Radio Kraków

Reportaż w Radiu Kraków


RSS Spotify Google Podcast

Docieramy do każdego miejsca w Małopolsce. Pokazujemy ciekawych ludzi i interesujące zjawiska. Interweniujemy i pokazujemy problemy, z jakimi borykają się nasi słuchacze.

Podcasty

"Widma"- reportaż Ewy Szkurłat

Romantyczne teksty na krakowskiej scenie. Znane obrazy ożywają. Romantyczny duch unosi się nad aktorami Teatru Mumerus, muzyka Chopina jak klamra - spina widma przeszłości ukryte w romantycznych strofach. "Widma atelier" - ta etiuda romantyczna to kolejna podróż, w której przenosimy się w dawno zapomniany, ale wciąż pulsujący w nas świat. Podział na pozytywistów i romantyków zantagonizował wiele dyskusji, ale echa tekstów romantycznych, co tu kryć, wciąż w nas tkwią. Jak mocno?

"Probacja" - reportaż Ewy Szkurłat

Oswajają strach, lęk, pokazują światło w ciemnym tunelu niepewności i zagrożenia. Podają rękę, kiedy dzieci pogrążają się, w poczuciu braku bezpieczeństwa. Małopolskie Stowarzyszenie Probacja prowadzi działania na rzecz poprawy sytuacji dzieci więźniów oraz integracji rodzin dotkniętych izolacją penitencjarną. Zajmuje się walką ze stygmatyzacją dzieci więźniów, które „odbywają karę za nie swoje winy”, cierpią ze względu na obciążenie emocjonalne wyrokiem rodzica, ale też z powodu pogorszenia warunków ekonomicznych i uczucia osamotnienia. Działania realizowane w ramach Centrum pomocy dla dzieci i rodzin są kompleksową ofertą pomocy skierowaną do mieszkających na terenie Małopolski dzieci i rodzin, w sytuacji izolacji penitencjarnej bliskiej osoby, oraz pomocy w procesie readaptacyjnym sprawców przestępstw, aby mogli w pełni spełniać funkcje opiekuńcze i wychowawcze. Badania pokazują, że dzieci, których rodzic przebywał w więzieniu, są 3 razy bardziej narażone na problemy ze zdrowiem psychicznym, wykazują częstsze zachowanie przestępcze i aspołeczne w porównaniu z ich rówieśnikami a 65 % chłopców, którzy mieli ojca w więzieniu trafi na drogę przestępczą jeśli nie otrzymają specjalistycznej pomocy. Na podstawie wieloletniej praktyki pracy z rodzinami osadzonych w zakładach karnych osób, widzą potrzebę podjęcia kompleksowych działań, obejmujących cały system rodzinny.

"Mecenas ideałów czyli rzecz o Stanisławie Mierzwie" - dokument Ewy Szkurłat

Nominacja w konkursie "Audycja Historyczna Roku 2023" organizowanym przez IPN. Doceniane są innowacyjne, artystyczne i kreatywne sposoby opowiadania o historii. W kategorii „Losy” znalazła się audycja o liderze ruchu ludowego. Celem konkursu jest wyróżnianie i promowanie historii najnowszej w formie ambitnej twórczości radiowej, telewizyjnej i internetowej.

Stanisław Mierzwa mógł być posłem, ministrem, pozostał wierny swoim ideałom. Jako „człowiek czystych rąk”, który uważał, że polityka bez oparcia na wartościach jest pustą grą, dbał o spuściznę Wincentego Witosa i ruchu ludowego. Na kary wiezienia skazywały go sądy II Rzeczpospolitej, Związku Radzieckiego i PRL-u. Był wierny wartościom, które wyznawał. Zapłacił za to wieloletnim więzieniem, pozbawieniem praw obywatelskich i oddaleniem od żony i czwórki dzieci.

"Latające góry" - reportaż Anny Łoś

Wanda Rutkiewicz jako pierwsza Europejka i trzecia kobieta na świecie zdobyła, 16 października 1978 roku, najwyższy szczyt Ziemi – Czomolungmę, bardziej znany pod nazwą Mount Everest (8848 m n.p.m.)

