Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Aneta Hudzik i  Agata Ciechanowska

Kontakt: [email protected]

Podcasty

Odizolowani, ale nie odcięci. Jak literatura zmienia życie w więzieniu?

„Literatura jest piękna” – to hasło przyświeca niezwykłym spotkaniom odbywającym się w Zakładzie Karnym w Nowej Hucie. Katarzyna Kubisiowska, dziennikarka i pisarka oraz Łukasz Orbitowski, uznany autor, odwiedzają to miejsce dwa razy w miesiącu, by dzielić się z osadzonymi pięknem literatury. Spotkania mają formę rozmów, które wychodzą daleko poza granice książek – stają się przestrzenią refleksji nad życiem, emocjami i ludzkimi doświadczeniami. Więcej o literaturze w więzieniu opowiedziała Sylwii Paszkowskiej Katarzyna Kubisiowska.

Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla kobiety w ciąży. FASD to niewidzialna tragedia, którą można powstrzymać

W Polsce wciąż rodzą się dzieci z zaburzeniami wynikającymi z prenatalnej ekspozycji na alkohol. FAS to jednak tylko wierzchołek góry lodowej – znacznie szerszy problem obejmuje tzw. spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych (FASD). W rozmowie z ekspertami, Moniką Borkowską-Żebrowską z Miejskiego Centrum Profilaktyki Uzależnień, dr n. med. Katarzyną Kowalską, psycholog z Centrum Diagnostyki i Terapii FASD przy Szpitalu Świętego Ludwika w Krakowie i Łukaszem Mordarskim, autorem książki „Dziecko na FAS-ie” i realizatorem kampanii „Mamo, nie ryzykuj!”, Sylwia Paszkowska zanalizowała przyczyny tego problemu, jego skalę, a także możliwe rozwiązania.

Festiwal Twórczości Korowód, czyli święto piosenki autorskiej

Anna Treter, solistka zespołu ,,Pod Budą”, pianistka, autorka własnych piosenek, od 17 lat prowadzi Fundację Piosenkarnia – platformę dla muzyków, która każdego roku organizuje Festiwal Twórczości Korowód. Festiwal ten stał się ważnym punktem na mapie muzycznych inicjatyw w Polsce, oferując artystom możliwość prezentowania swoich utworów w różnorodnych formach. Jedną z głównych atrakcji festiwalu jest konkurs na najlepszą piosenkę, który w ostatnich latach, ze względu na pandemię, przeniósł się do internetu. Na rozmowę z Anną Treter zaprasza Sylwia Paszkowska.

Moda w erze konsumpcjonizmu. Fast fashion czy etyka?

Współczesny świat mody stoi na skrzyżowaniu globalnych wpływów i lokalnych tradycji. Z jednej strony mamy przesyt produktów, z drugiej zaś rosnącą świadomość konsumentów, którzy szukają w modzie nie tylko estetyki, ale i etyki. Sylwia Paszkowska zapytała dra Dominika Lisika (projektanta, kuratora i krytyka designu z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie) o to, jak moda może stać się przestrzenią dialogu międzykulturowego, jednocześnie odpowiadając na wyzwania etyczne współczesności.

"Kino gloryfikuje młodość, ale potrzeba miłości i seksualność towarzyszą nam przez całe życie"

W Kinie Mikro trwa wyjątkowy projekt edukacyjno-filmowy, który łączy sztukę filmową z ważnymi tematami społecznymi. W rozmowie z Justyną Adamczyk z Kina Mikro oraz Magdaleną Trzeciecką, psycholożką, seksuolożką i terapeutką, odkrywamy kulisy cyklu KLAPS, którego celem jest zwiększenie społecznej świadomości na temat zdrowia seksualnego i relacji międzyludzkich. Dlaczego historie miłosne na wielkim ekranie wykluczają osoby dojrzałe? Jak zmieniają się nasze potrzeby seksualne z upływem lat? Dlaczego tak ważne jest, by popkultura reprezentowała potrzeby osób w każdym wieku? Na podcast zaprasza Sylwia Paszkowska.

