Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Aneta Hudzik i  Agata Ciechanowska

Kontakt: [email protected]

Podcasty

"Bicie to rana zadana ciału, a wstyd to rana zadana duszy"

Wstyd to emocja, której wszyscy doświadczamy od najmłodszych lat. Zwykle pojawia się w relacjach rodzinnych i wychowawczych, gdzie w sposób nieświadomy przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. W rozmowie z Sylwią Paszkowską Ewa Woydyłło, psycholożka i terapeutka uzależnień, autorka, wyjaśnia, że wstyd często nie służy pozytywnej zmianie, lecz może powodować długotrwałe problemy emocjonalne i społeczne, prowadząc do wyobcowania i patologii.

Kim jest jesienna sierotka?

Rozmawiamy o jeżach, które w listopadzie obchodzą swoje święto – Międzynarodowy Dzień Jeża. To czas, kiedy warto przypomnieć sobie, jak właściwie pomagać tym małym, kolczastym stworzeniom, szczególnie w trudnym okresie jesienno-zimowym. Joanna Wójcik, prezes Fundacji Dzika Klinika oraz Jolanta Sosnal, organizatorka akcji wspierającej Ośrodek dla Jeży, podzieliły się z Sylwią Paszkowską wiedzą na temat potrzeb jeży i bezpiecznych sposobów na ich wspieranie.

Skromne drzewko z marketu zapoczątkowało pasję. Dlaczego sztuka bonsai zachwyca?

Sztuka bonsai polega na symbolicznym przekazie pewnego krajobrazu za pomocą drzewa niewielkich rozmiarów, uprawianego w specjalnie dobranej donicy. Zawiera wielowątkowy proces pielęgnacji, kształtowania i życia z uprawianymi roślinami. W aspekcie japońskiej filozofii i estetyki jest symbolicznym zaproszeniem natury do domu człowieka. Symbolika dotyczy większego krajobrazu zaczerpniętego z natury i wyrażonego w małej skali, przeważnie pojedynczym drzewem bonsai. Już od 12 do 17 listopada z okazji 30-lecia Muzeum Manggha będzie miała miejsce wyjątkowa wystawa "BONSAI". O szczegóły wydarzenia i sztukę bonsai Sylwia Paszkowska zapytała Grzegorza Sowińskiego, kuratora wystawy.

Witkacy i sztuczna inteligencja. Zaginione dzieło Witkacego dokończone przez AI

W Małopolskim Ogrodzie Sztuki, na jednej ze scen Teatru im. Juliusza Słowackiego, odbywa się ciekawy projekt „Tak zwana ludzkość w obłędzie”. To eksperymentalna produkcja inspirowana zaginioną sztuką Stanisława Ignacego Witkiewicza, która dotrwała do naszych czasów jedynie we fragmentach. Za reżyserię projektu odpowiada Krzysztof Garbaczewski, znany z poszukiwań artystycznych wykraczających poza konwencje. Więcej o projekcie opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej aktorzy, Agnieszka Judycka-Cappuccino i Antoni Milancej.

5. edycja festiwalu Moc Listopadowa: Więzi, relacje i wzajmene wsparcie

Już 8 listopada 2024 roku startuje piąta edycja festiwalu Moc Listopadowa, która odbędzie się w ArtZonie Ośrodka Kultury Norwida w Krakowie, przy osiedlu Górali 4. Hasłem przewodnim tegorocznej edycji wydarzenia są „Relacje”, a w programie przewidziano szereg warsztatów, wystaw i innych wydarzeń kulturalnych, które zgłębią temat więzi międzyludzkich. Do wzięcia udziału w festiwalu zapraszają Katarzyna Szczęśniak, koordynatorka festiwalu, oraz Ada Augustyniak, autorka wystawy „Skrawki”.

Pisanie o piłkarzach jako inspiracja dla młodych czytelników

Od wieczornych opowieści o piłkarzach do serii książek o legendarnych sportowcach. Niewinna prośba dziecka stała się inspiracją. W rozmowie z Sylwią Paszkowską Yvette Żółtowska-Darska opowiedziała o swojej najnowszej książce "Lewy. Chłopak, który zachwycił świat", którego historia od lat porusza młodych Polaków. Skąd jednak pomysł na pisanie książek o piłkarzach?

