Radio Kraków
RK Podcasty Przed hejnałem

Przed hejnałem


RSS Spotify

Kraków kładzie się spać późno, ale wcześnie wstaje. W magazynie "Przed Hejnałem" rozmawiamy o wszystkim, co społecznie ważne, ciekawe, zaskakujące, a czasem bulwersujące. O równości, prawach obywatelskich, ekologii, edukacji, zdrowiu, tym fizycznym, ale też tym duchowym i psychicznym. Spotykamy się z artystkami i artystkami, poznając punkt widzenia tych, którzy kształtują współczesną kulturę. Wszystko to w towarzystwie dobrej muzyki i porannej kawy.

Program prowadzi Sylwia Paszkowska, a przygotowują: Sylwia Paszkowska, Agata Ciechanowska i Aneta Hudzik.

Kontakt: [email protected]

Podcasty

"Magiczna rana" to śmiech przez łzy, komedia o samotności, dramat o miłości

Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie ponownie zaprasza widzów do świata Doroty Masłowskiej, tym razem w adaptacji i reżyserii Pawła Świątka. "Magiczna rana" to spektakl intensywny, pełen kontrastów, absurdalnego humoru i brutalnej prawdy o współczesnych relacjach międzyludzkich. Na scenie pięć kobiet – pięć panien młodych w białych sukniach. A wśród nich Natalia Strzelecka, Marta Konarska i Karolina Kazoń, które opowiedziały Sylwii Paszkowskiej o kulisach tej teatralnej przygody.

Hospicjum to nie tylko miejsce smutku, ale też nadziei!

Opieka hospicyjna z biegiem lat nabiera coraz większego znaczenia. Dzięki niej chorzy terminalnie oraz ich rodziny nie są pozostawieni sami sobie w obliczu cierpienia i niepewności. W hospicjum głównym celem jest łagodzenie bólu, ale jednak jego rola nie ogranicza się jedynie do medycyny. To także wsparcie psychologiczne i emocjonalne zarówno dla pacjenta, jak i jego bliskich. Rodziny często boją się, że w domowej opiece nie będą wystarczająco kompetentne, że mogą niechcący zaszkodzić ukochanej osobie. W takich momentach obecność zespołu hospicyjnego – lekarzy, pielęgniarek, psychologów, duchownych i fizjoterapeutów – jest nieoceniona. Hospicjum to nie tylko leczenie objawów, to także przestrzeń, w której chorzy i ich bliscy znajdują ukojenie, akceptację i wsparcie. Gościniami Sylwii Paszkowskiej były Magdalena Cienkosz, prezeska Beskidzkiej Fundacji Hospicyjnej i Emilia Knapczyk, pielęgniarka w Hospicjum Domowym Królowej Apostołów Wiśniowej.

Pierwsze studio tuftingu w Krakowie – tutaj możesz stworzyć własny dywan

Rękodzieło przeżywa w ostatnich latach prawdziwy renesans, a jedną z najbardziej fascynujących technik, która zdobywa serca pasjonatów sztuki i designu, jest tufting. Choć może brzmieć obco, to metoda tworzenia dywanów własnoręcznie jest coraz bardziej popularna wśród osób szukających wyjątkowych, personalizowanych elementów wystroju wnętrz. W ciągu kilku ostatnich lat tufting zyskał miano artystycznego wyzwania, które łączy w sobie precyzyjny proces twórczy z możliwością wyrażenia siebie. Sylwia Paszkowska rozmawiała z Karoliną Wolską, założycielką Enjoy Studio, w którym każdy może spróbować swoich sił i zmierzyć się z tkaniem dywanów.

Papier jest nieoczywistym materiałem. Festiwal Papieru 2025 już 28 marca!

Papier to materiał, który skrywa w sobie ogromne bogactwo możliwości artystycznych i użytkowych. To właśnie jego wszechstronność i niezwykła historia stały się inspiracją do stworzenia Festiwalu Papieru, który już po raz czwarty odbędzie się w Krakowie. Wydarzenie, organizowane przez Ośrodek Kultury Norwida we współpracy z Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha, wystartuje 28 marca, oferując uczestnikom wyjątkową okazję do odkrycia różnorodnych technik pracy z papierem. Więcej o nadchodzącym wydarzeniu opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej Agnieszka Pięta-Jadczak - animatorka kultury, instruktorka warsztatów papierniczych, Wojciech Wichnera - edukator w Muzeum Manggha, z wykształcenia archeolog i nauczyciel historii, z zawodu edukator muzealny oraz Katarzyna Dorota-Łuczyn - artystka, animatorka i edukatorka kultury tradycyjnej.

