Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Agata Ciechanowska i Aneta Hudzik.

Kontakt: hejnal@radiokrakow.pl

Podcasty

Noś kask i chroń mózg. Kampania, która naprawdę może uratować życie!

Czy w kasku rowerowym wyglądamy dobrze? Nie zawsze. Ale to nie o wygląd tu chodzi, tylko o bezpieczeństwo. Jednak wiele osób wciąż rezygnuje z jego noszenia. Aspekt wizualny często dominuje nad ochroną zdrowia, a my nieustannie wymyślamy nowe usprawiedliwienia: "Nie wyglądam w nim dobrze", "Idę na małą przejażdżkę" czy "Przecież nigdy nic mi się nie stało". Kampania "Noś kask" prowadzona przez Studenckie Koło Naukowe Neurochirurgii Dziecięcej Hippocampus UJ, walczy z takimi mitami i tłumaczy, dlaczego kask powinien być naszym nieodłącznym elementem podczas uprawiania sportu. Gościnią Sylwii Paszkowskiej była Aleksandra Krzywoń, członkini Studenckiego Koła Naukowego Neurochirurgii Dziecięcej Hippocampus UJ oraz zaangażowana w kampanię "Noś kask".

Małopolska kurator oświaty: Nie ma mojej zgody na oswajanie snusów w mediach

Snusy, bezdymne saszetki nikotynowe, które umieszcza się w jamie ustnej, zyskały rozgłos za sprawą gestu Karola Nawrockiego podczas debaty prezydenckiej. Zarówno pedagodzy, jak i lekarze alarmują, że używka ta stanowi nowe, poważne zagrożenie dla zdrowia i rozwoju młodych ludzi. Sylwia Paszkowska rozmawiała z dr Gabrielą Olszowską, małopolską kurator oświaty, oraz dr Piotrem Hydzikiem, specjalistą w zakresie toksykologii klinicznej.

Insektarium, motyle z Anglii i edukacja dla całej rodziny. Zbliżają się XXIII Ogólnopolskie Dni Owada

Od piątku 30 maja do niedzieli 1 czerwca Wydział Leśny Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie ponownie stanie się centrum entomologicznej eksplozji wiedzy. To właśnie wtedy odbędą się XXIII Ogólnopolskie Dni Owada – wydarzenie o charakterze edukacyjnym i popularyzatorskim, które na stałe wpisało się w kalendarz imprez naukowych. To okazja do bliższego poznania świata owadów – ich różnorodności, znaczenia w ekosystemie oraz roli w życiu człowieka. O niezwykłej historii i idei stojącej za tym barwnym świętem opowiada prof. Kazimierz Wiech – entomolog, pomysłodawca i organizator Dni Owada.

Silny, samotny i milczący. "Męskość w Polsce przypomina grupę rekonstrukcyjną"

Jak być dzisiaj facetem, nie gubiąc po drodze samego siebie? Przepuszczać kobiety w drzwiach czy nie? Jeśli flirtować, to jak? I jak mężczyźni mają wyrażać emocje – bo że mogą płakać, to wiadomo, ale co ze złością, z gniewem, lękiem? Czy męskość w Polsce naprawdę przypomina grupę rekonstrukcyjną? Jeżeli tak, to co właściwie próbujemy odtworzyć? Wspomnienia po szabli? Mityczny obraz ojca i wojownika? Współautorka książki "Sztuka męskości, czyli jak nie być chu*em" Aga Kozak opowiedziała Sylwii Paszkowskiej o tym, czy przyjaźni mężczyzn istnieje? A także o kryzysie męskości, który nie jest wojną płci, lecz wołaniem o bliskość, zrozumienie i czułość wobec mężczyzn, którzy przez lata byli wychowywani na samotnych bohaterów.

Racja czy relacja? O matczynej miłości, która dojrzewa z czasem

Z okazji Dnia Matki w studiu Radia Kraków spotkały się wyjątkowe kobiety – matki i córki, które łączy nie tylko więź rodzinna, ale także pasja twórcza i wspólne wartości. Marta Bizoń, ceniona aktorka i wokalistka, wraz ze swoją córką Matyldą Luberą, wokalistką znaną jako Mattie, oraz Aneta Pondo, krakowska dziennikarka i promotorka kobiecej przedsiębiorczości, w towarzystwie swojej córki Orki Politowicz, tworzącej muzykę pod pseudonimem Orcze, rozmawiały o macierzyństwie, dziedzictwie i relacjach międzypokoleniowych.