O Wandzie Rutkiewicz opowiadają Ewa Matuszewska - autorka kilku książek napisanych wspólnie z Wandą Rutkiewicz i Ewa Landowska - pieśniarka i kompozytorka, a także kaligrafka. W reportażu wykorzystano muzykę z płyty Ewy Landowskiej pt." Latające góry" dedykowaną Wandzie Rutkiewicz oraz  wypowiedź himalaistki. 

"Archiwum pełne pamięci" - reportaż Ewy Szkurłat

Listy, pisane przez Stanisława Mierzwę ze stalinowskich więzień, trafiły do Instytutu Pamięci Narodowej. 51 listów, a także trzy grypsy pochodzące prawdopodobnie z początkowego okresu uwięzienia lidera ruchu ludowego. Pierwsze dwa listy pochodzą z początku lutego 1947 r. i zostały nadane z aresztu Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie . Kolejne wyszły zza murów więzienia przy ul. Montelupich w czasie, gdy Mierzwa zasiadał na ławie oskarżonych w tzw. procesie krakowskim, razem z działaczami WiN i PSL. Największa część korespondencji pochodzi z okresu jego uwięzienia we Wronkach . Listy Stanisława Mierzwy przepełnione są troską o swoich najbliższych, którzy znaleźli się w ciężkiej sytuacji życiowej i materialnej. Tuż po aresztowaniu ludowca na świat przyszedł jego trzeci syn, Wojciech, którego pierwszy raz zobaczył dopiero podczas jednego z widzeń w więzieniu. "Materiały przekazane przez dr Wojciecha Mierzwę to historia ruchu ludowego" - powiedział Mateusz Szpytma, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

"Polska czerwona" - reportaż Ewy Szkurłat

  • Ewa Szkurłat
  • access_time 00:29:34
  • calendar_today Poniedziałek, 2023.10.09
Poetycko o krowach. Nie byle jakich, bo polskich czerwonych. Mają swoje przyzwyczajenia i charaktery. Drobne, niewybredne, wytrzymałe - takie są polskie czerwone krowy. Powoli znikają z naszego otoczenia, bo rolnicy wolą hodować bydło, które daje więcej mleka. Czy nasza rodzima "krasula" przegra z "holenderką"? Na pewno nie na Spiszu,gdzie od czasów austro-węgierskich zachował się wspólnotowy wypas bydła. Od końca września rolnicy łączą swoje krowy w jedno stado, dzielą się obowiązkami i wspólnie wypasają swój inwentarz. To wydarzenie kulturowe, jedyne w swoim rodzaju.

"Napoleon" - reportaż Ewy Szkurłat

Pisał szanty, żeglował i dowodził wielkimi statkami. Z wiatrem i pod wiatr. Dowodził brygantyną Henryk Rutkowski, żaglowcem pasażerskim Peace, kanadyjską Concordią, żaglowcem badawczym PAN Oceania i ostatnio - brygiem Fryderyk Chopin - największym pływającym dwumasztowcem pełnorejowym na świecie. To również autor szant, człowiek, który doświadczył prawdziwych przygód w relanym świecie. Wie co to zmaganie z samym soba i siłami natury. Wyszedł zwycięsko z wielu trudnych sytuacji. "Hiszpanskie dziewczyny", "Pod Jodłą", "Branka" , długo by jeszcze wymieniać. Słowa tych znanych pieśni morza wyszły spod pióra kapitana Andrzeja Mendygrała. W audycji wykorzystano materiały archiwalne Radia Szczecin.

"Rykowisko"-reportaż Ewy Szkurłat

Mikrofon zarejestrował jelenie amory w Gorczańskim Parku Narodowym.

