Maglowanie w czasie matury czy zbliżających się egzaminów. Czasem rodzice też maglują swoje dorastające dzieci chcąc dowiedzieć się czegoś o ich życiu prywatnym. O trochę zapomnianym słowie "maglowanie" rozmawiają Dorota Majkowska-Szajer z Muzeum Etnograficznego w Krakowie, współautorka książki "Słowa do rzeczy" i Marzena Florkowska.
Słownik słów nowych i zapomnianych
RSS Spotify Google Podcast
Przypominamy słowa stare, które wyszły już z powszechnego użycia, choć często żyją dzięki dziadkom czy rodzicom. Budzą rozrzewnienie, przenoszą w dawne czasy, zachęcają do wspomnień. Bo czy ktoś powie dziś "sagan" na elektryczny czajnik, albo "szabaśnik", gdy wkłada coś do piekarnika? A pantalony, szlafmyce, gipiury? Ale oddamy też głos nastolatkom. Dlaczego tworzą nowe słowa i czy rodzice i dziadkowie powinni używać tych wyrazów? Jak długo żyje słowo i kiedy na stałe wchodzi do języka? Zaprasza Marzena Florkowska.
Podcasty
Matura czyli czas maglowania
Gorset, katanka, żupan, rańtuch
Elementy stroju ludowego. Zobaczymy je podczas procesji św. Stanisława czy procesji Bożego Ciała, gdy wiele kobiet ubierze właśnie stroje regionalne. Rozmawiają Monika Dudek – etnolożka, regionalistka, pieśniarka i tancerka oraz kolekcjonerka strojów krakowskich i Marzena Florkowska.
Kokarda, kotylion czy wstążka?
W Dniu Konstytucji 3 maja wiele osób używa barw narodowych. Jak to robić właściwie i jaka terminologia tu obowiązuje: kokarda, kotylion czy wstążka? Rozmawiają pułkownik w stanie spoczynku Marek Kwiecień z Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego, czyli zajmującego się chorągwiami, i Marzena Florkowska.
Trzeba harować jak wół, bo bez pracy nie ma kołaczy
Skąd wzięły się określenia "harować jak wół" i "bez pracy nie ma kołaczy"? Dlaczego wół jest symbolem pracowitości, a kołacz owocem pracy? Rozmawiają Dorota Majkowska-Szajer z Muzeum Etnograficznego w Krakowie, współautorka książki "Słowa do rzeczy" i Marzena Florkowska.
Brustasza i butonierka
Goździk w butonierce i poszetka w brustaszy - to elementy podkreślające styl. Rozmawiają Wojciech Wocław, znawca zasad dobrego wychowania, autor książek "Savoir-vivre, czyli jak ułatwić sobie życie" oraz "Etykieta w biznesie, czyli jak ułatwić sobie życie w pracy" i Marzena Florkowska.
Pucheroki
W Niedzielę Palmową w samo południe na Rynku w Bibicach odbywa się gminny przegląd pucheroków - szczególna atrakcja dla dzieci. I stąd dziś to zapomniane już słowo PUCHEROK. Rozmawiają Marek Płachta, dyrektor Centrum Kultury, Promocji i Rekreacji w Zielonkach, które jest organizatorem konkursu i Marzena Florkowska
Dobra szajba
- Wg Słownika Języka Polskiego w potocznym rozumieniu szajba to mania, obłęd, szał, szaleństwo, wariactwo, dziwactwo. Ale szajba ma też drugie, techniczne znaczenie i określa krążek z otworem, który podkłada się pod główkę śruby lub pod nakrętkę. Temu słowy szajba młodzież nadaje nowe znaczenie tworząc projekt "Dobra szajba" w ramach Olimpiady Zwolnieni z Teorii.
Kaboszon, rant, zapona
Określenia związane z biżuterią. Kaboszon to słowo, które pochodzi od francuskiego cabochon i oznacza główkę od szpilki. W odniesieniu do biżuterii określa kamienie szlifowane na gładko, w przeciwieństwie do kanciastych rantów. Takie kamienie mogły pojawiać się w zaponach czyli ozdobnych klamrach albo agrafach, którymi spinano płąszcze czy peleryny.
Gościem Marzeny Florkowskiej jest Michał Hankus z Muzeum Krakowa.
Sposób na sukces – Błyszczeć jak diament czyli Święto kamienicy Hipolitów. W niedzielę 27.03. oprowadzanie po miniekspozycji, warsztaty artystyczne oraz wykład.
Więcej TUTAJ
Biżuteria patriotyczna
Od początku wojny w Ukrainie wiele osób nosi niebiesko-żółte wstążeczki czy też kokardki na znak solidarności. Stąd aktualne staje się określenie znane dobrze z historii mianowicie biżuteria patriotyczna. Z Michałem Hankusem z Muzeum Krakowa Kamienicy Hipolitów rozmawia Marzena Florkowska.