Był nie tylko dyrektorem, ale przede wszystkim pasjonatem. Krzysztof Gierat po 25 latach zamyka ważny rozdział

Kiedy Krzysztof Gierat ogłosił decyzję o rezygnacji ze stanowiska dyrektora Krakowskiego Festiwalu Filmowego po 25 latach, wielu przyjęło tę wiadomość z niedowierzaniem. Dla krakowskiego środowiska filmowego to symboliczny koniec epoki. Przez ćwierć wieku Krzysztof Gierat był twarzą i sercem jednej z najważniejszych imprez filmowych w Polsce. Jego historia z kinem zaczęła się dużo wcześniej, w czasach PRL-u, w salach kinowych pachnących kurzem, z programami pisanymi na maszynie i rozmowami o sztuce prowadzonymi do świtu. - „Wystarczy, może wystarczy. Trzeba czasami, jeżeli jest to możliwe, zamknąć jakiś etap życia. To był mój najdłuższy zawodowy okres” – mówi w rozmowie z Sylwią Paszkowską Krzysztof Gierat, filmoznawca i menadżer kultury.

Głód kontroli. Anoreksja zaczyna się w głowie

Anoreksja nie zaczyna się na talerzu, zaczyna się w głowie, w domu czy w niewinnym komentarzu wyglądu. Rozwija się stopniowo, odbiera radość z jedzenia, lustro zamienia we wroga. O tym, jak rozpoznać anoreksję, dlaczego nie dotyczy już wyłącznie kobiet i dlaczego leczyć należy całe rodziny, Sylwia Paszkowska porozmawiała z Ewą Szawul, scenarzystką i pisarką, autorką książki "Przeciw-ciało" oraz Ulą Zwierczyk dietetyczką z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wawel znowu zaskakuje: performans „Nie-bajka o smoku wawelskim” i nowa wystawa podziemna

Zamek Królewski na Wawelu ma dla zwiedzających dwie, zupełnie nowe propozycje: performans immersyjny „Nie-bajka o smoku wawelskim” oraz multimedialną, stałą wystawę archeologiczną „Międzymurze”. Projekty te przełamują tradycyjne sposoby narracji o Wawelu, łącząc historię i legendy z nowoczesnymi środkami wyrazu. O założeniach obu przedsięwzięć opowiadają Sylwii Paszkowskiej ich twórczynie: dr Magdalena Młodawska, Julia Butryn i Barbara Mateja.

Burleska, iluzja, sztuka i manifest różnorodności. Największa Rewia Drag Queen w Polsce!

27 czerwca w Małej Hali TAURON Areny Kraków wydarzy się coś, czego jeszcze nie było – największa w Polsce, i tej części Europy, Rewia Drag Queen, czyli jubileuszowe widowisko "OdLOT w szpilkach". Będzie to nie tylko zaproszenie do wspólnego świętowania różnorodności, ale także podróż przez historię rewii. Więcej o nadchodzącym wydarzeniu opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej Paweł Rupala, performer, stand-uper, aktor krakowskiego Teatru Nowego Proxima oraz Anna Latocha, rzeczniczka prasowa TAURON Areny Kraków.

Ciche egzekucje i długowieczne matki – fascunujące życie pszczół

Pszczoły od wieków fascynują ludzi swoją niezwykłą organizacją i rolą, jaką pełnią w ekosystemie. To nie tylko producenci słodkiego miodu, ale przede wszystkim złożony superorganizm, w którym każdy osobnik ma swoje precyzyjnie wyznaczone zadanie i miejsce, tworząc razem zdumiewającą harmonię. Sylwia Paszkowska rozmawiała z Natalią Jakubas, pszczelarką, edukatorką i autorką książki „Pszczoły. Zbrodnia, intryga i miód”.

