Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Agata Ciechanowska i Aneta Hudzik.

Kontakt: hejnal@radiokrakow.pl

Podcasty

Był nie tylko dyrektorem, ale przede wszystkim pasjonatem. Krzysztof Gierat po 25 latach zamyka ważny rozdział

Kiedy Krzysztof Gierat ogłosił decyzję o rezygnacji ze stanowiska dyrektora Krakowskiego Festiwalu Filmowego po 25 latach, wielu przyjęło tę wiadomość z niedowierzaniem. Dla krakowskiego środowiska filmowego to symboliczny koniec epoki. Przez ćwierć wieku Krzysztof Gierat był twarzą i sercem jednej z najważniejszych imprez filmowych w Polsce. Jego historia z kinem zaczęła się dużo wcześniej, w czasach PRL-u, w salach kinowych pachnących kurzem, z programami pisanymi na maszynie i rozmowami o sztuce prowadzonymi do świtu. - „Wystarczy, może wystarczy. Trzeba czasami, jeżeli jest to możliwe, zamknąć jakiś etap życia. To był mój najdłuższy zawodowy okres” – mówi w rozmowie z Sylwią Paszkowską Krzysztof Gierat, filmoznawca i menadżer kultury.

Głód kontroli. Anoreksja zaczyna się w głowie

Anoreksja nie zaczyna się na talerzu, zaczyna się w głowie, w domu czy w niewinnym komentarzu wyglądu. Rozwija się stopniowo, odbiera radość z jedzenia, lustro zamienia we wroga. O tym, jak rozpoznać anoreksję, dlaczego nie dotyczy już wyłącznie kobiet i dlaczego leczyć należy całe rodziny, Sylwia Paszkowska porozmawiała z Ewą Szawul, scenarzystką i pisarką, autorką książki "Przeciw-ciało" oraz Ulą Zwierczyk dietetyczką z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wawel znowu zaskakuje: performans „Nie-bajka o smoku wawelskim” i nowa wystawa podziemna

Zamek Królewski na Wawelu ma dla zwiedzających dwie, zupełnie nowe propozycje: performans immersyjny „Nie-bajka o smoku wawelskim” oraz multimedialną, stałą wystawę archeologiczną „Międzymurze”. Projekty te przełamują tradycyjne sposoby narracji o Wawelu, łącząc historię i legendy z nowoczesnymi środkami wyrazu. O założeniach obu przedsięwzięć opowiadają Sylwii Paszkowskiej ich twórczynie: dr Magdalena Młodawska, Julia Butryn i Barbara Mateja.

Burleska, iluzja, sztuka i manifest różnorodności. Największa Rewia Drag Queen w Polsce!

27 czerwca w Małej Hali TAURON Areny Kraków wydarzy się coś, czego jeszcze nie było – największa w Polsce, i tej części Europy, Rewia Drag Queen, czyli jubileuszowe widowisko "OdLOT w szpilkach". Będzie to nie tylko zaproszenie do wspólnego świętowania różnorodności, ale także podróż przez historię rewii. Więcej o nadchodzącym wydarzeniu opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej Paweł Rupala, performer, stand-uper, aktor krakowskiego Teatru Nowego Proxima oraz Anna Latocha, rzeczniczka prasowa TAURON Areny Kraków.

Ciche egzekucje i długowieczne matki – fascunujące życie pszczół

Pszczoły od wieków fascynują ludzi swoją niezwykłą organizacją i rolą, jaką pełnią w ekosystemie. To nie tylko producenci słodkiego miodu, ale przede wszystkim złożony superorganizm, w którym każdy osobnik ma swoje precyzyjnie wyznaczone zadanie i miejsce, tworząc razem zdumiewającą harmonię. Sylwia Paszkowska rozmawiała z Natalią Jakubas, pszczelarką, edukatorką i autorką książki „Pszczoły. Zbrodnia, intryga i miód”.

