Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Aneta Hudzik i  Agata Ciechanowska

Kontakt: [email protected]

Podcasty

Jaka jest przyszłość lasów społecznych?

Trwa ogólnopolska narada na temat lasów społecznych – inicjatywy, która zakłada wyznaczenie terenów leśnych pełniących funkcje o szczególnym znaczeniu społecznym i środowiskowym. Pomysł lasów społecznych ma stworzyć obszary, które będą służyły rekreacji, turystyce, ochronie wód, a także przyciągały ludzi szukających kontaktu z naturą. Jednak, jak pokazują wydarzenia wokół lasów krakowskich, wdrożenie tej idei napotyka znaczące bariery. Więcej o inicjatywie opowiedziały Sylwii Paszkowskiej Monika Konieczna z Akcji Ratunkowej dla Krakowa i Anna Triet z Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot.

"Łuszczyca to nie tylko choroba skóry, ale i całego organizmu"

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą, która dotyka około 2 proc. populacji w Europie i nawet ok 5 proc. w Stanach Zjednoczonych. W niektórych krajach Europy zachodniej i północnej odsetek zachorowań sięga nawet 6 proc., co oznacza, że jest to problem zdrowotny o istotnym znaczeniu społecznym. Z okazji Światowego Dnia Łuszczycy Sylwia Paszkowska gościła w audycji „Przed hejnałem” dr n. med. Pawła Brzewskiego, dermatologa i ordynatora Oddziału Dermatologicznego z Pododdziałem Dziecięcym w Szpitalu Specjalistycznym im. Stefana Żeromskiego w Krakowie.

Jak śpimy, co śnimy i jak śnienie wpłynęło na sztukę?

Wystawa „Śpij spokojnie, dobrze śnij” w krakowskim Muzeum Etnograficznym to nietypowa wyprawa w świat snu i jego kulturowych znaczeń. Kuratorki wystawy, Justyna Masłowiec i Beata Skoczeń-Marchewka, zapraszają do domu Esterki przy ulicy Krakowskiej 46, aby spojrzeć na sen przez pryzmat etnografii i sztuki. Jest to opowieść o śnie jako nieodłącznym elemencie ludzkiego życia – fizjologicznym, psychologicznym i symbolicznym. Ekspozycja porusza aspekty snu od jego biologicznej potrzeby po duchowe znaczenia i interpretacje obecne w wielu kulturach.

Tożsamość na talerzu. Jak kształtują się kuchnie narodowe?

Pojęcie kuchni narodowej stanowi jeden z fundamentów tożsamości kulturowej. To nie tylko historie o tradycjach i smakach, ale także element codziennych praktyk, które budują wspólnotę. Obejmuje ono to, co uznajemy za „nasze” – od codziennych posiłków po odświętne dania. Jest to więc sposób, w jaki tworzymy społeczność i opowieść o tym, kim jesteśmy jako naród. Choć jednak termin "kuchnia narodowa" zdaje się sugerować jednolitą tożsamość, bliższe spojrzenie ujawnia wielopoziomowe zróżnicowanie, które często ma więcej wspólnego z podziałami klasowymi niż narodowymi. W audycji "Przed hejnałem" Sylwia Paszkowska gościła prof. UJ Ewę Kopczyńską, specjalizującą się w socjologii jedzenia, oraz Bartka Kieżuna, dziennikarzem kulinarnego i podróżnika, specjalista w zakresie kuchni śródziemnomorskich. Pretekstem do spotkania w studiu była książka "Kuchnia narodowa. Osobista podróż przez kultury, historię i smaki ", której autorką jest Anya von Bremzen.

„Ludzie czytają, kochają czytać i mam nadzieję, że nie przestaną”. Czy książki są biznesem?

W dobie rosnącej popularności platform streamingowych i nowych form konsumpcji treści, rynek książki staje przed wyzwaniami, ale i szansami. Książki zawsze były nie tylko przedmiotem handlu, ale także wehikułem dla ludzkich emocji, pasji i wiedzy. Czy można więc mówić o książkach jako o biznesie? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć Sylwii Paszkowskiej przedstawiciele trzech polskich wydawnictw – Anna Markowicz z Wydawnictwa Literackiego, Olaf Pietek z Wydawnictwa WAM oraz Piotr Bagieński z Wydawnictwa Czarnego – podczas 27. Targów Książki w Krakowie.

