Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Aneta Hudzik i  Agata Ciechanowska

Kontakt: [email protected]

Podcasty

Bije, gryzie, odpycha. Dziecko, które przejmuje kontrolę nad rodzicem

W ostatnich latach coraz częściej obserwujemy sytuacje, w których dzieci przejawiają agresję wobec dorosłych, zwłaszcza najbliższych. Kwestia ta pojawia się zarówno w gabinetach psychologicznych, jak i na placach zabaw czy w innych miejscach publicznych. Katarzyna Wnęk-Joniec, psycholożka pracująca z dziećmi i rodzinami, opowiedziała Sylwii Paszkowskiej, skąd mogą wynikać takie zachowania i co rodzice mogą zrobić, by pomóc dzieciom zrozumieć stawiane granice, ucząc je, jak wyrażać emocje w zdrowy sposób.

Halloween czy Dziady? Obydwa święta oswajają nas z nieuniknionym

Halloween dotarło do Polski w latach 90., wraz z otwarciem kraju na wpływy amerykańskiej popkultury, muzyki, filmów i obyczajów. Święto przypadło do gustu szczególnie młodszym pokoleniom, które z entuzjazmem przejęły zwyczaj przebierania się oraz odwiedzania domów w poszukiwaniu słodyczy. Jednocześnie mroczna estetyka Halloween, pełna pająków, duchów i kościotrupów, pozwala nam w kontrolowany sposób oswajać się z tematami budzącymi lęk, z czym na co dzień wolimy się nie stykać. W kontraście do Halloween, Dziady są tradycją poważną i pełną głębokiego szacunku dla świata zmarłych, a ich obchody mają charakter znacznie bardziej intymny i refleksyjny. Co ciekawe, opór wobec Halloween wynika między innymi z pogańskich korzeni tego święta, które tradycyjnie nie jest dobrze widziane przez kościół katolicki. Jednak polski Dzień Wszystkich Świętych, po którym następują Zaduszki, także wywodzi się częściowo z przedchrześcijańskich rytuałów i nadal zawiera elementy nawiązujące do pamięci o zmarłych, jak zapalanie świec na grobach i wspominanie bliskich. Sylwia Paszkowska gościła w programie "Przed hejnałem" Dorotę Majkowską-Szajer, antropolożkę kultury, na co dzień pracującą w Muzeum Etnograficznym w Krakowie.

4. urodziny kawiarnio-księgarni NIĆ. „Staramy się pokazać kulturę ukraińską w różny sposób”

W sercu Krakowa od 4 lat działa ciekawa przestrzeń – kawiarnio-księgarnia NIĆ, która jest czymś więcej niż tylko miejscem spotkań przy kawie. To tu kultura ukraińska przenika się z polską gościnnością, wspierając rozwój integracji i wzajemnego zrozumienia między narodami. Nadiia Moroz-Olshanska, członkini Rady Nadzorczej Fundacji Aktywna Integracja wraz z przyjaciółmi i mężem założyła ten wyjątkowy punkt na mapie miasta. Dla nich ta kawiarnia to coś więcej niż przedsiębiorstwo – to społeczna misja. Więcej o wspieraniu ukraińskiej społeczności i łączeniu kultury opowiedziała Sylwii Paszkowskiej Nadiia Moroz-Olshanska.

Przemoc, stres i trauma. Ciemne strony pracy w służbach mundurowych

Praca w służbach mundurowych to zawód wymagający, pełen napięć i sytuacji stresujących, które mogą mieć długotrwały wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne funkcjonariuszy. Codzienne obciążenia oraz nieustanna gotowość do działania często prowadzą do zjawisk, które negatywnie odbijają się zarówno na życiu zawodowym, jak i osobistym. Choć temat zdrowia psychicznego wśród mundurowych wciąż bywa marginalizowany, coraz więcej mówi się o potrzebie wsparcia psychologicznego, zarówno w trakcie służby, jak i po przejściu na emeryturę. Jakie wyzwania stoją przed funkcjonariuszami na co dzień i dlaczego pełen dostęp do profesjonalnej pomocy psychologicznej jest tak istotny? Sylwia Paszkowska gościła w audycji "Przed hejnałem" psycholożkę i psychoterapeutkę Lidię Tkaczyk.

Jaka jest przyszłość lasów społecznych?

