Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Agata Ciechanowska i Aneta Hudzik.

Kontakt: [email protected]

Podcasty

BookGame 2025 – największe święto gier planszowych w Polsce

Gry planszowe to jedna z najpopularniejszych form spędzania wolnego czasu offline. Dają możliwość oderwania się od ekranów komputerów i telefonów, sprzyjają budowaniu relacji oraz rozwijaniu logicznego myślenia. Niezależnie od wieku, każdy może znaleźć coś dla siebie – od prostych gier rodzinnych po skomplikowane strategie. Od 21 do 23 marca 2025 roku w Krakowie odbędzie się 3. Festiwal i Targi Gier Planszowych BookGame. Sylwia Paszkowska rozmawiała o wydarzeniu z jego organizatorkami – Izabelą Leonarcik i Wiktorią Penszkal.

Dziś obchodzimy Dzień Motyla. To jedne z najpiękniejszych owadów, ale ich populacja drastycznie spada

Motyle fascynują ludzi swoją delikatnością, kolorowymi skrzydłami i niemal magicznym lotem. Są symbolem wiosny i zmiany, a ich obecność w ogrodach i łąkach wprowadza nas w zachwyt. Niestety jesteśmy świadkami gwałtownego spadku populacji owadów, w tym liczebności motyli dziennych i nocnych, czyli ćem. Wypalanie łąk, stosowanie pestycydów, zmiany klimatyczne oraz niszczenie ich naturalnych siedlisk to tylko niektóre z powodów, dla których już niebawem widok motyla może być rzadkością. Obchody Dnia Motyla to doskonała okazja, by przypomnieć sobie, jak ważną rolę pełnią w ekosystemie i jak wiele możemy zrobić, by im pomóc. Sylwia Paszkowska gościła w audycji ,,Przed hejnałem" Alicję Ziębę, autorkę poezji poświęconej zwierzętom, oraz profesora Kazimierza Wiecha, entomologa.

Manipulacja, zastraszanie i poczucie winy. Jak sprawcy przemocy domowej kontrolują ofiarę?

Przemoc wobec kobiet to problem, który nie zna granic społecznych, ekonomicznych ani kulturowych. Dotyka zarówno osoby zamożne, jak i te w trudnej sytuacji materialnej, kobiety wykształcone oraz te, które nie miały dostępu do edukacji. Jest to zjawisko, które często rozwija się stopniowo, początkowo przybierając formę subtelnej kontroli, manipulacji emocjonalnej czy izolacji, by z czasem eskalować w przemoc fizyczną i psychiczną. Mimo że temat ten coraz częściej pojawia się w debacie publicznej, wciąż zbyt wiele kobiet pozostaje bez realnej pomocy, a społeczne przyzwolenie na przemoc sprawia, że ofiary boją się mówić o swoim cierpieniu. System prawny, który powinien chronić pokrzywdzone, często okazuje się niewystarczający, a proces dochodzenia sprawiedliwości bywa dla kobiet kolejnym dramatycznym doświadczeniem – pełnym bagatelizowania ich sytuacji, podważania wiarygodności i wiktymizacji. Sylwia Paszkowska rozmawiała o przemocy wobec kobiet z Iwoną Anną Wiśniewską, psycholożką, psychoterapeutką i seksuolożką, dyrektorką Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Osób Doznających Przemocy Domowej, dr Magdaleną Grzyb, kryminolożką, członkinią Zarządu Centrum Praw Kobiet, autorką monografii "Kobieta jako ofiara zabójstwa", oraz panią Agnieszką, która sama doświadczyła przemocy domowej i znalazła siłę, by się z niej uwolnić.

„Międzyczas": Teatralny hołd dla Jonasza Kofty

W spektaklu ,,Międzyczas" Agnieszka Michalik, Kamil Joński i Piotr Łakomik, aktorzy związani z Teatrem Witkacego w Zakopanem, zapraszają widzów w podróż pełną humoru, refleksji i głębokich emocji. Spektakl jest połączeniem poezji śpiewanej i tekstów satyrycznych Jonasza Kofty, współzałożyciela Kabaretu pod Egidą, jednego z najbardziej cenionych twórców polskiego kabaretu lat 70. i 80. O tym, co stanowi o sile tego przedsięwzięcia, Sylwii Paszkowskiej opowiedzieli sami jego twórcy.