Czy Polacy nienawidzą dzieci?

Michał Radomił Wiśniewski, autor książki „Zakaz gry w piłkę. Jak Polacy nienawidzą dzieci”, porusza temat, który prowokuje do zastanowienia się nad rzeczywistym podejściem Polaków do najmłodszych. Czy naprawdę darzymy dzieci miłością, czy raczej wpadamy w pułapkę deklaratywności, twierdząc, że je kochamy, ale w rzeczywistości nie dostrzegając swoich własnych działań i uprzedzeń?

"1989". Pozytywny mit i kultowa muzyka

Spektakl „1989” to kultowy musical ukazujący upadek komunizmu z nowej perspektywy, zrealizowany we współpracy Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Gościni Sylwii Paszkowskiej, aktorka Karolina Kazoń, wciela się w rolę Danuty Wałęsy, oferując widzom poruszający i wielowymiarowy portret kobiety, która nie tylko stała u boku męża, ale również walczyła o swoje miejsce w historii. Spektakl w reżyserii Katarzyny Szyngiery inspirowany jest formą „Hamiltona”, broadwayowskiego hitu, który zrewolucjonizował podejście do opowiadania o historii. Polski musical, do którego muzykę stworzył znany producent rapowy Andrzej „Webber” Mikosz, stanowi nowatorską próbę przybliżenia wydarzeń lat 80. młodszym pokoleniom za pomocą rapu, muzyki i dynamicznej choreografii.

Holistyczna terapia zwierząt. Zioła, akupunktura i medycyna Wschodu w praktyce

Współczesna opieka nad zwierzętami nie ogranicza się już wyłącznie do tradycyjnych metod weterynaryjnych. Coraz więcej właścicieli zwierząt, zwłaszcza psów, szuka alternatywnych rozwiązań, które mogą poprawić jakość życia ich podopiecznych. Akupunktura, laseroterapia, hirudoterapia (leczenie pijawkami) oraz naturalne suplementy diety to tylko niektóre z metod stosowanych w terapii zwierząt. W audycji "Przed hejnałem" Sylwia Paszkowska gościła Gabrielę Kaszubę i Annę Jawor (Centrum ProAnimal) oraz Anetę Jońską w towarzystwie psa Trezora. Na antenie Radia Kraków ekspertki mówiły o tym, jak holistyczne podejście do zdrowia zwierząt pozwala na kompleksową opiekę i wspiera ich długowieczność.

Nordic Walking aktywuje aż 90 proc. mięśni ciała

Nordic Walking to sport, który zyskał ogromną popularność na całym świecie, w tym również w Polsce. Sylwia Paszkowska gości w audycji "Przed hejnałem" Jerzego Rybkę, instruktora z licencją Polskiego Stowarzyszenia Nordic Walking, który dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem podczas zajęć szkoły Super Nordic Walking. Czy jest to sport, który wymaga jedynie kijów i odpowiedniego obuwia? Jak się okazuje, sprawa nie jest tak prosta, bo Nordic Walking ma swoje zasady, które należy opanować, aby czerpać z niego korzyści.

Jak przygotować się na okres nastoletni dziecka? Instrukcja obsługi dla rodziców i dzieci

Jak wspólnie nawigować między rówieśniczym wpływem a rodzicielskim autorytetem, by budować trwałe relacje? Ewa Baczyńska, psycholożka i psychoterapeutka, prezeska Stowarzyszenia Pro Familia w rozmowie z Sylwią Paszkowską opowiedziała o warsztatach skierowanych do rodziców i dzieci, które przechodzą przez trudny okres dojrzewania. Warsztaty w ramach projektu „W rodzinie siła” to okazja do wspólnej pracy nad wzmacnianiem relacji rodzinnych oraz lepszego zrozumienia wyzwań związanych z okresem dojrzewania.

"Tak niewiele robiąc, możemy podarować komuś życie"

W Nowohuckim Centrum Kultury odbywa się cykl spotkań „Życie jest piękne”, a gościem wydarzenia zaplanowanego na 23.10 była Urszula Smok, prezeska fundacji "Podaruj życie". Wydarzenie ma na celu przełamywanie stereotypów dotyczących osób z niepełnosprawnościami oraz ukazanie ich jako aktywnych, pełnoprawnych członków społeczeństwa. Spotkanie wzbogaciła wystawa obrazów Maggie PIU oraz koncert Aleksandry Nykiel, a jego przesłaniem jest akceptacja, piękno i siła w obliczu wyzwań.