Krakowska Akademia Musicalu: "Uczymy współpracy, nie rywalizacji"

Krakowska Akademia Musicalu to miejsce, w którym młodzi artyści mogą rozwijać swoje umiejętności w zakresie śpiewu, tańca i gry aktorskiej, przygotowując się do kariery scenicznej. Działająca od 2019 roku Akademia, prowadzona przez dr Tadeusza Płatka, dyrygenta związanego również ze sceną operową, kładzie szczególny nacisk na profesjonalne przygotowanie swoich studentów do występów. Artyści uczą się nie tylko technik, ale również zaangażowania i emocjonalnego oddania roli, co pozwala na autentyczność i głębokie zrozumienie odgrywanych postaci. Zarówno dr Tadeusz Płatek, jak i współpracujący z nim reżyser Artur Wołoch, opowiedzieli o wyzwaniach związanych z tworzeniem musicali i pracy z młodymi adeptami sztuki. Przedstawienie „Piękna i Bestia JR” stało się pretekstem do rozmowy o przygotowaniach, wyzwaniach oraz wyjątkowej atmosferze, która charakteryzuje ten rodzaj sztuki.

Uwielbiają naleśniki, ale nie zawsze mogą sobie na nie pozwolić. Co jedzą polscy siatkarze?

Sport to nie tylko treningi i rywalizacja. Równie istotnym elementem jest właściwe odżywianie, które wspiera zawodników na drodze do sukcesu. Gościem Sylwii Paszkowskiej był Dawid Grucel, szef kuchni, osobisty kucharz Narodowej Reprezentacji Polskiej Siatkówki. Od lat współpracuje z polskimi siatkarzami, dostosowując ich dietę do wymogów intensywnego trybu życia sportowca. Jak wygląda jego praca, co jedzą sportowcy i jak dieta wpływa na ich wyniki?

Cynowa rocznica. Artystki świętują 10 lat przyjaźni wystawą "Silne, trwałe małżeństwo"

Ośrodek Kultury Norwida w Krakowie gości obecnie wyjątkową wystawę zatytułowaną "Silne, trwałe małżeństwo", będącą retrospektywą i zarazem kolejnym rozdziałem w karierze pięciu artystek. Dziesięć lat temu Natalia Fundowicz, Zofia Hyjek, Anna Kaseja, Natalia Legutko i Paulina Niemczyk miały okazję zaprezentować swoje dzieła w Ośrodku Kultury Norwida. Wówczas łączyła je studencka więź, gdyż wspólnie ukończyły malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Z biegiem czasu życie wzięło górę – przeprowadzki, rodziny, praca i brak czasu oddaliły je od siebie, niemal jak w „prawdziwym małżeństwie”. W audycji "Przed hejnałem" Zofia Hyjek, Anna Kaseja oraz Natalia Fundowicz podzieliły się swoimi przemyśleniami na temat sztuki, więzi i ewolucji ich karier.

"Chodźmy na ławeczkę, bo to dobry lek na deprechę". Michał Zabłocki zaprasza na koncert w Piwnicy pod Baranami

W audycji "Przed hejnałem" Sylwia Paszkowska gościła twórców albumu Michała Zabłockiego "Chodźmy na ławeczkę", zapraszając jednocześnie na koncert w kultowej Piwnicy pod Baranami, który odbędzie się już 5 listopada 2024 roku. Michał Zabłocki, główny inicjator projektu, pojawił się w radiowym studiu w towarzystwie swoich współpracowników: Oli Pieczary i Tomka Banasia.

Nierozwiązany spór o lasy społeczne i rozbieżne oczekiwania. Czy konsensus jest możliwy?

Lasy społeczne – idea zielonych przestrzeni dostępnych dla mieszkańców, mających służyć ochronie klimatu, bioróżnorodności oraz rekreacji – są w Krakowie przedmiotem intensywnych dyskusji. Różne grupy interesu, w tym społeczność lokalna, organizacje ekologiczne oraz przedstawiciele Lasów Państwowych, starają się wypracować konsensus, który pozwoli określić wielkość, rozmieszczenie i funkcje tych terenów. Po rozmowie, w której udział wzięli Monika Konieczna z Akcji Ratunkowej dla Krakowa, Anna Treit z Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie Piotr Kempf oraz prof. Mariusz Czop, specjalista z zakresu gospodarki wodnej z AGH, osiągnięcie porozumienia wciąż pozostaje wyzwaniem.