Copernicus Festival 2025: Tajemnica jako impuls poznania

Festiwal Copernicus to wyjątkowe wydarzenie, oferujące uczestnikom okazję do zgłębienia najważniejszych zagadnień współczesnej nauki. Tegoroczna edycja festiwalu koncentruje się wokół motywu tajemnicy – granicy wiedzy, za którą kryją się nowe wyzwania, mogące przeobrazić nasze rozumienie świata. W programie tegorocznej edycji wydarzenia znalazły się wykłady i dyskusje z udziałem gigantów współczesnej nauki, w tym takich postaci jak Terry Sejnowski, współtwórca fundamentów sztucznej inteligencji. Sylwia Paszkowska rozmawiała o festiwalu z Dianą Sałacką i dr Jan Argasińskim.

Winni są nie tylko motocykliści, winni są wszyscy. "Na drodze wszyscy jesteśmy współodpowiedzialni"

To miała być zwykła droga do domu. Nikt nie przypuszczał, że jazda na motocyklu z prędkością 50 km/h zakończy się śpiączką, rozerwaną dłonią, zerwanymi żyłami i wizją życia na wózku. Dziś, dziewięć lat po tym dramatycznym zdarzeniu, Szymon chodzi, pływa, jeździ w góry na rowerze, a swoje życie zawdzięcza systemowi ratownictwa, chirurgom i ciągłej rehabilitacji. To historia, która pokazuje, że cud to często wynik ciężkiej pracy wielu ludzi i determinacji jednego człowieka. Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli Szymon Smółka, nasz redakcyjny kolega, który kilka lat temu przeszedł poważny wypadek na motocyklu oraz dr Adam Pala, specjalista ortopedii i traumatologii, szef Zespołu Kręgosłupowego w ramach Oddziału Urazowo-Ortopedycznego Szpitala Specjalistycznego im. Rydygiera w Krakowie.

Nie filozofuj? Wręcz przeciwnie! Oto książka, która inspiruje do zadawania wielkich pytań

Dzieci to naturalni myśliciele – ich wrodzona ciekawość i zdolność do głębokich refleksji sprawiają, że często zadają pytania zaskakujące dojrzałością i błyskotliwością. Kontakt z filozoficzną tradycją rozwija u nich krytyczne myślenie i pomaga lepiej odnaleźć się we współczesnym świecie. Na polskim rynku właśnie ukazała się książka „Dlaczego? 100 opowieści o filozofach dla młodych czytelników” autorstwa Umberta Galimbertiego, który słynie z mistrzowskiego łączenia głębokich rozważań z codziennymi doświadczeniami. Sylwia Paszkowska rozmawiała z Elżbietą Mirek, tłumaczką książki i założycielką Wydawnictwa Andrea, oraz Olą Pałką – filozofką, pedagożką i autorką wstępu do polskiego wydania książki.

Ich głos jest tak samo ważny. Ruszyła kampania społeczna „Mamy głos. Usłysz go”

Kampania społeczna „Mamy głos. Usłysz go” zwraca uwagę na prawa wyborcze osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz ich aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i politycznym. Twórcy projektu przypominają, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają prawo do samodzielnego podejmowania decyzji, w tym także w zakresie wyborów. Rozmówcami Sylwii Paszkowskiej byli: Agata Krzyżek-Gola ze Stowarzyszenia Rodziców i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa "Tęcza", Regina Mynarska – ekspertka ds. dostępności, Natalia Opoka oraz jej tata, Tomasz.

Dlaczego mężczyźni ignorują swoje zdrowie?

Choć temat profilaktyki zdrowotnej zyskuje na znaczeniu, wciąż częściej mówi się o nim w kontekście kobiet. Mężczyźni rzadziej korzystają z opieki zdrowotnej i są mniej skłonni do podejmowania badań profilaktycznych. Ich problemy, w tym te dotyczące kondycji psychicznej, są często bagatelizowane. Dodatkowo alkohol oraz inne używki, traktowane jako sposób na radzenie sobie ze stresem, jedynie pogłębiają trudności, prowadząc do poważnych konsekwencji. Sylwia Paszkowska rozmawiała o zdrowiu mężczyzn z dr n. med. Jakubem Bukowczanem – specjalistą chorób wewnętrznych, endokrynologii, diabetologii oraz niechirurgicznego leczenia nadwagi i otyłości.