Copernicus Festival 2025: Tajemnica jako impuls poznania

Festiwal Copernicus to wyjątkowe wydarzenie, oferujące uczestnikom okazję do zgłębienia najważniejszych zagadnień współczesnej nauki. Tegoroczna edycja festiwalu koncentruje się wokół motywu tajemnicy – granicy wiedzy, za którą kryją się nowe wyzwania, mogące przeobrazić nasze rozumienie świata. W programie tegorocznej edycji wydarzenia znalazły się wykłady i dyskusje z udziałem gigantów współczesnej nauki, w tym takich postaci jak Terry Sejnowski, współtwórca fundamentów sztucznej inteligencji. Sylwia Paszkowska rozmawiała o festiwalu z Dianą Sałacką i dr Jan Argasińskim.

Winni są nie tylko motocykliści, winni są wszyscy. "Na drodze wszyscy jesteśmy współodpowiedzialni"

To miała być zwykła droga do domu. Nikt nie przypuszczał, że jazda na motocyklu z prędkością 50 km/h zakończy się śpiączką, rozerwaną dłonią, zerwanymi żyłami i wizją życia na wózku. Dziś, dziewięć lat po tym dramatycznym zdarzeniu, Szymon chodzi, pływa, jeździ w góry na rowerze, a swoje życie zawdzięcza systemowi ratownictwa, chirurgom i ciągłej rehabilitacji. To historia, która pokazuje, że cud to często wynik ciężkiej pracy wielu ludzi i determinacji jednego człowieka. Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli Szymon Smółka, nasz redakcyjny kolega, który kilka lat temu przeszedł poważny wypadek na motocyklu oraz dr Adam Pala, specjalista ortopedii i traumatologii, szef Zespołu Kręgosłupowego w ramach Oddziału Urazowo-Ortopedycznego Szpitala Specjalistycznego im. Rydygiera w Krakowie.

Nie filozofuj? Wręcz przeciwnie! Oto książka, która inspiruje do zadawania wielkich pytań

Dzieci to naturalni myśliciele – ich wrodzona ciekawość i zdolność do głębokich refleksji sprawiają, że często zadają pytania zaskakujące dojrzałością i błyskotliwością. Kontakt z filozoficzną tradycją rozwija u nich krytyczne myślenie i pomaga lepiej odnaleźć się we współczesnym świecie. Na polskim rynku właśnie ukazała się książka „Dlaczego? 100 opowieści o filozofach dla młodych czytelników” autorstwa Umberta Galimbertiego, który słynie z mistrzowskiego łączenia głębokich rozważań z codziennymi doświadczeniami. Sylwia Paszkowska rozmawiała z Elżbietą Mirek, tłumaczką książki i założycielką Wydawnictwa Andrea, oraz Olą Pałką – filozofką, pedagożką i autorką wstępu do polskiego wydania książki.

Ich głos jest tak samo ważny. Ruszyła kampania społeczna „Mamy głos. Usłysz go”

Kampania społeczna „Mamy głos. Usłysz go” zwraca uwagę na prawa wyborcze osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz ich aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i politycznym. Twórcy projektu przypominają, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną mają prawo do samodzielnego podejmowania decyzji, w tym także w zakresie wyborów. Rozmówcami Sylwii Paszkowskiej byli: Agata Krzyżek-Gola ze Stowarzyszenia Rodziców i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa "Tęcza", Regina Mynarska – ekspertka ds. dostępności, Natalia Opoka oraz jej tata, Tomasz.

Dlaczego mężczyźni ignorują swoje zdrowie?

Choć temat profilaktyki zdrowotnej zyskuje na znaczeniu, wciąż częściej mówi się o nim w kontekście kobiet. Mężczyźni rzadziej korzystają z opieki zdrowotnej i są mniej skłonni do podejmowania badań profilaktycznych. Ich problemy, w tym te dotyczące kondycji psychicznej, są często bagatelizowane. Dodatkowo alkohol oraz inne używki, traktowane jako sposób na radzenie sobie ze stresem, jedynie pogłębiają trudności, prowadząc do poważnych konsekwencji. Sylwia Paszkowska rozmawiała o zdrowiu mężczyzn z dr n. med. Jakubem Bukowczanem – specjalistą chorób wewnętrznych, endokrynologii, diabetologii oraz niechirurgicznego leczenia nadwagi i otyłości.

Codziennie 10 km przez 427 dni. Prezeska i pielęgniarka, która podbija górskie szczyty!