Jego ryk potrafi ugiąć  kolana rywali i wywołać drżenie  w chmarze łań. Po pierwszych przymrozkach zaczyna się rykowisko - czyli swoista próba sił między bykami. Gorce to miejsce, gdzie na rykowisko schodzi się  najwięcej jeleni. W Parku Narodowym mają spokój i mogą bezpiecznie oddawać się amorom. Obserwują je myśliwi i pracownicy parku, którzy na różne sposoby próbują wabić opętane hormonami zwierzęta..
O jelenich emocjach Ewie Szkurłat opowiadają: dr Jan Loch i leśniczy Piotr Gabryś.

"Wiesław Komasa-poszukiwacz prawdy" - reportaż Ewy Szkurłat

To opowieść o sztuce, miłości, i dwóch skrzydłach, które niosą przez życie.

"Teatr, jak życie, jest nie do przewidzenia" - twierdzi Wiesław Komasa. Jest wychowankiem szkoły krakowskiej, uczyli go tacy profesorowie, jak Zofia Jaroszewska, Danuta Michałowska, Jerzy Jarocki. Na krakowskiej scenie w Teatrze Groteska stanął razem z Anną Sokołowską - swoją koleżanką z roku. W cyklu "Scena Mistrzów" zagrali  w spektaklu „Kot - otchłanie miłości”. W trakcie pandemii - dotknął, tego, "czego się tylko teoretycznie obawiał", a o czym poważnie nie myślał. Wtedy odciął się od teatru, aby skupić się na sprawach najważniejszych. Barwy jego życia radykalnie się zmieniły, musiał stawić czoła bezsilności i temu, co niewypowiedziane. Na scenę wrócił  z monodramem "Różewiczobranie".

To opowieść o sztuce, miłości, i dwóch skrzydłach, które niosą przez życie.

W reportażu wykorzystano fragmenty spektaklu „Kot - otchłanie miłości” i monodramu "Różewiczobranie" , granych w Teatrze Groteska.

Tu o przygotowaniach do "Sceny Mistrzów" w Teatrze Groteska

https://www.radiokrakow.pl/audycje/kot-mistrzow-reportaz-ewy-szkurlat

"Ciąg na niebo" - reportaż Ewy Szkurłat

Mają błękit w oczach, głowie i sercu.Kochają bujać się w przestworzach, a nie jest to łatwe, kiedy pilotuje się ciężki wojskowy samolot transportowy.Rzadko pojawiają się w mediach. Nie znaczy to, że nie są warci uwagi. Przewożą żołnierzy i sprzęt do Afganistanu, pilotują samoloty z najważniejszymi osobami w państwie, dzięki ich pracy ktoś żyje, albo cieszy się lepszym zdrowiem. Przewozili organy do transplantacji w ramach akcji 'Serce". Niektórzy z nich lubią być w niebie, inni nie wyobrażają sobie życia bez bujania w obłokach. W reportażu wystąpili: płk Jacek Łazarczyk, płk Krzysztof Janica, mjr Krzysztof Dzido, porucznik Grzegorz Kaczor i porucznik Norbert Piechowski z 8 Bazy Lotnictwa Transportowego w Krakowie.

Republika Kreciej Góry

Po 40 latach zdecydowała się na powrót. Jej ostatnia krakowska wystawa w Nowohuckim Centrum Kultury była też zatytułowana"Powroty". Czym jest zakorzenienie, a czym docenienie chwili ? Lidia Rozmus: graficzka, nauczycielka, historyczka sztuki, autorka haiga i sumi-e oraz poetka haiku.

"Pomiędzy" - reportaż Ewy Szkurłat

„Urodziłam się za granicą” – tak wita widzów grana przez Alonę Szostak Róża z "Cudzoziemki" wg M. Kuncewiczowej. Z tą rolą mocno się utożsamia i za nią została obsypana pochwałami i nagrodami.