Bez masek i udawania. Męskie kręgi to antidotum na samotność

W świecie, w którym od mężczyzn często oczekuje się siły, niezależności i radzenia sobie z problemami w samotności, coraz więcej z nich poszukuje przestrzeni, gdzie mogą otwarcie mówić o swoich emocjach, lękach i wyzwaniach. Jednym z miejsc, które im to umożliwia, są męskie kręgi – spotkania oparte na autentycznym dialogu, wzajemnym słuchaniu i wsparciu. W przeciwieństwie do tradycyjnych relacji koleżeńskich, w których często dominują rozmowy o sporcie, pracy czy rozrywce, kręgi pozwalają mężczyznom na głębszy wgląd w siebie i konfrontację z własnymi uczuciami. Czym dokładnie są te spotkania? Jak działają i dlaczego stają się coraz bardziej popularne? O tym Sylwia Paszkowska rozmawiała z Wojciechem Borowcem, certyfikowany koordynator męskich kręgów Maskulinum.

Witkacy Atelier – kreatywna przestrzeń dla młodych talentów w Zakopanem

Witkacy Atelier to nowoczesna przestrzeń kultury i edukacji, która w Zakopanem zyskuje coraz większe uznanie. Dedykowana młodym ludziom, stanowi miejsce, gdzie sztuka, nauka i kreatywność spotykają się, dając uczestnikom niepowtarzalną okazję do rozwoju. Beata Zalot, szefowa Witkacy Atelier, opowiada o tym, jak jej zespół stara się stworzyć przestrzeń, która nie tylko angażuje lokalną społeczność, ale również wychodzi naprzeciw młodym ludziom z całej Polski, oferując im możliwość zdobywania nowych doświadczeń i umiejętności w wyjątkowej atmosferze.

Małe, bezbronne… czy na pewno? Brak wiedzy może okazać się zgubny dla zwierząt

Każdej wiosny i lata do ośrodków rehabilitacji dzikich zwierząt trafiają setki młodych ptaków, jeży, wiewiórek i innych gatunków, które zostały uznane za porzucone lub wymagające pomocy. Często jednak ludzie, kierując się dobrymi intencjami, zabierają z natury zwierzęta, które w rzeczywistości nie potrzebują interwencji. Jak zatem rozpoznać sytuację, w której zwierzę faktycznie wymaga pomocy? Kiedy warto zadzwonić do specjalistów, a kiedy najlepiej po prostu się wycofać i pozwolić naturze działać? Sylwia Paszkowska gościła w audycji "Przed hejnałem" Karolinę Ptak, lekarkę weterynarii z Fundacji Akcja Dla Dzikich Zwierząt, oraz Joannę Wójcik, biolożkę i ornitolożkę z Fundacji Dzika Klinika.

Niezwykła wystawa immersyjna. Frida Kahlo jakiej nie znacie

Frida Kahlo to nie tylko ikona sztuki XX wieku, ale także symbol siły, niezależności i emocjonalnej szczerości w malarstwie. Jej dzieła od lat fascynują kolejne pokolenia. Teraz, dzięki wyjątkowej wystawie Frida Immersive w Hangarze Czyżyny, można poczuć jej twórczość w zupełnie nowy sposób. O niesamowitej wystawie opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej Ewa Król, przedstawicielka organizatora oraz Jakub Przebindowski, kurator wystawy.

Agnieszka Graca powraca z nowym kryminałem ,,Podniebie"

W studiu Radia Kraków Sylwia Paszkowska gościła Agnieszkę Gracę, laureatkę Nagrody Wielkiego Kalibru 2024 za swoją debiutancką powieść "Czarny poniedziałek". Tym razem autorka opowiadała o swojej najnowszej książce "Podniebie" – intensywnej, wnikliwej i pełnej napięcia opowieść o granicach wytrzymałości, wyborach, definiujących nasze życie, i pragnieniu ucieczki od rzeczywistości, która jest zbyt ciężka do uniesienia.

"Dzień dobry, nazywam się Magda Grzebałkowska i wieszam pranie na rowerze stacjonarnym". Jak się starzeć bez godności?