Codziennie 10 km przez 427 dni. Prezeska i pielęgniarka, która podbija górskie szczyty!

Czy da się połączyć dyżury pielęgniarskie z biegami górskimi, prezesurą w Polskim Towarzystwie Tatrzańskim i życiem pełnym pasji? Jolanta Augustyńska udowadnia, że tak. Już dzisiaj o 18:00 w Centrum Kultury Podgórza odbędzie się spotkanie, które łączy w sobie wszystko, co najbardziej inspirujące – determinację, wrażliwość i aktywność. Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli Jolanta Augustyńska, pierwsza kobieta na czele Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, geolożka, biegaczka, pielęgniarka i podróżniczka oraz Artur Wildhardt, miłośnik gór, kolarstwa i teatru, współorganizator spotkania w CKP.

Pomidory i resocjalizacja. O niezwykłym ogrodzie za kratami krakowskiego aresztu

W Nowej Hucie na terenie Oddziału Zewnętrznego Aresztu Śledczego w Krakowie rozkwita nie tylko zielenina, ale i nadzieja. Nadzieja na zmianę, powrót do społeczeństwa, odzyskanie poczucia sprawczości. Wszystko to dzięki wyjątkowej współpracy pomiędzy Zarządem Zieleni Miejskiej a jednostką penitencjarną. Inicjatywa, która zaczęła się od pakowania nasionek, przerodziła się w projekt z prawdziwą mocą resocjalizacyjną. Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli ppor. Patrycja Kołodziej-Glanas, wychowawczyni działu penitencjarnego z Aresztu Śledczego w Krakowie oraz Maciej Warcholak z Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie.

50-lecie Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki – na scenie m.in. Ørganek i Mitch & Mitch

Dworek Białoprądnicki to ważne miejsce na kulturalnej mapie Krakowa. Przez dekady kształcił i zarażał miłością do sztuki kolejne pokolenia mieszkańców miasta. W tym roku obchodzi swoje 50-lecie jako Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki, a z tej okazji przygotowano szereg atrakcji – od koncertów, przez warsztaty, po rodzinne festyny. Główne obchody jubileuszowe odbędą się w weekend 24 i 25 maja 2025 roku, a ich kulminacją będzie koncert zespołu Ørganek. O obchodach 50-lecia opowiadały Sylwii Paszkowskiej Karolina Magiera-Wróbel i Dorota Trembecka, przedstawicielki Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki.

Teatr Bagatela – walka o sprawiedliwość trwa już cztery lata. Co dalej?

W ostatnich latach coraz częściej mówi się o nadużyciach w środowisku teatralnym, gdzie hierarchiczne relacje i presja zawodowa sprzyjają wykorzystywaniu władzy. Głośnym tego przykładem jest sprawa Teatru Bagatela – od 2021 roku toczy się proces przeciwko byłemu dyrektorowi, oskarżonemu o molestowanie seksualne i mobbing. Przemoc w środowiskach artystycznych jest również tematem książki Igi Dzieciuchowicz ,,Teatr. Rodzina patologiczna" – pierwszego tak wstrząsającego reportażu, który odsłania nadużycia w polskich szkołach aktorskich i teatrach. Sylwia Paszkowska rozmawiała z Wojciechem Nartowskim, adwokatem reprezentującym pokrzywdzone pracownice Teatru Bagatela, oraz Iwoną Anną Wiśniewską – psychoterapeutką, psycholożką i seksuolożką z ponad 27-letnim doświadczeniem w pracy z osobami doświadczającymi przemocy.

Stworzył scenografie i kostiumy do ponad 30 spektakli! "Nie chciałem plastikowej zbroi. Chciałem emanacji siły kobiet"

Prince Negatif, to artystyczny pseudonim Łukasza Błażejewskiego, scenografa, malarza, projektanta, performera, a przede wszystkim wizjonera, który nie tylko współtworzy świat Teatru Nowego Proxima w Krakowie, ale też konsekwentnie rozciąga granice tego, czym może być teatr, kostium i przestrzeń. To artysta, którego dzieła kolekcjonuje się jak obrazy. Jego opowieść to historia pasji, przekraczania granic i wspólnoty tworzonej z miłości do sztuki i do ludzi.