Alona Szostak to jedno z najbardziej gorących nazwisk w polskim teatrze. Wybitna aktorka teatralna, którą krakowska publiczność podziwiała na 15. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym „Boska Komedia” w roli Róży w „Cudzoziemce” według Marii Kuncewiczowej. Międzynarodowe jury Festiwalu  doceniło mistrzostwo Alony Szostak, przyznając jej główną nagrodę za wybitne aktorstwo.
Jest absolwentką Instytutu Teatralnego w Moskwie. Pracowała w teatrze w Wilnie i tam do przyjazdu do Polski namówił ją Adam Hanuszkiewicz. Od 2019 roku jest członkinią zespołu Teatru Polskiego w Poznaniu.

Ma korzenie polskie, rosyjskie i ukraińskie, a język, którym się posługuje jest  - jak mówi - "tylko narzędziem".   
Krakowska publiczność poznała ją na początku wojny w Ukrainie. Razem z Sofiją Popovą zaśpiewały pieśń pt. "Modlitwa za Ukrainę", która powstała do słów Małgorzaty Zwolińskiej w Teatrze Groteska w Krakowie. Posłuchać jej można w trzech wersjach językowych: ukraińskiej, rosyjskiej i polskiej. Utwór powstał w ciągu jednej nocy, niedługo po wybuchu wojny. Jak napisali twórcy utworu: „«Modlitwa o wolność» powstała w krakowskim Teatrze Groteska, aby obudzić z letargu sumienia i budować wspólnotę sprzeciwu wobec putinowskiego bestialstwa. Tą modlitwą przyłączamy się do apelu Wołodymyra Zełenskiego skierowanego do Rosjan: «Jeśli będziecie milczeć teraz, to później będzie przemawiać tylko wasza nędza. A odpowiadać jej będą represje. Nie milczcie!»”.
Alona Szostak mieszka w Polsce od ponad 30-tu lat, jak mówi, "śni i kocha po polsku", ale jej dusza jest gdzieś "pomiędzy"  - nie zapomina o rosyjskich i ukraińskich korzeniach.

"Kororo" - reportaż Anny Łos na Prix Europa

Bohaterem audycji jest Stefan Dymiter - zwany Kororo. Dla wielu stał się znakiem, symbolem Krakowa i ulicy Floriańskiej. Nieżyjący już romski muzyk wciąż budzi zainteresowanie etnografów, biografów i szerszej publiczności. Ma swoje murale w Warszawie i Płonnej w Beskidzie Niskim, gdzie się urodził. Reportaż "Kororo czyli samotna wyspa" będzie reprezentował Polskie Radio w kategorii audycja o muzyce.

Grał na zaimprowizowanej scenie, wprost na trotuarze, obok kosza na śmieci. Na wózku ze skrzypcami prawie wrośniętymi w wątłe ciało. Aktywny w latach 80,90-tych. Potem zniknął. Kororo dzisiaj budzi coraz większe zainteresowanie etnografów, biografów i szerszej publiczności.

Michał Misztal – pracownik Muzeum Historii Fotografii, w latach szkolnych był „asystentem „Korora”, dziś zbiera wszelkie po nim pamiątki , jest założycielem strony internetowej na FB „Stefan Kororo”. "Kilka tygodni temu przyłapałem się na takim czymś, że pomyślałem, że już zwariowałem. Słyszę skrzypce przy Floriańskiej , ale przecież wiem, że go tam nie ma. Ale idę i chcę się upewnić. No jest skrzypek jakiś skrzypek, nie Rom. Tak mi go brakuje."

Prof. Anna Grażyna Piotrowska z Uniwersytetu Jagiellońskiego,muzykolog, specjalizująca się w muzyce romskiej, jest autorką biografii Stefana Dymitera "Ławutaris czyli skrzypek".  Wspomina: "Pamiętam Korora. Byłam wtedy uczennicą szkoły muzycznej, liceum muzycznego, które mieści się na ulicy Basztowej czyli jakby w obrębie Starego Miasta . Niedaleko funkcjonowała kapela Korora i jako młodzi ludzie przechodziliśmy niejednokrotnie obok kapeli cygańskiej. Ale właśnie szkolnictwo wcześniejsze nie zwracało uwagę na tego rodzaju muzykowanie ludowe, folkowe, popularne. Ono było deprecjonowane."