Hejt – współczesna twarz nienawiści. Najgorsze, co można zrobić, to pozostać biernym

W erze cyfrowej, gdzie granice między światem rzeczywistym a wirtualnym zacierają się, zjawisko hejtu wydaje się być wszechobecne. Czy jednak można uznać, że hejt to domena współczesności? O tym, jak postrzegać to zjawisko, jakie są jego konsekwencje i co możemy zrobić, aby mu przeciwdziałać Sylwia Paszkowska zapytała Annę Niedźwiecką, adwokatkę z Fundacji Colectiva oraz Katarzynę Wnęk-Joniec, psycholożkę specjalizującą się w pracy z dziećmi i młodzieżą.

Historia, która żyje w tobie. Czy wiesz, kim byli twoi przodkowie?

Genealogia przeżywa w Polsce prawdziwy renesans. Coraz więcej osób sięga do historii swoich rodzin, próbując zrozumieć kim byli ich przodkowie, jak żyli i co ich ukształtowało. Współczesne podejście do genealogii to nie tylko tworzenie drzew genealogicznych pełnych dat i nazwisk, ale przede wszystkim odkrywanie codziennych historii – małych, ale znaczących opowieści, które razem tworzą większy obraz przeszłości. W mediach społecznościowych coraz większą popularność zyskują konta poświęcone mikrohistorii, takie jak Galicyjskie Drzewo, prowadzone przez genealożkę Anetę Godynię. Jej praca inspiruje do spojrzenia na rodzinne dzieje w nowym świetle. To podróż w czasie, która pozwala zrozumieć swoje korzenie, wydobyć z zapomnienia codzienne losy przodków i odnaleźć siebie w ich doświadczeniach. Dlaczego warto sięgnąć w głąb rodzinnych archiwów? Jak rozpocząć przygodę z genealogią? W jaki sposób współczesne technologie, takie jak animowanie starych zdjęć, mogą ożywić przeszłość? Aneta Godynia była gościnią Sylwii Paszkowskiej w audycji "Przed hejnałem".

Rewolucja w poszukiwaniu zaginionych zwierząt. Dzięki tej aplikacji odnajdziesz swojego pupila

Barbara Bruzda od lat angażuje się w życie ze zwierzętami. Jej pomysł na aplikację zrodził się z pasji i potrzeby stworzenia rozwiązania, które ułatwiłoby odnajdywanie zagubionych psów, kotów i innych zwierząt. Inspiracją stały się codzienne doświadczenia i obserwacje problemów właścicieli, którzy często bezskutecznie poszukują swoich pupili na lokalnych grupach internetowych. Pomysł na aplikację My Pet Back trafił do finału Ogólnopolskiego Konkursu „Otwarci na Biznes” w kategorii 50+, budząc uznanie jury i zdobywając nagrodę umożliwiającą realizację projektu. Dziś aplikacja jest już dostępna i gotowa, by pomagać właścicielom zaginionych zwierząt odnaleźć swoich pupili szybciej i skuteczniej dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji.

Pali się! Jak wyglądają kulisy pracy w straży pożarnej?

Bycie strażakiem to nie tylko praca – to powołanie, które łączy w sobie adrenalinę, ryzyko, ale przede wszystkim misję niesienia pomocy innym. Agnieszka Wojciechowska, autorka książki "Pali się! Ryzyko, ogień, adrenalina", dzieli się historiami, które ukazują trudne momenty, ale też piękno i satysfakcję wynikające z jej pracy. Przeszła mordercze szkolenie, wyjechała na prestiżowy staż do USA. Została mistrzynią i rekordzistką świata World Police and Fire Games, zdobyła tytuł najtwardszego strażaka Europy. Dziś jest st. kpt. Państwowej Straży Pożarnej i zastępczynią dowódcy zmiany. Prywatnie utalentowaną sportsmenką i szczęśliwą mamą trójki chłopców. Z Agnieszką Wojciechowską w audycji "Przed hejnałem" rozmawiała Sylwia Paszkowska.