Czy książka to produkt jak każdy inny? Twórcy walczą o uczciwy udział w rynku wydawniczym

Pod koniec 2024 roku wydawnictwo Marginesy ogłosiło, że sprzedaż „Chłopek” przekroczyła 500 tysięcy egzemplarzy. Joanna Kuciel-Frydryszak, autorka książki, opublikowała na Instagrmie wpis, w którym wskazuje, że korzyści, jakie osiągnęło wydawnictwo, są nieproporcjonalnie wysokie względem jej wynagrodzenia. Zapowiedziała również, że zamierza skorzystać ze znowelizowanego art. 44 prawa autorskiego, który zakłada, że „w przypadku gdy wynagrodzenie twórcy jest niewspółmiernie niskie w stosunku do korzyści nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd”. Wpis Kuciel-Frydryszak rozpalił środowisko, które zaczęło dyskutować o zarobkach pisarek i pisarzy, ryzyku podejmowanym przez twórców i ciemnych stronach rynku wydawniczego. Czy wolno nam traktować książkę jak produkt podlegający regułom gry rynkowej? Sylwia Paszkowska gościła w studiu Radia Kraków Barbarę Sadurską – pisarkę i prawniczkę specjalizującą się w prawie autorskim, Jadwigę Malinę – poetkę, prozatorkę, członkini Zarządu Krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Unii Literackiej, oraz Wojciecha Ornata – właściciela i współtwórcę krakowskiego wydawnictwa Austeria.

150 książek, by zostać mistrzem. Czytelnicy Roku nagrodzeni w Krakowie

Biblioteka Kraków to imponująca społeczność aż 187 tysięcy czytelników. Jednym z najważniejszych wydarzeń organizowanych przez tę instytucję jest coroczny konkurs „Czytelnik Roku”, który od lat przyciąga pasjonatów książek. W ostatniej edycji udział wzięło prawie 3 tysiące osób, a wyzwanie było niemałe – aby zdobyć tytuł, każdy z laureatów musiał przeczytać minimum 150 książek. W sumie zaszczytny tytuł „Czytelnika Roku” otrzymało 525 osób. O fenomenie tego konkursu i o sile czytelniczej społeczności rozmawiali w studiu Radia Kraków Piotr Wasilewski z Biblioteki Kraków oraz Agnieszka Kruszyńska, jedna z laureatek konkursu i wielka miłośniczka literatury.

Ta książka jest podróżą. "Żywychupadanie" Bogdana Frymorgena

Bogdan Frymorgen o swojej nowej książce mówi, że to prozemat. W tym sprytnym neologizmie ukrywa się wiele znaczeń – autor z pewnością miał na myśli połączenie prozy z czymś poetyckim. I rzeczywiście, metaforyka i rytm tej opowieści są – jak zresztą zwykle u Frymorgena – rodem z okolic Niewyrażalnego. W przypadku "Żywychupadania" – które jest wszak symetrycznym cieniem zmartwychwstania – celem tej wędrówki jest szachownica, na której rozgrywa się partia z góry przegrana przez każdego z nas. Choćbyśmy nawet, jak bohater książki, raptem odmłodnieli i przestało nas strzykać w krzyżach. Z Bogdanem Frymorgenem o jego najnowszej książce porozmawiała Sylwia Paszkowska.

Nigdy nie jest za późno na przygodę! Navigator Festival zaprasza do Nowej Huty

  • Aneta Hudzik
  • access_time 00:14:58
  • calendar_today Czwartek, 2025.03.20
Podróże, niezwykłe opowieści, spotkania z wybitnymi eksploratorami i filmy, które zapierają dech w piersiach – to wszystko czeka na uczestników tegorocznego Navigator Festival w Nowohuckim Centrum Kultury. Podczas wydarzenia będzie można spotkać legendy wspinaczki, posłuchać inspirujących prelekcji oraz wziąć udział w warsztatach, wystawach i pokazach kinowych. "Nigdy nie jest za późno na przygodę" – mówią organizatorzy festiwalu, dodając, że bez względu na wiek, doświadczenie czy kondycję – każdy może odkrywać świat na swój sposób. Sylwia Paszkowska rozmawiała ze Zbigniewem Grzybem, dyrektorem Nowohuckiego Centrum Kultury, i Piotrem Drożdżem, fotografem, redaktorem naczelnym Magazynu Góry.