Trwa ogólnopolska narada na temat lasów społecznych – inicjatywy, która zakłada wyznaczenie terenów leśnych pełniących funkcje o szczególnym znaczeniu społecznym i środowiskowym. Pomysł lasów społecznych ma stworzyć obszary, które będą służyły rekreacji, turystyce, ochronie wód, a także przyciągały ludzi szukających kontaktu z naturą. Jednak, jak pokazują wydarzenia wokół lasów krakowskich, wdrożenie tej idei napotyka znaczące bariery. Więcej o inicjatywie opowiedziały Sylwii Paszkowskiej Monika Konieczna z Akcji Ratunkowej dla Krakowa i Anna Triet z Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot.

"Łuszczyca to nie tylko choroba skóry, ale i całego organizmu"

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą, która dotyka około 2 proc. populacji w Europie i nawet ok 5 proc. w Stanach Zjednoczonych. W niektórych krajach Europy zachodniej i północnej odsetek zachorowań sięga nawet 6 proc., co oznacza, że jest to problem zdrowotny o istotnym znaczeniu społecznym. Z okazji Światowego Dnia Łuszczycy Sylwia Paszkowska gościła w audycji „Przed hejnałem” dr n. med. Pawła Brzewskiego, dermatologa i ordynatora Oddziału Dermatologicznego z Pododdziałem Dziecięcym w Szpitalu Specjalistycznym im. Stefana Żeromskiego w Krakowie.

Jak śpimy, co śnimy i jak śnienie wpłynęło na sztukę?

Wystawa „Śpij spokojnie, dobrze śnij” w krakowskim Muzeum Etnograficznym to nietypowa wyprawa w świat snu i jego kulturowych znaczeń. Kuratorki wystawy, Justyna Masłowiec i Beata Skoczeń-Marchewka, zapraszają do domu Esterki przy ulicy Krakowskiej 46, aby spojrzeć na sen przez pryzmat etnografii i sztuki. Jest to opowieść o śnie jako nieodłącznym elemencie ludzkiego życia – fizjologicznym, psychologicznym i symbolicznym. Ekspozycja porusza aspekty snu od jego biologicznej potrzeby po duchowe znaczenia i interpretacje obecne w wielu kulturach.

Tożsamość na talerzu. Jak kształtują się kuchnie narodowe?

Pojęcie kuchni narodowej stanowi jeden z fundamentów tożsamości kulturowej. To nie tylko historie o tradycjach i smakach, ale także element codziennych praktyk, które budują wspólnotę. Obejmuje ono to, co uznajemy za „nasze” – od codziennych posiłków po odświętne dania. Jest to więc sposób, w jaki tworzymy społeczność i opowieść o tym, kim jesteśmy jako naród. Choć jednak termin "kuchnia narodowa" zdaje się sugerować jednolitą tożsamość, bliższe spojrzenie ujawnia wielopoziomowe zróżnicowanie, które często ma więcej wspólnego z podziałami klasowymi niż narodowymi. W audycji "Przed hejnałem" Sylwia Paszkowska gościła prof. UJ Ewę Kopczyńską, specjalizującą się w socjologii jedzenia, oraz Bartka Kieżuna, dziennikarzem kulinarnego i podróżnika, specjalista w zakresie kuchni śródziemnomorskich. Pretekstem do spotkania w studiu była książka "Kuchnia narodowa. Osobista podróż przez kultury, historię i smaki ", której autorką jest Anya von Bremzen.

„Ludzie czytają, kochają czytać i mam nadzieję, że nie przestaną”. Czy książki są biznesem?

W dobie rosnącej popularności platform streamingowych i nowych form konsumpcji treści, rynek książki staje przed wyzwaniami, ale i szansami. Książki zawsze były nie tylko przedmiotem handlu, ale także wehikułem dla ludzkich emocji, pasji i wiedzy. Czy można więc mówić o książkach jako o biznesie? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć Sylwii Paszkowskiej przedstawiciele trzech polskich wydawnictw – Anna Markowicz z Wydawnictwa Literackiego, Olaf Pietek z Wydawnictwa WAM oraz Piotr Bagieński z Wydawnictwa Czarnego – podczas 27. Targów Książki w Krakowie.

Czy Polacy nienawidzą dzieci?

Michał Radomił Wiśniewski, autor książki „Zakaz gry w piłkę. Jak Polacy nienawidzą dzieci”, porusza temat, który prowokuje do zastanowienia się nad rzeczywistym podejściem Polaków do najmłodszych. Czy naprawdę darzymy dzieci miłością, czy raczej wpadamy w pułapkę deklaratywności, twierdząc, że je kochamy, ale w rzeczywistości nie dostrzegając swoich własnych działań i uprzedzeń?

