Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Aneta Hudzik i  Agata Ciechanowska

Kontakt: [email protected]

Podcasty

Krystyna Zachwatowicz-Wajda: Jest jedna rzecz, której zabrakło w Mangdze

W piątkowym wydaniu Przed hejnałem Sylwia Paszkowska spotkała się z prof. Krystyną Zachwatowicz-Wajdą, która razem z mężem, Andrzejem Wajdą, ufundowała Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. W Krakowie dorasta już drugie pokolenie mieszkańców, które nie pamięta naszego miasta bez Mangghi, dlatego należy mówić głośno o niezwykłej historii tego miejsca. Kluczowym momentem dla muzeum był rok 1987, kiedy Andrzej Wajda otrzymał Nagrodę Kioto – prestiżowe wyróżnienie, nazywane „japońskim Noblem”. Z nagrodą wiązała się znacząca kwota 450 tysięcy dolarów, którą Wajdowie postanowili przeznaczyć na realizację swojego marzenia, czyli na budowę domu dla kolekcji sztuki japońskiej.

"Dom dla kolekcji sztuki japońskiej". Manggha obchodzi swoje 30-lecie!

Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha obchodzi swoje 30-lecie. Powstało w 1994 roku dzięki inicjatywie Andrzeja Wajdy oraz Krystyny Zachwatowicz-Wajdy i przez 10 lat działało jako oddział Muzeum Narodowego w Krakowie. W 2005 roku decyzją Ministra Kultury otrzymało status państwowej instytucji kultury, a dwa lata później zaczęło funkcjonować jako placówka muzealna. Katarzyna Nowak, dyrektorka Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie, od wielu lat buduje program wzajemnych relacji między Polską a Japonią, współpracując z Ambasadą Japonii w Polsce, uniwersytetami w Polsce i Japonii oraz mniejszymi ośrodkami kultury. Szczęśliwie połączyła swoją pracę z hobby. W rozmowie z Sylwią Paszkowską opowiedziała o jego 30-leciu.

„Nie trzeba mieć zasobnego portfela, żeby zacząć przygodę z numizmatyką"

Numizmatyka to nie tylko zbieranie monet – to pasja, która łączy ludzi, ich historie i emocje. Jest dostępna dla każdego, od początkujących po ekspertów, i pozwala na głębokie zanurzenie w historii ludzkości. Przygodę z kolekcjonerstwem warto rozpocząć przede wszystkim dla wartości emocjonalnej i intelektualnej. Sylwia Paszkowska gościła w audycji "Przed hejnałem" Damiana Marciniaka, który profesjonalnie zajmuje się numizmatami oraz Jonasza Peczkę, kolekcjonera i miłośnika historii.

By osiągnąć profesjonalny poziom trzeba zacząć tańczyć w wieku 5 lat. Balet to sztuka wyrzeczeń

Już 3 grudnia w Centrum Kongresowym ICE widzowie będą mogli podziwiać jedno z najbardziej ikonicznych przedstawień baletowych – "Dziadka do orzechów". Wystawienie przygotowane przez Ukrainian Classical Ballet to jednak coś więcej niż klasyczna adaptacja tej świątecznej opowieści. Dzięki współpracy z Centrum Sztuki Tańca w Krakowie, na scenie zobaczymy także młodych uczniów Szkoły Baletowej, co nadaje spektaklowi wyjątkowy, lokalny wymiar. W rozmowie z Sylwią Paszkowską więcej o nadchodzącym wydarzeniu opowiedzieli Karolina Kurs-Bargieł, dyrektorka Szkoły Baletowej Centrum Sztuki Tańca, Ivan Zhuravlov, dyrektor Ukrainian Classical Ballet oraz Amelia Stańczyk, uczennica Szkoły Baletowej.

Śnieżne spacery i świat tropików. Dlaczego warto odwiedzić krakowski Ogród Botaniczny zimą?

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego to miejsce, które od ponad dwóch wieków zachwyca swoją różnorodnością i pięknem. Jako najstarszy ogród botaniczny w Polsce, z 241-letnią tradycją, nieustannie ewoluuje, dostosowując się do potrzeb współczesnych zwiedzających. W ostatnich latach przeszedł wyjątkową metamorfozę, stając się przestrzenią dostępną przez cały rok, nawet w zimowe miesiące. Co czyni krakowski ogród wyjątkowym? Jak łączy tradycję z nowoczesnością i jakie wyzwania stoją przed nim w przyszłości? Sylwia Paszkowska rozmawiała z dyrektorem krakowskiego Ogrodu Botanicznego – dr hab. Michałem Węgrzynem, prof. UJ.