Współczesne wyzwania młodych artystów. Jak odnaleźć się w świecie sztuki?

Droga młodego artysty, choć na początku wydaje się pełna marzeń i inspiracji, szybko nabiera złożoności, jak wskazują doświadczenia zarówno studentów, jak i specjalistów związanych z Akademią Sztuk Pięknych. W rozmowie z młodymi artystkami, Julią Szymczykowską i Magdaleną Trybą, a także dr Martą Kudelską, kuratorką i krytyczką sztuki oraz Barbarą Siorek, coachem i doradcą zawodowym z Biura Karier ASP w Krakowie, Sylwia Paszkowska poruszyła temat znaczenia studiów artystycznych oraz wyzwań, jakie stają przed młodymi twórcami w momencie wejścia na rynek sztuki.

"I na co Paniom to wszystko?”. Opowieść o determinacji i przełamywaniu granic pierwszych studentek

Wystawa poświęcona historii kobiet na Uniwersytecie Jagiellońskim prezentuje fascynujące pamiątki, dokumentujące ich wkład w rozwój uczelni na przestrzeni wieków. Zebrane eksponaty obejmują różnorodne obiekty – od dokumentów, książek, fotografii, po biżuterię, ukazując nie tylko pierwsze studentki i naukowczynie, ale także pracownice, które miały ogromne znaczenie w historii uniwersytetu. Więcej o wystawie "I na co Paniom to wszystko? O kobietach na Uniwersytecie Jagiellońskim" opowiedzieli Karolina Wawok, kuratorka wystawy oraz Łukasz Pieróg z Muzeum UJ.

„Nie możemy odbierać sobie sprawczości w obliczu technologii”

Sztuczna inteligencja staje się nieodłącznym elementem naszego codziennego życia, a jej wpływ na społeczeństwo budzi coraz większe zainteresowanie i kontrowersje. W najnowszym odcinku audycji "Przed hejnałem" goście Sylwii Paszkowskiej zastanawiali się nad tym, jak AI może wpływać na równość społeczną, jakie wyzwania stawia przed nami automatyzacja oraz w jaki sposób technologia może wspierać naszą kreatywność. Rozmówcy podkreślili znaczenie krytycznego myślenia i świadomego korzystania z rozwiązań AI, które mogą zarówno wzbogacać nasze życie, jak i prowadzić do niezamierzonych konsekwencji. W audycji wzięły udział Agata Bisping (Obserwatorium Trendów dla Kultury KBF, Szkoła Doktorska AGH, SoTechLab KSSiT) i Katarzyna Cieślak (Szkoła Doktorska AGH, SoTechLab KSSiT) oraz Michał Sarapata, producent muzyki elektronicznej.

Juliusz nie po Słowackim, lecz po Cezarze

Rozmowa z Juliuszem Chrząstowskim, pokazuje nie tylko ogrom jego artystycznych wyzwań, ale także fascynujące kulisy pracy w teatrze i filmie. Chrząstowski, znany ze swojej wszechstronności, nieustannie balansuje między rolami w teatrze, serialach i filmach, budując postacie zarówno w oparciu o klasyczne dramaty, jak i współczesne produkcje telewizyjne. W rozmowie z Sylwią Paszkowską opowiedział o swoich aktorskich kulisach.

Czy kiszonki to klucz do zdrowia?

Mikrobiota to termin, który w ostatnich latach zyskał ogromną popularność, ale nie wszyscy w pełni rozumieją jego znaczenie. Mikrobiota to zbiór wszystkich mikroorganizmów obecnych wokół nas, w glebie, wodzie, a także w naszym ciele, np. w jelitach. To bakterie, grzyby, wirusy, a także pasożyty, które odgrywają istotną rolę w naszym zdrowiu i funkcjonowaniu organizmu. Sylwia Paszkowska w audycji Przed hejnałem porozmawiała z Mateuszem Adamskim (neurologiem i biologiem), Dawidem Grucelem (szefem kuchni) i Piotrem Czerwińskim m.in. o tym, dlaczego dieta ma kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia.