"1989". Pozytywny mit i kultowa muzyka

Spektakl „1989” to kultowy musical ukazujący upadek komunizmu z nowej perspektywy, zrealizowany we współpracy Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Gościni Sylwii Paszkowskiej, aktorka Karolina Kazoń, wciela się w rolę Danuty Wałęsy, oferując widzom poruszający i wielowymiarowy portret kobiety, która nie tylko stała u boku męża, ale również walczyła o swoje miejsce w historii. Spektakl w reżyserii Katarzyny Szyngiery inspirowany jest formą „Hamiltona”, broadwayowskiego hitu, który zrewolucjonizował podejście do opowiadania o historii. Polski musical, do którego muzykę stworzył znany producent rapowy Andrzej „Webber” Mikosz, stanowi nowatorską próbę przybliżenia wydarzeń lat 80. młodszym pokoleniom za pomocą rapu, muzyki i dynamicznej choreografii.

Holistyczna terapia zwierząt. Zioła, akupunktura i medycyna Wschodu w praktyce

Współczesna opieka nad zwierzętami nie ogranicza się już wyłącznie do tradycyjnych metod weterynaryjnych. Coraz więcej właścicieli zwierząt, zwłaszcza psów, szuka alternatywnych rozwiązań, które mogą poprawić jakość życia ich podopiecznych. Akupunktura, laseroterapia, hirudoterapia (leczenie pijawkami) oraz naturalne suplementy diety to tylko niektóre z metod stosowanych w terapii zwierząt. W audycji "Przed hejnałem" Sylwia Paszkowska gościła Gabrielę Kaszubę i Annę Jawor (Centrum ProAnimal) oraz Anetę Jońską w towarzystwie psa Trezora. Na antenie Radia Kraków ekspertki mówiły o tym, jak holistyczne podejście do zdrowia zwierząt pozwala na kompleksową opiekę i wspiera ich długowieczność.

Nordic Walking aktywuje aż 90 proc. mięśni ciała

Nordic Walking to sport, który zyskał ogromną popularność na całym świecie, w tym również w Polsce. Sylwia Paszkowska gości w audycji "Przed hejnałem" Jerzego Rybkę, instruktora z licencją Polskiego Stowarzyszenia Nordic Walking, który dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem podczas zajęć szkoły Super Nordic Walking. Czy jest to sport, który wymaga jedynie kijów i odpowiedniego obuwia? Jak się okazuje, sprawa nie jest tak prosta, bo Nordic Walking ma swoje zasady, które należy opanować, aby czerpać z niego korzyści.

Jak przygotować się na okres nastoletni dziecka? Instrukcja obsługi dla rodziców i dzieci

Jak wspólnie nawigować między rówieśniczym wpływem a rodzicielskim autorytetem, by budować trwałe relacje? Ewa Baczyńska, psycholożka i psychoterapeutka, prezeska Stowarzyszenia Pro Familia w rozmowie z Sylwią Paszkowską opowiedziała o warsztatach skierowanych do rodziców i dzieci, które przechodzą przez trudny okres dojrzewania. Warsztaty w ramach projektu „W rodzinie siła” to okazja do wspólnej pracy nad wzmacnianiem relacji rodzinnych oraz lepszego zrozumienia wyzwań związanych z okresem dojrzewania.

"Tak niewiele robiąc, możemy podarować komuś życie"

W Nowohuckim Centrum Kultury odbywa się cykl spotkań „Życie jest piękne”, a gościem wydarzenia zaplanowanego na 23.10 była Urszula Smok, prezeska fundacji "Podaruj życie". Wydarzenie ma na celu przełamywanie stereotypów dotyczących osób z niepełnosprawnościami oraz ukazanie ich jako aktywnych, pełnoprawnych członków społeczeństwa. Spotkanie wzbogaciła wystawa obrazów Maggie PIU oraz koncert Aleksandry Nykiel, a jego przesłaniem jest akceptacja, piękno i siła w obliczu wyzwań.

Współczesne wyzwania młodych artystów. Jak odnaleźć się w świecie sztuki?