Do tego lokalu powinny ustawiać się kolejki. Aby przetrwać, musi prowadzić zbiórkę

Spółdzielnia Socjalna Kobierzyn powstała w 2013 roku z misją reintegracji społeczno-zawodowej osób po kryzysach psychicznych, z niepełnosprawnościami oraz doświadczających wykluczenia. Bistro Tymiankowo, które narodziło się w ramach spółdzielni w 2018 roku, stało się ważnym elementem tego procesu, oferując zatrudnienie osobom, które doświadczyły w swoim życiu kryzysu psychicznego. Niewielki lokal, usytuowany w zabytkowym parku, jest miejscem spotkań pacjentek i pacjentów z bliskimi, oazą wytchnienia dla personelu, a przede wszystkim centrum rehabilitacji zawodowej i reintegracji społecznej. O funkcjonowaniu Bistra Tymiankowo i działalności prowadzonej w duchu ekonomii społecznej opowiadają Sylwii Paszkowskiej Małgorzata Zawiła, prezeska zarządu i kierowniczka Spółdzielni Socjalnej Kobierzyn, oraz Maria Kucińska z Działu Rozwoju Usług i Ekonomii Społecznej Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie.

Braunek. Nie ukończyła szkoły teatralnej, stała się ikoną kina

Małgorzata Braunek to postać, która wciąż fascynuje polską kulturę, nie tylko za sprawą swojego aktorskiego dorobku, ale również dzięki niezwykłej, pełnej zwrotów akcji biografii. Choć na zawsze pozostanie ikoną polskiego kina, jej życie daleko wykraczało poza ekran filmowy. Joanna Podsadecka, dziennikarka i autorka biografii Braunek, ukazuje tę wielowymiarową postać w całej jej złożoności – od spektakularnych ról w filmach Wajdy czy Hoffmana, po wycofanie się z aktorstwa i duchowe poszukiwania, które odmieniły jej życie. Więcej o życiu niesamowitej kobiety opowiedziała w rozmowie z Sylwią Paszkowską.

Zabawki z puszek, zakrętek lub klisz rentgenowskich? Niesamowita wystawa w Aptece Designu

Wystawa „Upcykling toys - zabawki z odpadów”, prezentowana w krakowskiej Aptece Designu, jest fascynującym projektem, który łączy historię, ekologię i sztukę. Katarzyna Sosenko, pomysłodawczyni projektu i Marek Sosenko, twórca największej w Polsce historycznej kolekcji zabawek (ponad 40 tysięcy obiektów), pokazują, jak codzienne odpady mogą stać się inspiracją do tworzenia niezwykłych zabawek. Więcej w rozmowie z Sylwią Paszkowską opowiedzieli o niesamowitym projekcie.

Przemoc emocjonalna w relacjach. Kiedy powiedzieć 'dość'?

Choć przemoc psychiczna jest często trudniejsza do zauważenia niż przemoc fizyczna, to może być równie destrukcyjna. Manipulacja, gaslighting czy benching to tylko niektóre formy toksycznych zachowań, które zaburzają nasze relacje z innymi i negatywnie wpływają na poczucie własnej wartości. Jak je rozpoznać? Jak bronić się przed ich wpływem? Sylwia Paszkowska rozmawiała w audycji "Przed hejnałem" z Urszulą Struzikowską-Marynicz, psycholożką i socjolożką, autorką książki „Odzyskaj kontrolę nad swoim życiem. Gaslighting i inne formy przemocy psychicznej”.

Odizolowani, ale nie odcięci. Jak literatura zmienia życie w więzieniu?

„Literatura jest piękna” – to hasło przyświeca niezwykłym spotkaniom odbywającym się w Zakładzie Karnym w Nowej Hucie. Katarzyna Kubisiowska, dziennikarka i pisarka oraz Łukasz Orbitowski, uznany autor, odwiedzają to miejsce dwa razy w miesiącu, by dzielić się z osadzonymi pięknem literatury. Spotkania mają formę rozmów, które wychodzą daleko poza granice książek – stają się przestrzenią refleksji nad życiem, emocjami i ludzkimi doświadczeniami. Więcej o literaturze w więzieniu opowiedziała Sylwii Paszkowskiej Katarzyna Kubisiowska.

Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla kobiety w ciąży. FASD to niewidzialna tragedia, którą można powstrzymać

W Polsce wciąż rodzą się dzieci z zaburzeniami wynikającymi z prenatalnej ekspozycji na alkohol. FAS to jednak tylko wierzchołek góry lodowej – znacznie szerszy problem obejmuje tzw. spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (FASD). W rozmowie z ekspertami, Moniką Borkowską-Żebrowską z Miejskiego Centrum Profilaktyki Uzależnień, dr n. med. Katarzyną Kowalską, psycholog z Centrum Diagnostyki i Terapii FASD przy Szpitalu Świętego Ludwika w Krakowie i Łukaszem Mordarskim, autorem książki „Dziecko na FAS-ie” i realizatorem kampanii „Mamo, nie ryzykuj!”, Sylwia Paszkowska zanalizowała przyczyny tego problemu, jego skalę, a także możliwe rozwiązania.

Festiwal Twórczości Korowód, czyli święto piosenki autorskiej

Anna Treter, solistka zespołu ,,Pod Budą”, pianistka, autorka własnych piosenek, od 17 lat prowadzi Fundację Piosenkarnia – platformę dla muzyków, która każdego roku organizuje Festiwal Twórczości Korowód. Festiwal ten stał się ważnym punktem na mapie muzycznych inicjatyw w Polsce, oferując artystom możliwość prezentowania swoich utworów w różnorodnych formach. Jedną z głównych atrakcji festiwalu jest konkurs na najlepszą piosenkę, który w ostatnich latach, ze względu na pandemię, przeniósł się do internetu. Na rozmowę z Anną Treter zaprasza Sylwia Paszkowska.

Moda w erze konsumpcjonizmu. Fast fashion czy etyka?

Współczesny świat mody stoi na skrzyżowaniu globalnych wpływów i lokalnych tradycji. Z jednej strony mamy przesyt produktów, z drugiej zaś rosnącą świadomość konsumentów, którzy szukają w modzie nie tylko estetyki, ale i etyki. Sylwia Paszkowska zapytała dra Dominika Lisika (projektanta, kuratora i krytyka designu z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie) o to, jak moda może stać się przestrzenią dialogu międzykulturowego, jednocześnie odpowiadając na wyzwania etyczne współczesności.

"Kino gloryfikuje młodość, ale potrzeba miłości i seksualność towarzyszą nam przez całe życie"

W Kinie Mikro trwa wyjątkowy projekt edukacyjno-filmowy, który łączy sztukę filmową z ważnymi tematami społecznymi. W rozmowie z Justyną Adamczyk z Kina Mikro oraz Magdaleną Trzeciecką, psycholożką, seksuolożką i terapeutką, odkrywamy kulisy cyklu KLAPS, którego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat zdrowia seksualnego i relacji międzyludzkich. Dlaczego historie miłosne na wielkim ekranie wykluczają osoby dojrzałe? Jak zmieniają się nasze potrzeby seksualne z upływem lat? Dlaczego tak ważne jest, by popkultura reprezentowała potrzeby osób w każdym wieku? Na podcast zaprasza Sylwia Paszkowska.

Hejt – współczesna twarz nienawiści. Najgorsze, co można zrobić, to pozostać biernym

W erze cyfrowej, gdzie granice między światem rzeczywistym a wirtualnym zacierają się, zjawisko hejtu wydaje się być wszechobecne. Czy jednak można uznać, że hejt to domena współczesności? O tym, jak postrzegać to zjawisko, jakie są jego konsekwencje i co możemy zrobić, aby mu przeciwdziałać Sylwia Paszkowska zapytała Annę Niedźwiecką, adwokatkę z Fundacji Colectiva oraz Katarzynę Wnęk-Joniec, psycholożkę specjalizującą się w pracy z dziećmi i młodzieżą.

Historia, która żyje w tobie. Czy wiesz, kim byli twoi przodkowie?