Biblioteka Kraków na osiedlu Dywizjonu 303 w czwartek pękała w szwach. Tłumy przyszły na spotkanie z Magdaleną Grzebałkowską i Ewą Winnicką, autorkami książek "Jak się starzeć bez godności?" oraz "Na bogato. Jak się starzeć bez godności 2". To, co miało być żartem i odskocznią od poważnych reportaży, okazało się dla wielu kobiet książką misyjną. - Są w Polsce kobiety, które skończyły te magiczne 45 lat i chcą po prostu dalej żyć. Nie chcą być smutne, chcą mieć z tego życia radość. Nasze poczucie humoru, ta nasza głupkowatość – bardzo z nimi rezonuje – mówią w rozmowie z Sylwią Paszkowską.

Ptaki już się wykluwają! Sprawdź, jak (nie)pomagać dzikim zwierzętom

Zmiany klimatyczne sprawiają, że wiosna przychodzi coraz wcześniej, a wraz z nią pierwsze lęgi ptaków i narodziny młodych ssaków. Czy zawsze powinniśmy ratować pisklę, które wypadło z gniazda? Co zrobić, gdy znajdziemy samotnego zajączka lub sarenkę? Jak uniknąć błędów, które mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc? O tym, jak mądrze postępować w przypadku znalezienia młodych dzikich zwierząt, opowiadają Karolina Ptak, lekarz weterynarii z Fundacji Akcja Dla Dzikich Zwierząt, oraz Joanna Wójcik, biologżka i ornitolożka z Fundacji Dzika Klinika.

Menopauza to etap życia, który przynosi wiele dobrego

Menopauza budzi wiele emocji i często bywa postrzegana negatywnie. Często kojarzona z nieprzyjemnymi objawami, końcem młodości, a nawet chorobą. Tymczasem jest to naturalny etap życia każdej kobiety i może przenieść wiele dobrego. Sylwia Paszkowska w rozmowie z doc. Ingą Ludwin, ginekolożką onkologiczną oraz dr Elżbietą Krawczyk-Pasławską, psycholożką kliniczną i psychoterapeutką przyjrzała się wyzwaniom i korzyściom, jakie niesie za sobą menopauza.

Dr hab. Diana Hodorowicz-Zaniewska: "Rak nie patrzy w pesel. Operujemy nawet dwudziestolatki"

Dr hab. Diana Hodorowicz-Zaniewska jest wybitą specjalistką w dziedzinie chirurgii onkologicznej. Jako liderka zespołu Breast Unit w Uniwersyteckim Centrum Leczenia Chorób Piersi, codziennie zmaga się z jednym z najpoważniejszych wyzwań współczesnej medycyny – leczeniem raka piersi. W ciągu swojej kariery nie tylko zdobyła specjalizację z chirurgii ogólnej, onkologicznej i plastycznej, ale także stała się ekspertem w leczeniu nowotworów piersi, które, jak podkreśla, dotykają coraz młodsze kobiety. Dr hab. Hodorowicz-Zaniewska dostrzega rosnącą liczbę zachorowań na raka piersi wśród osób poniżej 40. roku życia i zwraca uwagę na wpływ współczesnego stylu życia, w tym spożycia wysokoprzetworzonej żywności i obecności hormonów w codziennej diecie, na wzrost liczby przypadków. "Co ósma Polka ma lub będzie miała raka piersi" – mówi w rozmowie z Sylwią Paszkowską.

Testy w szkole są przydatne, ale muszą być mądrze zaprojektowane

Testy szkolne od lat budzą emocje wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. Są nieodłącznym elementem systemu edukacji, ale czy zawsze spełniają swoją rolę? Czy sprawdzają rzeczywiście to, co powinny – umiejętności i kompetencje, czy może jedynie zdolność do zapamiętywania informacji na krótki czas? O tym, jak skutecznie się uczyć Sylwia Paszkowska porozmawiała z Dorotą Brukowicz, lektorką języka angielskiego, metodykiem i trenerką technik efektywnej nauki.