Bije, gryzie, odpycha. Dziecko, które przejmuje kontrolę nad rodzicem

W ostatnich latach coraz częściej obserwujemy sytuacje, w których dzieci przejawiają agresję wobec dorosłych, zwłaszcza najbliższych. Kwestia ta pojawia się zarówno w gabinetach psychologicznych, jak i na placach zabaw czy w innych miejscach publicznych. Katarzyna Wnęk-Joniec, psycholożka pracująca z dziećmi i rodzinami, opowiedziała Sylwii Paszkowskiej, skąd mogą wynikać takie zachowania i co rodzice mogą zrobić, by pomóc dzieciom zrozumieć stawiane granice, ucząc je, jak wyrażać emocje w zdrowy sposób.

Halloween czy Dziady? Obydwa święta oswajają nas z nieuniknionym

Halloween dotarło do Polski w latach 90., wraz z otwarciem kraju na wpływy amerykańskiej popkultury, muzyki, filmów i obyczajów. Święto przypadło do gustu szczególnie młodszym pokoleniom, które z entuzjazmem przejęły zwyczaj przebierania się oraz odwiedzania domów w poszukiwaniu słodyczy. Jednocześnie mroczna estetyka Halloween, pełna pająków, duchów i kościotrupów, pozwala nam w kontrolowany sposób oswajać się z tematami budzącymi lęk, z czym na co dzień wolimy się nie stykać. W kontraście do Halloween, Dziady są tradycją poważną i pełną głębokiego szacunku dla świata zmarłych, a ich obchody mają charakter znacznie bardziej intymny i refleksyjny. Co ciekawe, opór wobec Halloween wynika między innymi z pogańskich korzeni tego święta, które tradycyjnie nie jest dobrze widziane przez kościół katolicki. Jednak polski Dzień Wszystkich Świętych, po którym następują Zaduszki, także wywodzi się częściowo z przedchrześcijańskich rytuałów i nadal zawiera elementy nawiązujące do pamięci o zmarłych, jak zapalanie świec na grobach i wspominanie bliskich. Sylwia Paszkowska gościła w programie "Przed hejnałem" Dorotę Majkowską-Szajer, antropolożkę kultury, na co dzień pracującą w Muzeum Etnograficznym w Krakowie.

4. urodziny kawiarnio-księgarni NIĆ. „Staramy się pokazać kulturę ukraińską w różny sposób”

W sercu Krakowa od 4 lat działa ciekawa przestrzeń – kawiarnio-księgarnia NIĆ, która jest czymś więcej niż tylko miejscem spotkań przy kawie. To tu kultura ukraińska przenika się z polską gościnnością, wspierając rozwój integracji i wzajemnego zrozumienia między narodami. Nadiia Moroz-Olshanska, członkini Rady Nadzorczej Fundacji Aktywna Integracja wraz z przyjaciółmi i mężem założyła ten wyjątkowy punkt na mapie miasta. Dla nich ta kawiarnia to coś więcej niż przedsiębiorstwo – to społeczna misja. Więcej o wspieraniu ukraińskiej społeczności i łączeniu kultury opowiedziała Sylwii Paszkowskiej Nadiia Moroz-Olshanska.

Przemoc, stres i trauma. Ciemne strony pracy w służbach mundurowych

Praca w służbach mundurowych to zawód wymagający, pełen napięć i sytuacji stresujących, które mogą mieć długotrwały wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne funkcjonariuszy. Codzienne obciążenia oraz nieustanna gotowość do działania często prowadzą do zjawisk, które negatywnie odbijają się zarówno na życiu zawodowym, jak i osobistym. Choć temat zdrowia psychicznego wśród mundurowych wciąż bywa marginalizowany, coraz więcej mówi się o potrzebie wsparcia psychologicznego, zarówno w trakcie służby, jak i po przejściu na emeryturę. Jakie wyzwania stoją przed funkcjonariuszami na co dzień i dlaczego pełen dostęp do profesjonalnej pomocy psychologicznej jest tak istotny? Sylwia Paszkowska gościła w audycji "Przed hejnałem" psycholożkę i psychoterapeutkę Lidię Tkaczyk.