Intymność, autentyczność, kobieca energia. "Neonova" to podróż pełna wzruszeń i refleksji

Julia Pietrucha (aktorka, modelka i piosenkarka) razem z Martą Zalewską (wokalistką, kompozytorką i producentką) ponownie odwiedziła Kraków w ramach trasy koncertowej promującej nowy album „Neonova”. Ta najnowsza płyta, utrzymana całkowicie w języku polskim, jest istotnym krokiem w twórczości Pietruchy. Artystka, która dotychczas skłaniała się ku językowi angielskiemu, w nowym projekcie wyraża swoje emocje i myśli po polsku, odkrywając przed słuchaczami zupełnie inną odsłonę swojej twórczości.

Cukrzyca. Choroba, która może dotknąć każdego

14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Cukrzycy – dzień, który przypomina nam, że choroba ta jest poważnym wyzwaniem zdrowotnym dla milionów ludzi na całym świecie. Jednak niewielu zdaje sobie sprawę, że cukrzyca jest schorzeniem, na które częściowo mamy wpływ poprzez styl życia i nawyki. Sylwia Paszkowska w rozmowie z prof. Tomaszem Klupą, szefem Katedry Chorób Metabolicznych oraz prof. Katarzyną Cyranką, przewodniczącą Sekcji Psychodiabetologii Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, poruszyła różnice między typami cukrzycy, jej przyczyny i konsekwencje oraz wyzwania emocjonalne, z którymi mierzą się osoby po diagnozie.

"Nie możemy do końca ukształtować naszej tożsamości bez dobrej opowieści". Festiwal Literatury dla Dzieci w Krakowie

W Krakowie odbywa się Festiwal Literatury dla Dzieci, wydarzenie, które przyciąga nie tylko najmłodszych, ale również ich rodziców i opiekunów, pokazując, jak wielką moc ma dobra opowieść. Szymon Kloska, kurator festiwalu oraz Barbara Sadurska, pisarka podzielili się refleksjami na temat znaczenia literatury w życiu dziecka oraz kulisami tworzenia baśniowych historii, które kształtują dziecięcą wyobraźnię i tożsamość.

100-lecie Nobla i ponadczasowa epopeja chłopska. Wielka siła „Chłopów” Reymonta

Dokładnie sto lat temu, 13 listopada 1924 roku, Władysław Reymont zdobył literacką Nagrodę Nobla za dzieło, które na zawsze odmieniło postrzeganie polskiej literatury i kultury. „Chłopi” – powieść, która początkowo wydawała się jedynie opisem życia polskiej wsi przełomu XIX i XX wieku, okazała się dziełem o uniwersalnej wymowie, ponadczasowym portretem ludzkich namiętności, rozterek i społecznych zależności. Sylwia Paszkowska w studiu Radia Kraków gościła wyjątkowe kobiety – dr Karinę Jarzyńską z Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmującą się badaniem historii literatury polskiej XX wieku oraz Beatę Schimscheiner, Justynę Litwic i Weronikę Kowalską, aktorki Teatru Ludowego, grające w spektaklu „Chłopi”. Dyskutowały o Noblu dla Reymonta i głębi dzieła, które mimo upływu lat pozostaje aktualne.

Aktywność fizyczna jako element rehabilitacji onkologicznej

Współczesna medycyna coraz częściej podkreśla znaczenie ruchu i aktywności fizycznej w procesie leczenia, także w przypadku pacjentów onkologicznych. Organizowane przez Active Academy w Giebułtowie wydarzenie „Wypad po zdrowie” zgromadzi osoby, które zrozumiały wagę aktywności fizycznej i pragną wspierać innych w powrocie do zdrowia. Więcej o akcji opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej Urszula Smok, prezeska Fundacji Podaruj Życie oraz Paweł Łydek, właściciel Active Academy w Giebułtowie.

"Bicie to rana zadana ciału, a wstyd to rana zadana duszy"

Wstyd to emocja, której wszyscy doświadczamy od najmłodszych lat. Zwykle pojawia się w relacjach rodzinnych i wychowawczych, gdzie w sposób nieświadomy przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. W rozmowie z Sylwią Paszkowską Ewa Woydyłło, psycholożka i terapeutka uzależnień, autorka, wyjaśnia, że wstyd często nie służy pozytywnej zmianie, lecz może powodować długotrwałe problemy emocjonalne i społeczne, prowadząc do wyobcowania i patologii.

Kim jest jesienna sierotka?