To słuchacze będą mieli wpływ na rozwój fabuły! Serial kryminalny "Śledź" już w środę na antenie Radia Kraków

Gaja Grzegorzewska – pisarka, scenarzystka, laureatka Nagrody Wielkiego Kalibru – otwiera nowy rozdział w swojej twórczości. Tym razem nie tylko tworzy, ale i zaprasza odbiorców do współdecydowania o losach bohaterów słuchowiska kryminalnego "Śledź". To pierwszy raz, gdy pozwala, by jej historia była współtworzona na bieżąco przez słuchaczy. Więcej o projekcie opowiedziała Sylwii Paszkowskiej w programie Przed hejnałem.

Historia pisana przez kobiety. Wystartował Miesiąc Krakowianek 2025!

Marzec w Krakowie po raz czwarty staje się Miesiącem Krakowianek – czasem celebracji kobiecej siły, solidarności i wspólnoty. To wyjątkowa inicjatywa promująca równość, aktywność społeczną i znaczenie kobiet w historii oraz teraźniejszości miasta. Tegoroczna edycja to bogaty program wydarzeń: dyskusje o prawach kobiet, równości i przywództwie, spotkania o zdrowiu i samopoczuciu, a także zajęcia sportowe, joga, medytacja i kursy samoobrony. Nie zabraknie spacerów herstorycznych, warsztatów i wyjątkowej Gali Nagrody im. Kazimiery Bujwidowej. Sylwia Paszkowska gościła w audycji "Przed hejnałem" Justynę Kasińską z Muzeum Krakowa oraz Dorotę Halberdę z Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki.

Miłość, intryga i pożądanie. Kobiety, które zmieniły bieg historii sztuki

"Dama z gronostajem" to nie tylko arcydzieło renesansowego malarstwa, ale również symbol losów kobiet, które odegrały kluczową rolę w jego dziejach. Cecylia Gallerani – młoda, utalentowana kochanka Ludovica Sforzy – była jego pierwotną bohaterką. Jednak to Izabela Czartoryska nadała obrazowi nowy kontekst, umieszczając go w swojej kolekcji i wplatając w historię polskiego dziedzictwa. Katarzyna Bik, autorka książki "Najdroższa. Podwójne życie Damy z gronostajem" w rozmowie z Sylwią Paszkowską ukazuje niezwykłe losy tych dwóch kobiet, które mimo różnic miały ze sobą wiele wspólnego.

"W sztuce i w miłości jest nadzieja i ratunek". Dominika Bednarczyk z Nagrodą im. Romany Bobrowskiej

Nagroda im. Romany Bobrowskiej w tym roku trafi do Dominiki Bednarczyk, aktorki Teatru im. Juliusza Słowackiego. To wyróżnienie dla artystów, którzy swoją pracą wykraczają poza standardowe aktorstwo i niosą ze sobą coś więcej – misję, głębię i prawdę. - Jestem oszołomiona tą nagrodą, którą dostają niebywałe nazwiska - mówi Dominika Bednarczyk w rozmowie z Sylwią Paszkowską.

Większość chorób rzadkich ma podłoże genetyczne

28 lutego obchodzimy Dzień Chorób Rzadkich – święto poświęcone pacjentom i lekarzom zajmującym się tymi trudnymi do zdiagnozowania schorzeniami. Choroby rzadkie to te, które występują u mniej niż 1 na 2000 osób. W Europie przyjęto tę właśnie definicję, choć nie jest ona jednolita na całym świecie. Jeszcze bardziej jednostkowe są choroby ultra rzadkie, które dotykają mniej niż 1 na 50 000 osób. Gościem Sylwii Paszkowskiej był dr Łukasz Pawliński, specjalista ds. chorób rzadkich metabolicznych, pracujący na Oddziale Diabetologii, Chorób Wewnętrznych i Metabolicznych Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Z lukrem i konfiturą różaną? Pierwsze pączki były nadziewane słoniną!

Pączki – nieodłączny element tłustoczwartkowej tradycji – dziś kojarzą się ze słodką przekąską wypełnioną różaną konfiturą, ale ich pierwotna wersja nie miała nic wspólnego ze słodyczą! Pierwsze pączki były wytrawne i nadziewane… słoniną! Gościem Sylwii Paszkowskiej był dr Marcin Gadocha z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej, historyk i badacz m.in. historii kuchni, specjalista od kuchni krakowskiej.
Więcej