"Wierszobranie czyli słowa jak grzyby" - reportaż Ewy Szkurłat

Zascenie, wg Encyklopedii Teatru Polskiego, to tylna przestrzeń sceny, zamknięta prospektem lub horyzontem, ukryta przed wzrokiem publiczności. To miejsce pracy "mistrzów w cieniu" - z pracowni plastycznej, krawieckiej czy elektrycznej. Nie są widoczni, ale niezbędni. Dzięki ich pracy aktorzy mogą błyszczeć na scenie. Są niezbędną częścią składową magii teatru. W Noc Teatrów stanęli w blasku reflektorów. Teatr Groteska przygotował dla swoich widzów wyjątkowe widowisko. Na Scenie Mistrzów wystąpiła Alona Szostak - jedno z najbardziej gorących nazwisk w polskim teatrze. Wybitna aktorka teatralna, którą krakowska publiczność podziwiała na 15. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym „Boska Komedia” w roli Róży w „Cudzoziemce” według Marii Kuncewiczowej w reżyserii Katarzyny Minkowskiej (Teatr Polski w Poznaniu). W programie towarzyszyła jej Lena Minkacz - (akompaniament), Mariusz Obrębski - autor wierszy oraz prezentujący jego utwory Mistrzowie zascenia Teatru Groteska - Małgorzata Barańska, Wiesław Bieda, Dariusz Fryt, Przemysław Keller, Justyna Lisowicz, Krzysztof Rzepecki, Marek Strumiński. Jak układała się energia tego spotkania? Czy poezja lepiej opisuje świat niż nauka? I dlaczego warto rozpoczynać dzień od czytania wiersza?

Zapadliska - reportaż Ewy Szkurłat

Zapadliska powstały na skutek płytkiej eksploatacji górniczej dawnej KWK „Siersza”. Kopalnia funkcjonowała w Trzebini od połowy XIX wieku, a swoją działalność zakończyła w 2001 roku. Choć wydobycie zakończono w latach 1999-2001, mieszkańcy dopiero teraz odczuwają skutki eksploatacji terenu. Wbrew założeniom likwidatorów kopalni pozostałe po wydobyciu węgla pustki nie zostały zapełnione przez wodę. W Trzebini regularnie dochodzi do zapadlisk. Najgłośniejsze było to, w którym w leju zniknęło ponad czterdzieści grobów. Ciał nie udało się ekshumować. Dziura została zasypana, a na teren nekropolii nie ma na razie wstępu. Jedna z dziur pojawiła się przy ogrodzeniu prywatnej posesji, kilka metrów od zamieszkanego domu, kolejna na ogródkach działkowych, trzecia na terenie niezabudowanym. Ziemia zapadła się równiez tuż obok domu kultury i kortów tenisowych, z których wiosną i latem korzystają dzieci. Czy te wypadki można było przewidzieć? Czy natura zaskoczyła czy zlekceważono rządzące nią prawa?

"Okna" - reportaż Ewy Szkurłat

Ten spektakl przemówi do nas sytuacjami i obrazami. Opowiada o znaczeniu i sile domu. O przestrzeni naszego zakorzenienia w niepewnym i zmiennym świecie. To opowieść o tym, jak krucha i łatwa do fizycznego unicestwienia jest ta domowa ostoja. To opowieść stworzona przez polskich i ukraińskich twórców w Teatrze Groteska.

"Żółty sweterek" - reportaż Katarzyny Jabłońskiej

Żółty, spłowiały, dziecięcy sweterek jest dziś jedną z najbardziej wymownych pamiątek wystawy „Zesłani na Sybir” zorganizowanej przez Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. To pamiątka beztroskiego dzieciństwa przerwanego przez traumę Syberii. Sweterek należał do Krystyny Pryjomko. Przewędrował z nią Przez Rosję, Turcję, Indie, Tanzanię i Wielką Brytanię.