Słowniczek polsko-ukraiński
Podstawowe słowa w języku ukraińskim będą potrzebne także dzieciom i młodzieży, bo już w szkołach pojawiają się ich rówieśnicy z Ukrainy. U nas lekcja kilku zwrotów, a nauczy ich Orest, który przejechał z Kijowa z mamą i siostrą. Rozmawia Marzena Florkowska.
W Punkcie informacyjnym dla Obcokrajowca w Krakowie są dostępne ukraińsko-polskie rozmówki dla uchodźców z Ukrainy. Słownik został stworzony przez pracowników Punktu informacyjnym. Można go odebrać w Punkcie przy ul. Daszyńskiego 22.
Słownik można także pobrać w formie pdf TUTAJ
Śledziówka
Przed nami, już we wtorek, śledziówka. Ale dlaczego ten dzień tak się nazywa? Dlaczego śledź jest symbolem końca karnawału? Z Małgorzatą Oleszkiewicz, kustoszem Muzeum Etnograficznego w Krakowie rozmawia Marzena Florkowska
Związek partnerski
Co oznacza określenie "związek partnerski" i tak często używane słowo "my"? Czy obecnie inaczej rozumiemy ich znaczenie? Rozmawiają dr Małgorzata Majewska z Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ i Marzena Florkowska.
Mięsopusty i kuse dni
Przed nami, ostatnie dni karnawału. Tłusty Czwartek już tuż, tuż. A my przypominamy zapomniane słowo mięsopusty. Co ono oznaczało? Z Małgorzatą Oleszkiewicz, kustoszem Muzeum Etnograficznego w Krakowie rozmawia Marzena Florkowska
Niskorosła czyli o Sukience
Przed Walentynkami rozmawiamy o tym, że na szczęście język staje się coraz bardziej delikatny i tolerancyjny i nawet jeśli ktoś nie mieści się w kanonach piękna, to nie traktujemy go jako wykluczonego, innego. Dr Małgorzata Majewska z Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ i Marzena Florkowska.
Absztyfikant amplifikuje, a narzeczony narzeka
Słowo absztyfikant pojawiło się w języku polskim w XIX wieku. Wywodziło się zapewne od słowa amplifikować, które znaczyło tyle, co "rozwlekle opowiadać, przesadzać w opowiadaniu, wyolbrzymiać".
Z kolei pierwotne słowo narzec miało kilka znaczeń: 1."nazwać, określić, ustalić", 2. "przyrzec", 3. "obwinić, uczynić zarzut". To od niego wywodzi się i narzeczony i narzekać.
Co z tego wynika w życiu? - o tym Marzena Florkowska.
Hybrydowy świat
Coś, co kojarzyło się z nowoczesnością i luksusem, hybrydowe paznokcie czy samochody, stało się codziennością. W hybrydowym świecie, gdzie pozornie wszystko jest dostępne, bezpośredni kontakt jest reglamentowany. Rozmawiają dr Małgorzata Majewska z Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ i Marzena Florkowska.
Pokolenie - czy znaczy to, co dawniej
Pokolenia nie zmieniają się obecnie co 20 czy 30 lat. Wystarczy zaledwie kilka lat i mamy nowe pokolenie - nie w sensie biologicznym, ale mentalnym. Czy potrafimy się jeszcze porozumieć międzypokoleniowo i czy koronawirus jest takim wspólnym doświadczeniem, które nas określa? Rozmawiają dr Małgorzata Majewska, Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ i Marzena Florkowska.
Facjatka - pokoik na poddaszu
Ania z Zielonego Wzgórza mieszkała w niewielkim pokoiku na facjatce. Czy to to samo, co pokój na piętrze? I czy używamy słowa "facjata" w odniesieniu do czyjejś twarzy, a słowa "facetka" do nauczycielki"? Sprawą zajęła się Marzena Florkowska.
Czy dzieci i młodzież mają szansę wychilloutować się podczas ferii?
Niektórzy chillują, inni ściągają wrotki, ludzie w średnim wieku marzą o labie, a starsi mówią o fajrancie. O różnych określeniach na czas wolny rozmawiają dr Małgorzata Majewska z Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ i Marzena Florkowska
Filatelista czyli markolub
Dziadek często kojarzy się ze zbieraniem znaczków pocztowych i oglądaniem klaserów. I tu pojawia się trochę odchodzące w przeszłość słowo "filatelista". Rozmawiają dr inż Jerzy Duda, bibliofil i filatelista, prezes Ogólnopolskiego Klubu Filatelistycznego „Cracoviana” i Marzena Florkowska.