Cichy zabójca kobiet. Rak jajnika jest łatwy do zignorowania

Rak jajnika – jeden z najbardziej podstępnych nowotworów kobiecych – zbiera śmiertelne żniwo w Polsce każdego roku. Statystyki są bezlitosne, rocznie choruje około 3700 kobiet, z czego aż 2600 umiera. To oznacza, że ponad 70% przypadków kończy się śmiercią. Dlaczego tak się dzieje? Czym różni się rak jajnika od innych nowotworów narządów rodnych? Co możemy z tym zrobić, by zwiększyć szansę na przeżycie? Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli dr Marcin Mika, specjalista ginekologii i położnictwa i Karolina Sztyler, prezeska Fundacji Go Healthy Girl, która od lat edukuje kobiety w zakresie zdrowia intymnego i onkologii.

Emocje, współpraca i logiczne myślenie. Brydż – pasja na całe życie

Brydż to gra, która potrafi rozpalić emocje zarówno wśród doświadczonych zawodników, jak i amatorów. Jej korzenie sięgają XVI wieku, ale mimo upływu czasu nadal znajduje swoich zwolenników w różnych grupach wiekowych. W rozgrywkach liczy się umiejętność logicznego myślenia, współpraca i trafne oczytywanie intencji partnera. O grze w brydża Sylwia Paszkowska rozmawiała z Łukaszem Baniakiem, zawodowym analitykiem oraz trzykrotnym mistrz Polski w trzech różnych kategoriach brydża.

Wiosna, sztuka i natura zamknięte w doniczce. Wystawa drzewek bonsai, jakiej jeszcze nie było!

W Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach można obejrzeć coś wyjątkowego – wystawę drzewek bonsai przygotowaną przez Grzegorza Sowińskiego, kuratora i pasjonata sztuki bonsai. Jest to spotkanie z naturą w miniaturowym formacie, która robi ogromne wrażenie. Z Grzegorzem Sowińskim porozmawiała Sylwia Paszkowska.

Wyjechał z Polski i podbił Hollywood. Max Factor stworzył kosmetyczne imperium

Max Factor, a właściwie Maksymilian Faktorowicz, był człowiekiem, który na zawsze zmienił oblicze branży kosmetycznej. To właśnie on wprowadził do naszego języka termin „make-up” i stworzył podwaliny nowoczesnego makijażu, który nie tylko podkreśla urodę, ale także wydobywa z każdej twarzy jej unikalny potencjał. Jego niezwykła historia, pełna innowacji i wizjonerskich pomysłów, jest tematem książki „Max Factor. Twórca imperium piękna" Freda E. Bastena, o której Sylwia Paszkowska rozmawiała z Coco Mayaki – makijażystką i projektantką biżuterii.

Do 40 tys. złotych wsparcia dla księgarzy. Trwa nabór do programu „Certyfikat dla małych księgarni"

Rynek księgarski w Polsce przechodzi poważny kryzys. Niezależne księgarnie zmagają się z rosnącymi kosztami utrzymania, konkurencją ze strony sprzedaży internetowej oraz spadającym zainteresowaniem czytelnictwem. W obliczu tych wyzwań tradycyjne punkty sprzedaży książek redefiniują swój charakter – przestają być wyłącznie miejscem zakupu książek, a stają się lokalnymi centrami kultury, łącząc literaturę z aktywnościami społecznymi i kulturalnymi. Od 2021 roku Instytut Książki prowadzi program własny „Certyfikat dla małych księgarni”, którego celem jest wsparcie małych placówek i wzmocnienie ich kulturotwórczej roli. Do 15 maja 2025 roku można składać wnioski w aktualnej edycji projektu. O sytuacji niezależnych księgarni i programie grantowym Sylwia Paszkowska rozmawiała z Iwoną Kołodziej i Ewą Gąsior z Instytutu Książki oraz Jackiem Dargiewiczem – księgarzem i właścicielem lokalu Cafe Nowa Księgarnia w Nowej Hucie.
Więcej