5. Festiwal Równości w Krakowie: walka o świadomość, równość i język bez przemocy

5. Festiwal Równości, który odbędzie się w sobotę 19 października 2024 roku w Dworku Białoprądnickim, to wydarzenie promujące dialog, równość i przeciwdziałanie wykluczeniom. Organizatorzy przygotowali bogaty program paneli, warsztatów i wystaw. Dyskusje obejmą m.in. tematy wykluczenia kobiet, osób z niepełnosprawnościami oraz przeciwdziałania przemocy seksualnej. Gośćmi będą m.in. posłanka Anita Kucharska-Dziedzic i aktywistka Monika Kochut, która będzie mówiła o wykluczeniu i ableiźmie osób pozaludzkich. Warsztaty z komunikacji bez przemocy pokażą, jak język wpływa na relacje międzyludzkie, a uczestnicy poznają sposoby na bardziej empatyczne porozumiewanie się. Dopełnieniem licznych dyskusji będzie wystawa „Freedom in the XXI century”, prezentująca estońską sztukę współczesną, manifestującą nieustanne poparcie dla wolności kreatywnych ludzi o wolnych umysłach. Gościniami Sylwii Paszkowskiej w audycji "Przed hejnałem" były koordynatorki wydarzenia – prof. Joanna Hańderek, Radna Miasta Krakowa oraz Dorota Halberda, specjalistka ds. organizacji imprez w Dworku Białoprądnickim.

"Proszę czekać, będzie rozmowa". Fascynująca historia telefonów na nowej wystawie w Niepołomicach

W Małopolskim Centrum Dźwięku i Słowa w Niepołomicach otwarto niezwykłą wystawę "Proszę czekać, będzie rozmowa" poświęconą historii telefonów. Stanowi ona nie tylko przegląd technologicznego postępu, ale również sentymentalną podróż do czasów, gdy telefon był symbolem luksusu i elegancji. Ekspozycja przyciąga zarówno entuzjastów dawnych technologii, jak i osoby chcące odkryć fascynujące zmiany, jakie zaszły w sposobie komunikacji na przestrzeni lat. Sylwia Paszkowska rozmawiała w audycji "Przed hejnałem" z Natalią Nowacką, dyrektorką Pola Kultury oraz Kaśką Rachwał, dyrektorką Muzeum Fonografii w Niepołomicach.

Okrąglak to nie tylko zapiekanki. W nadchodzące weekendy zamieni się w przestrzeń artystyczną

Serce Kazimierza zamienia się w miejsce otwarte na nowe inicjatywy kulturalne i artystyczne, dając mieszkańcom i turystom okazję do kontaktu z młodą sztuką oraz lokalnym designem. Przestrzeń Młodej Sztuki współpracująca z Hevre zaprasza wszystkich na zapoznanie się z twórczością młodych artystów w weekend - 26 i 27 października. W rozmowie z Sylwią Paszkowską Iza Chyłek (animatorka kultury związana z Hevre), Gleb Andreev (Przestrzeń Młodej Sztuki) i Agata Gromada (artystka) opowiedzieli o tej wyjątkowej inicjatywie i wsparciu dla młodych artystów.

"Rzeka jest po prostu sobą". Małgorzata Lebda i Rafał Siderski autorami nowej wystawy w Galerii Poprzecznej

Wszystko zaczęło się od biegu, który miał miejsce w 2021 roku. Było to wyjątkowe wyzwanie – bieg wzdłuż Wisły od jej źródła aż do ujścia. Trasa miała niesamowitą długość 1113 kilometrów, a Małgorzata Lebda pokonała ją w 28 dni. Każdego dnia biegła więcej niż maratoński dystans, średnio około 50 kilometrów. Ten wyczyn był nie tylko aktem sportowym, ale też poetyckim i aktywistycznym. Projekt miał głębszy sens – wyrażał refleksję nad przyrodą i naszymi związkami z nią. Do duchowo-sportowej podróży Małgorzata Lebda zaprosiła Rafała Siderskiego, który tworzył własną, wizualną narrację o rzece. W 2024 roku ukazała się książka fotograficzna "Dopływy, drgania, powidoki i pieśni na brzegach" (Wydawnictwo Warstwy), a w miechowskiej Galerii Poprzecznej trwa aktualnie wystawa o tym samym tytule. W audycji "Przed hejnałem" z artystami rozmawiała Sylwia Paszkowska.
Więcej