"Geniusz - gen i już - czyli o przestrzeniach Banacha" - reportaż Anny Łoś

"Dał nauce polskiej, a w szczególności matematyce polskiej, więcej niż ktokolwiek inny" - pisał o profesorze Stefanie Banachu jego kolega i wieloletni współpracownik, znany matematyk prof. Hugo Steinhaus. Banach zasłynął jako twórca teorii operacji funkcjonalnej, która przyczyniła się do rozwoju światowej matematyki. Dzięki tzw. przestrzeniom Banacha można dziś ogólnie rozwiązywać mnogie zagadnienia, które przedtem wymagały oddzielnego traktowania i pomysłowości. Był matematycznym geniuszem, ale swoje teorie tworzył również przy kawiarnianych stolikach m.in we Lwowie. Johannes Kepler - wybitny niemiecki matematyk i astronom stwierdził kiedyś, że "Bóg jest matematykiem". Trudno to zweryfikować, ale jedno jest pewne, że dziedzina ta dotyka często niezwykłych obszarów.Jak bardzo niezwykłych? W audycji udział wzięli: doktor Krzysztof Ciesielski i profesor Edward Tutaj. Wykorzystano archiwalne nagrania autorki ze Lwowa.

"Są ludzie na tym świecie, uwierz mi" - reportaż Anny Piekarczyk

Tam gdzie wojna w Ukrainie wydaje się kwestią znacznie bardziej absurdalną niż w Polsce, a Kraków miastem graniczącym niemal ze strefą wojenną, Monika przeciera szlak i przekracza bariery dzielące niemiecką prowincję i Polonię.

Reportaż opowiada historię Polaków na stałe mieszkających w Niemczech, którzy po wybuchu wojny 24 lutego 2022 r. poderwali do pomocy Ukrainie niemiecką społeczność. Na początku miała to być jednorazowa zbiórka darów w Lubeck, organizowana przez Monikę i Rafała. Z czasem urosła jednak do kilkumiesięcznej akcji charytatywnej, w którą włączyli Niemcy z okolicznych miasteczek i ruszyli w drogę do Polski. O skali inicjatywy świadczą dziesiątki dostarczonych ton rzeczy potrzebnych na froncie i poza nim.
W pierwszych dniach wojny z Moniką i Rafałem kontaktuje się dziennikarka Radia Kraków. Znajomość polegająca głównie na współpracy pomocowej i poszukiwaniu najbardziej potrzebujących osób w Ukrainie przeradza się w dłuższą relację zapisaną dźwiękiem. Monika bowiem, kontaktuje się niemal codziennie, wysyłając wiadomości głosowe przez komunikator internetowy.  
W efekcie kilku miesięcy transportów rzeczy i znajdowania domów dla Ukraińskich kobiet i dzieci powstaje dźwiękowa korespondencja z drugiego planu wojny gdzie organizowana jest pomoc. W „głosówkach” przekazywane są bieżące informacje związane z akcją dla Ukrainy, słychać też kontrowersje związane z niemieckim społeczeństwem, codziennością Polonii  i zmieniającym się stosunkiem pomagających do Ukraińców i uchodźców do niosących pomoc. Wybrzmiewa też bardzo osobista refleksja o Polakach i Niemcach, o zakorzenionych głęboko różnicach, i próbie solidarności jaką podejmują zwykli ludzie. Opowieść trwa przez cały rok wojny a czas weryfikuje emocje i poddaje próbie relacje.

"Teatr formy"-reportaż Ewy Szkurłat

Na zaproszenie Festiwalu "Materia Prima" do Krakowa przyjechały najlepsze spektakle teatru formy - będące esencją sztuki scenicznej: synergią obrazu, światła, ruchu i dźwięku. Teatr, w którym króluje nieskrępowana wyobraźnia, a wielość metafor i symboli pozwala na różne interpretacje.. Nie posługując się słowem, za pomocą światła, dźwięku, plastyki wchodzi w odczuwanie widza i chłonie jego zainteresowanie.