Genealogia przeżywa w Polsce prawdziwy renesans. Coraz więcej osób sięga do historii swoich rodzin, próbując zrozumieć kim byli ich przodkowie, jak żyli i co ich ukształtowało. Współczesne podejście do genealogii to nie tylko tworzenie drzew genealogicznych pełnych dat i nazwisk, ale przede wszystkim odkrywanie codziennych historii – małych, ale znaczących opowieści, które razem tworzą większy obraz przeszłości. W mediach społecznościowych coraz większą popularność zyskują konta poświęcone mikrohistorii, takie jak Galicyjskie Drzewo, prowadzone przez genealożkę Anetę Godynię. Jej praca inspiruje do spojrzenia na rodzinne dzieje w nowym świetle. To podróż w czasie, która pozwala zrozumieć swoje korzenie, wydobyć z zapomnienia codzienne losy przodków i odnaleźć siebie w ich doświadczeniach. Dlaczego warto sięgnąć w głąb rodzinnych archiwów? Jak rozpocząć przygodę z genealogią? W jaki sposób współczesne technologie, takie jak animowanie starych zdjęć, mogą ożywić przeszłość? Aneta Godynia była gościnią Sylwii Paszkowskiej w audycji "Przed hejnałem".

Rewolucja w poszukiwaniu zaginionych zwierząt. Dzięki tej aplikacji odnajdziesz swojego pupila

Barbara Bruzda od lat angażuje się w życie ze zwierzętami. Jej pomysł na aplikację zrodził się z pasji i potrzeby stworzenia rozwiązania, które ułatwiłoby odnajdywanie zagubionych psów, kotów i innych zwierząt. Inspiracją stały się codzienne doświadczenia i obserwacje problemów właścicieli, którzy często bezskutecznie poszukują swoich pupili na lokalnych grupach internetowych. Pomysł na aplikację My Pet Back trafił do finału Ogólnopolskiego Konkursu „Otwarci na Biznes” w kategorii 50+, budząc uznanie jury i zdobywając nagrodę umożliwiającą realizację projektu. Dziś aplikacja jest już dostępna i gotowa, by pomagać właścicielom zaginionych zwierząt odnaleźć swoich pupili szybciej i skuteczniej dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji.

Pali się! Jak wyglądają kulisy pracy w straży pożarnej?

Bycie strażakiem to nie tylko praca – to powołanie, które łączy w sobie adrenalinę, ryzyko, ale przede wszystkim misję niesienia pomocy innym. Agnieszka Wojciechowska, autorka książki "Pali się! Ryzyko, ogień, adrenalina", dzieli się historiami, które ukazują trudne momenty, ale też piękno i satysfakcję wynikające z jej pracy. Przeszła mordercze szkolenie, wyjechała na prestiżowy staż do USA. Została mistrzynią i rekordzistką świata World Police and Fire Games, zdobyła tytuł najtwardszego strażaka Europy. Dziś jest st. kpt. Państwowej Straży Pożarnej i zastępczynią dowódcy zmiany. Prywatnie utalentowaną sportsmenką i szczęśliwą mamą trójki chłopców. Z Agnieszką Wojciechowską w audycji "Przed hejnałem" rozmawiała Sylwia Paszkowska.

Intymność, autentyczność, kobieca energia. "Neonova" to podróż pełna wzruszeń i refleksji

Julia Pietrucha (aktorka, modelka i piosenkarka) razem z Martą Zalewską (wokalistką, kompozytorką i producentką) ponownie odwiedziła Kraków w ramach trasy koncertowej promującej nowy album „Neonova”. Ta najnowsza płyta, utrzymana całkowicie w języku polskim, jest istotnym krokiem w twórczości Pietruchy. Artystka, która dotychczas skłaniała się ku językowi angielskiemu, w nowym projekcie wyraża swoje emocje i myśli po polsku, odkrywając przed słuchaczami zupełnie inną odsłonę swojej twórczości.

"Nie możemy do końca ukształtować naszej tożsamości bez dobrej opowieści". Festiwal Literatury dla Dzieci w Krakowie

W Krakowie odbywa się Festiwal Literatury dla Dzieci, wydarzenie, które przyciąga nie tylko najmłodszych, ale również ich rodziców i opiekunów, pokazując, jak wielką moc ma dobra opowieść. Szymon Kloska, kurator festiwalu oraz Barbara Sadurska, pisarka podzielili się refleksjami na temat znaczenia literatury w życiu dziecka oraz kulisami tworzenia baśniowych historii, które kształtują dziecięcą wyobraźnię i tożsamość.
Więcej