Czy da się połączyć dyżury pielęgniarskie z biegami górskimi, prezesurą w Polskim Towarzystwie Tatrzańskim i życiem pełnym pasji? Jolanta Augustyńska udowadnia, że tak. Już dzisiaj o 18:00 w Centrum Kultury Podgórza odbędzie się spotkanie, które łączy w sobie wszystko, co najbardziej inspirujące – determinację, wrażliwość i aktywność. Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli Jolanta Augustyńska, pierwsza kobieta na czele Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, geolożka, biegaczka, pielęgniarka i podróżniczka oraz Artur Wildhardt, miłośnik gór, kolarstwa i teatru, współorganizator spotkania w CKP.

Pomidory i resocjalizacja. O niezwykłym ogrodzie za kratami krakowskiego aresztu

W Nowej Hucie na terenie Oddziału Zewnętrznego Aresztu Śledczego w Krakowie rozkwita nie tylko zielenina, ale i nadzieja. Nadzieja na zmianę, powrót do społeczeństwa, odzyskanie poczucia sprawczości. Wszystko to dzięki wyjątkowej współpracy pomiędzy Zarządem Zieleni Miejskiej a jednostką penitencjarną. Inicjatywa, która zaczęła się od pakowania nasionek, przerodziła się w projekt z prawdziwą mocą resocjalizacyjną. Gośćmi Sylwii Paszkowskiej byli ppor. Patrycja Kołodziej-Glanas, wychowawczyni działu penitencjarnego z Aresztu Śledczego w Krakowie oraz Maciej Warcholak z Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie.

50-lecie Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki – na scenie m.in. Ørganek i Mitch & Mitch

Dworek Białoprądnicki to ważne miejsce na kulturalnej mapie Krakowa. Przez dekady kształcił i zarażał miłością do sztuki kolejne pokolenia mieszkańców miasta. W tym roku obchodzi swoje 50-lecie jako Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki, a z tej okazji przygotowano szereg atrakcji – od koncertów, przez warsztaty, po rodzinne festyny. Główne obchody jubileuszowe odbędą się w weekend 24 i 25 maja 2025 roku, a ich kulminacją będzie koncert zespołu Ørganek. O obchodach 50-lecia opowiadały Sylwii Paszkowskiej Karolina Magiera-Wróbel i Dorota Trembecka, przedstawicielki Centrum Kultury Dworek Białoprądnicki.

Teatr Bagatela – walka o sprawiedliwość trwa już cztery lata. Co dalej?

W ostatnich latach coraz częściej mówi się o nadużyciach w środowisku teatralnym, gdzie hierarchiczne relacje i presja zawodowa sprzyjają wykorzystywaniu władzy. Głośnym tego przykładem jest sprawa Teatru Bagatela – od 2021 roku toczy się proces przeciwko byłemu dyrektorowi, oskarżonemu o molestowanie seksualne i mobbing. Przemoc w środowiskach artystycznych jest również tematem książki Igi Dzieciuchowicz ,,Teatr. Rodzina patologiczna" – pierwszego tak wstrząsającego reportażu, który odsłania nadużycia w polskich szkołach aktorskich i teatrach. Sylwia Paszkowska rozmawiała z Wojciechem Nartowskim, adwokatem reprezentującym pokrzywdzone pracownice Teatru Bagatela, oraz Iwoną Anną Wiśniewską – psychoterapeutką, psycholożką i seksuolożką z ponad 27-letnim doświadczeniem w pracy z osobami doświadczającymi przemocy.

Stworzył scenografie i kostiumy do ponad 30 spektakli! "Nie chciałem plastikowej zbroi. Chciałem emanacji siły kobiet"

Prince Negatif, to artystyczny pseudonim Łukasza Błażejewskiego, scenografa, malarza, projektanta, performera, a przede wszystkim wizjonera, który nie tylko współtworzy świat Teatru Nowego Proxima w Krakowie, ale też konsekwentnie rozciąga granice tego, czym może być teatr, kostium i przestrzeń. To artysta, którego dzieła kolekcjonuje się jak obrazy. Jego opowieść to historia pasji, przekraczania granic i wspólnoty tworzonej z miłości do sztuki i do ludzi.
Więcej