Droga młodego artysty, choć na początku wydaje się pełna marzeń i inspiracji, szybko nabiera złożoności, jak wskazują doświadczenia zarówno studentów, jak i specjalistów związanych z Akademią Sztuk Pięknych. W rozmowie z młodymi artystkami, Julią Szymczykowską i Magdaleną Trybą, a także dr Martą Kudelską, kuratorką i krytyczką sztuki oraz Barbarą Siorek, coachem i doradcą zawodowym z Biura Karier ASP w Krakowie, Sylwia Paszkowska poruszyła temat znaczenia studiów artystycznych oraz wyzwań, jakie stają przed młodymi twórcami w momencie wejścia na rynek sztuki.

"I na co Paniom to wszystko?”. Opowieść o determinacji i przełamywaniu granic pierwszych studentek

Wystawa poświęcona historii kobiet na Uniwersytecie Jagiellońskim prezentuje fascynujące pamiątki, dokumentujące ich wkład w rozwój uczelni na przestrzeni wieków. Zebrane eksponaty obejmują różnorodne obiekty – od dokumentów, książek, fotografii, po biżuterię, ukazując nie tylko pierwsze studentki i naukowczynie, ale także pracownice, które miały ogromne znaczenie w historii uniwersytetu. Więcej o wystawie "I na co Paniom to wszystko? O kobietach na Uniwersytecie Jagiellońskim" opowiedzieli Karolina Wawok, kuratorka wystawy oraz Łukasz Pieróg z Muzeum UJ.

„Nie możemy odbierać sobie sprawczości w obliczu technologii”

Sztuczna inteligencja staje się nieodłącznym elementem naszego codziennego życia, a jej wpływ na społeczeństwo budzi coraz większe zainteresowanie i kontrowersje. W najnowszym odcinku audycji "Przed hejnałem" goście Sylwii Paszkowskiej zastanawiali się nad tym, jak AI może wpływać na równość społeczną, jakie wyzwania stawia przed nami automatyzacja oraz w jaki sposób technologia może wspierać naszą kreatywność. Rozmówcy podkreślili znaczenie krytycznego myślenia i świadomego korzystania z rozwiązań AI, które mogą zarówno wzbogacać nasze życie, jak i prowadzić do niezamierzonych konsekwencji. W audycji wzięły udział Agata Bisping (Obserwatorium Trendów dla Kultury KBF, Szkoła Doktorska AGH, SoTechLab KSSiT) i Katarzyna Cieślak (Szkoła Doktorska AGH, SoTechLab KSSiT) oraz Michał Sarapata, producent muzyki elektronicznej.

Juliusz nie po Słowackim, lecz po Cezarze

Rozmowa z Juliuszem Chrząstowskim, pokazuje nie tylko ogrom jego artystycznych wyzwań, ale także fascynujące kulisy pracy w teatrze i filmie. Chrząstowski, znany ze swojej wszechstronności, nieustannie balansuje między rolami w teatrze, serialach i filmach, budując postacie zarówno w oparciu o klasyczne dramaty, jak i współczesne produkcje telewizyjne. W rozmowie z Sylwią Paszkowską opowiedział o swoich aktorskich kulisach.

5. Festiwal Równości w Krakowie: walka o świadomość, równość i język bez przemocy

5. Festiwal Równości, który odbędzie się w sobotę 19 października 2024 roku w Dworku Białoprądnickim, to wydarzenie promujące dialog, równość i przeciwdziałanie wykluczeniom. Organizatorzy przygotowali bogaty program paneli, warsztatów i wystaw. Dyskusje obejmą m.in. tematy wykluczenia kobiet, osób z niepełnosprawnościami oraz przeciwdziałania przemocy seksualnej. Gośćmi będą m.in. posłanka Anita Kucharska-Dziedzic i aktywistka Monika Kochut, która będzie mówiła o wykluczeniu i ableiźmie osób pozaludzkich. Warsztaty z komunikacji bez przemocy pokażą, jak język wpływa na relacje międzyludzkie, a uczestnicy poznają sposoby na bardziej empatyczne porozumiewanie się. Dopełnieniem licznych dyskusji będzie wystawa „Freedom in the XXI century”, prezentująca estońską sztukę współczesną, manifestującą nieustanne poparcie dla wolności kreatywnych ludzi o wolnych umysłach. Gościniami Sylwii Paszkowskiej w audycji "Przed hejnałem" były koordynatorki wydarzenia – prof. Joanna Hańderek, Radna Miasta Krakowa oraz Dorota Halberda, specjalistka ds. organizacji imprez w Dworku Białoprądnickim.
Więcej