Rozmawiamy o jeżach, które w listopadzie obchodzą swoje święto – Międzynarodowy Dzień Jeża. To czas, kiedy warto przypomnieć sobie, jak właściwie pomagać tym małym, kolczastym stworzeniom, szczególnie w trudnym okresie jesienno-zimowym. Joanna Wójcik, prezes Fundacji Dzika Klinika oraz Jolanta Sosnal, organizatorka akcji wspierającej Ośrodek dla Jeży, podzieliły się z Sylwią Paszkowską wiedzą na temat potrzeb jeży i bezpiecznych sposobów na ich wspieranie.

Skromne drzewko z marketu zapoczątkowało pasję. Dlaczego sztuka bonsai zachwyca?

Sztuka bonsai polega na symbolicznym przekazie pewnego krajobrazu za pomocą drzewa niewielkich rozmiarów, uprawianego w specjalnie dobranej donicy. Zawiera wielowątkowy proces pielęgnacji, kształtowania i życia z uprawianymi roślinami. W aspekcie japońskiej filozofii i estetyki jest symbolicznym zaproszeniem natury do domu człowieka. Symbolika dotyczy większego krajobrazu zaczerpniętego z natury i wyrażonego w małej skali, przeważnie pojedynczym drzewem bonsai. Już od 12 do 17 listopada z okazji 30-lecia Muzeum Manggha będzie miała miejsce wyjątkowa wystawa "BONSAI". O szczegóły wydarzenia i sztukę bonsai Sylwia Paszkowska zapytała Grzegorza Sowińskiego, kuratora wystawy.

Witkacy i sztuczna inteligencja. Zaginione dzieło Witkacego dokończone przez AI

W Małopolskim Ogrodzie Sztuki, na jednej ze scen Teatru im. Juliusza Słowackiego, odbywa się ciekawy projekt „Tak zwana ludzkość w obłędzie”. To eksperymentalna produkcja inspirowana zaginioną sztuką Stanisława Ignacego Witkiewicza, która dotrwała do naszych czasów jedynie we fragmentach. Za reżyserię projektu odpowiada Krzysztof Garbaczewski, znany z poszukiwań artystycznych wykraczających poza konwencje. Więcej o projekcie opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej aktorzy, Agnieszka Judycka-Cappuccino i Antoni Milancej.

5. edycja festiwalu Moc Listopadowa: Więzi, relacje i wzajmene wsparcie

Już 8 listopada 2024 roku startuje piąta edycja festiwalu Moc Listopadowa, która odbędzie się w ArtZonie Ośrodka Kultury Norwida w Krakowie, przy osiedlu Górali 4. Hasłem przewodnim tegorocznej edycji wydarzenia są „Relacje”, a w programie przewidziano szereg warsztatów, wystaw i innych wydarzeń kulturalnych, które zgłębią temat więzi międzyludzkich. Do wzięcia udziału w festiwalu zapraszają Katarzyna Szczęśniak, koordynatorka festiwalu, oraz Ada Augustyniak, autorka wystawy „Skrawki”.

Krakowska Akademia Musicalu: "Uczymy współpracy, nie rywalizacji"

Krakowska Akademia Musicalu to miejsce, w którym młodzi artyści mogą rozwijać swoje umiejętności w zakresie śpiewu, tańca i gry aktorskiej, przygotowując się do kariery scenicznej. Działająca od 2019 roku Akademia, prowadzona przez dr Tadeusza Płatka, dyrygenta związanego również ze sceną operową, kładzie szczególny nacisk na profesjonalne przygotowanie swoich studentów do występów. Artyści uczą się nie tylko technik, ale również zaangażowania i emocjonalnego oddania roli, co pozwala na autentyczność i głębokie zrozumienie odgrywanych postaci. Zarówno dr Tadeusz Płatek, jak i współpracujący z nim reżyser Artur Wołoch, opowiedzieli o wyzwaniach związanych z tworzeniem musicali i pracy z młodymi adeptami sztuki. Przedstawienie „Piękna i Bestia JR” stało się pretekstem do rozmowy o przygotowaniach, wyzwaniach oraz wyjątkowej atmosferze, która charakteryzuje ten rodzaj sztuki.
Więcej