Szycie strojów baletowych to zajęcie wymagające ogromnego zaangażowania i wysiłku. Kostiumy stanowią integralną część każdego przedstawienia baletowego, dlatego muszą nie tylko efektownie wyglądać na scenie, ale także być idealnie dopasowane do tancerza. Więcej o projektowaniu strojów baletowych, opowiedziały Sylwii Paszkowskiej Ewa Dura z pracowni krawieckiej męskiej oraz Katarzyna Kłębczyk z pracowni krawieckiej damskiej.

"Żyjemy w świecie absurdów egzaminacyjnych". Czy matura jest jeszcze potrzebna?

Matura co roku budzi wiele emocji i oczekiwań. Centralna Komisja Egzaminacyjna poinformowała, że maturę w 2024 roku zdało 84,1% wszystkich osób podchodzących do egzaminu. Czy powinniśmy być dumni z tegorocznego wyniku? - Żyjemy w świecie absurdów egzaminacyjnych. Młodzi ludzie powinni składać masowo wnioski o wglądy do swoich prac i weryfikować to, jak zostali ocenieni, ponieważ te kryteria są bardzo niesprawiedliwe. Problem, na który bym zwrócił uwagę to nie kryteria oceniania, ale sam wygląd formuły - mówią w rozmowie z Sylwią Paszkowską Wojciech Rzehak, były polonista i autor profilu "Ponury Polonista" oraz Kamil Chaber, nauczyciel matematyki.

Ulica Studencka nr 6

Najważniejsza jest pokora. Dlaczego uwielbiamy sushi?

Aktualnie sushi cieszy podniebienia ludzi na całym świecie. Mimo że rozpowszechniło się poza granicami Japonii, nadal wiele osób nie poznało jego wszystkich zalet. O tym, dlaczego sushi stało się tak popularne, opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej Joanna Haba, koordynatorka wystawy "I Love Sushi" w Muzeum Manggha oraz Sebastian Wilk, sushimaster z Krakowa.

XIV Krakowskie Miniatury Teatralne

W dniach od 14 do 15 lipca na deskach Nowohuckiego Centrum Kultury odbędzie się święto teatromanów, czyli Krakowskie Miniatury Teatralne. To już XIV edycja przeglądu, na której gościć będą teatry z Warszawy: Ateneum, Kamienica i Roma oraz Ave Teatr z Rzeszowa. Więcej o nadchodzącym wydarzeniu Sylwii Paszkowskiej opowiedziała Zofia Gnoińska z Krakowskiego Forum Kultury.

Michał Rusinek: Poezja Szymborskiej zawsze była zjawiskiem osobnym

- Poezja Szymborskiej zawsze była zjawiskiem osobnym. Trudno by było znaleźć takie poetki czy poetów, którzy piszą podobnie jak Szymborska - mówi w rozmowie z Sylwią Paszkowską Michał Rusinek, literaturoznawca, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i wieloletni sekretarz Wisławy Szymborskiej, jednej z najwybitniejszych poetek XX wieku.

"Niezależnie od wszelkiej pomocy materialnej najważniejsza jest obecność". Jak pomaga Stowarzyszenie "Xenia"?

Czy już przyzwyczailiśmy się do wojny w Ukrainie i wszystkie informacje z frontu nam spowszedniały? O faktach życia w miejscu otoczonym wojną dowiadujemy się czasami z drugiej ręki. Gościem Sylwii Paszkowskiej była Agnieszka Tombińska prezeska Stowarzyszenia "Xenia", które pomaga osobom żyjącym na zagrożonych terenach w Ukrainie.