Jaka jest przyszłość lasów społecznych?

Trwa ogólnopolska narada na temat lasów społecznych – inicjatywy, która zakłada wyznaczenie terenów leśnych pełniących funkcje o szczególnym znaczeniu społecznym i środowiskowym. Pomysł lasów społecznych ma stworzyć obszary, które będą służyły rekreacji, turystyce, ochronie wód, a także przyciągały ludzi szukających kontaktu z naturą. Jednak, jak pokazują wydarzenia wokół lasów krakowskich, wdrożenie tej idei napotyka znaczące bariery. Więcej o inicjatywie opowiedziały Sylwii Paszkowskiej Monika Konieczna z Akcji Ratunkowej dla Krakowa i Anna Triet z Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot.

"Łuszczyca to nie tylko choroba skóry, ale i całego organizmu"

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą, która dotyka około 2 proc. populacji w Europie i nawet ok 5 proc. w Stanach Zjednoczonych. W niektórych krajach Europy zachodniej i północnej odsetek zachorowań sięga nawet 6 proc., co oznacza, że jest to problem zdrowotny o istotnym znaczeniu społecznym. Z okazji Światowego Dnia Łuszczycy Sylwia Paszkowska gościła w audycji „Przed hejnałem” dr n. med. Pawła Brzewskiego, dermatologa i ordynatora Oddziału Dermatologicznego z Pododdziałem Dziecięcym w Szpitalu Specjalistycznym im. Stefana Żeromskiego w Krakowie.

Jak śpimy, co śnimy i jak śnienie wpłynęło na sztukę?

Wystawa „Śpij spokojnie, dobrze śnij” w krakowskim Muzeum Etnograficznym to nietypowa wyprawa w świat snu i jego kulturowych znaczeń. Kuratorki wystawy, Justyna Masłowiec i Beata Skoczeń-Marchewka, zapraszają do domu Esterki przy ulicy Krakowskiej 46, aby spojrzeć na sen przez pryzmat etnografii i sztuki. Jest to opowieść o śnie jako nieodłącznym elemencie ludzkiego życia – fizjologicznym, psychologicznym i symbolicznym. Ekspozycja porusza aspekty snu od jego biologicznej potrzeby po duchowe znaczenia i interpretacje obecne w wielu kulturach.

Tożsamość na talerzu. Jak kształtują się kuchnie narodowe?

Pojęcie kuchni narodowej stanowi jeden z fundamentów tożsamości kulturowej. To nie tylko historie o tradycjach i smakach, ale także element codziennych praktyk, które budują wspólnotę. Obejmuje ono to, co uznajemy za „nasze” – od codziennych posiłków po odświętne dania. Jest to więc sposób, w jaki tworzymy społeczność i opowieść o tym, kim jesteśmy jako naród. Choć jednak termin "kuchnia narodowa" zdaje się sugerować jednolitą tożsamość, bliższe spojrzenie ujawnia wielopoziomowe zróżnicowanie, które często ma więcej wspólnego z podziałami klasowymi niż narodowymi. W audycji "Przed hejnałem" Sylwia Paszkowska gościła prof. UJ Ewę Kopczyńską, specjalizującą się w socjologii jedzenia, oraz Bartka Kieżuna, dziennikarzem kulinarnego i podróżnika, specjalista w zakresie kuchni śródziemnomorskich. Pretekstem do spotkania w studiu była książka "Kuchnia narodowa. Osobista podróż przez kultury, historię i smaki ", której autorką jest Anya von Bremzen.

Czy Polacy nienawidzą dzieci?

Michał Radomił Wiśniewski, autor książki „Zakaz gry w piłkę. Jak Polacy nienawidzą dzieci”, porusza temat, który prowokuje do zastanowienia się nad rzeczywistym podejściem Polaków do najmłodszych. Czy naprawdę darzymy dzieci miłością, czy raczej wpadamy w pułapkę deklaratywności, twierdząc, że je kochamy, ale w rzeczywistości nie dostrzegając swoich własnych działań i uprzedzeń?
Więcej