To coś więcej niż teatr! "Preludium słowiańskie" ponownie na scenie Nowohuckiego Centrum Kultury

W niedzielę, 23 marca, na scenę Nowohuckiego Centrum Kultury ponownie wkroczy "Preludium słowiańskie" – wyjątkowe widowisko, które od 12 lat oczarowuje widzów w całej Polsce i poza jej granicami. To coś więcej niż teatr, taniec czy muzyka – to żywy rytuał, podróż przez cykl życia i natury, zakorzeniona w słowiańskich tradycjach. Więcej o nadchodzącym wydarzeniu opowiedzieli Sylwii Paszkowskiej Agnieszka Glińska, reżyserka, Marek “Smok” Rajss, założyciel i lider formacji oraz Ewa Szawul, scenarzystka.

Każdy wyjazd na front wiąże się z gigantycznym ryzykiem – relacja z Ukrainy

Maciej Zygmunt – fotograf i filmowiec – wrócił niedawno z Ukrainy, gdzie dokumentował życie w cieniu wojny. Jego opowieść to poruszający obraz tego, jak wojna zmienia ludzi i jak w ekstremalnych warunkach rodzi się nowa tożsamość narodowa. To także refleksja o wspólnej polsko-ukraińskiej historii, o trudnych tematach, których nie można unikać, ale które warto rozumieć, by budować przyszłość.

Maseczki, izolacja, kwarantanna. Pandemia dała nam doświadczenie niesamowitej ciszy i przemocy

Pandemia COVID-19 zmieniła świat w sposób, którego nikt się nie spodziewał. Lockdown, maseczki i kwarantanna – to wszystko stało się nową codziennością. Choć dla wielu był to czas trudny i pełen lęku, niektórzy odnaleźli w nim coś cennego – ciszę. O tym, jak zapamiętaliśmy tamten okres, jakie były nasze doświadczenia i co z nich wynika dzisiaj, Sylwia Paszkowska porozmawiała z Dorotą Majkowską-Szajer, antropolożką, która na co dzień pracuje z Muzeum Etnograficznym w Krakowie.

Malarstwo i rzeźba z kobiecej perspektywy na Zamku w Niepołomicach

30 marca historyczne mury Zamku Królewskiego w Niepołomicach staną się tłem dla wyjątkowej wystawy, która przeniesie widzów w świat kobiecej siły, wrażliwości i introspekcji. Obrazy Moniki Zdaniewicz-Wiewiorowskiej oraz rzeźby Agnieszki Sowińskiej-Nosek stworzą artystyczny dialog, ukazujący kobietę jako bohaterkę codziennych zmagań i duchowych poszukiwań. Jak podkreśla organizatorka wydarzenia, Magdalena Mirocha z Mirocha Art Gallery, wystawa to nie tylko uczta dla oczu, ale i zaproszenie do refleksji nad miejscem kobiet w sztuce i świecie.

Fachowcy poszukiwani. Czy szkolnictwo zawodowe może zdominować rynek edukacji?

Kształcenie zawodowe w Krakowie przechodzi dynamiczne zmiany i zyskuje na znaczeniu jako realna alternatywa dla tradycyjnej ścieżki edukacyjnej. Szkoły techniczne i branżowe, często niesłusznie kojarzone z ograniczonymi perspektywami, dziś oferują nowoczesne programy nauczania, dobrze wyposażone pracownie i możliwość zdobycia praktycznych umiejętności, które odpowiadają na potrzeby współczesnego rynku pracy. Pomimo wciąż panujących stereotypów, absolwenci techników nie tylko bez trudu odnajdują się w wybranych zawodach, ale także kontynuują naukę na uczelniach wyższych, często odnosząc sukcesy w dziedzinach inżynierskich i technologicznych. Krakowskie szkoły zawodowe coraz częściej współpracują z przedsiębiorcami oraz instytucjami, co pozwala na jeszcze lepsze przygotowanie uczniów do pracy w dynamicznie rozwijających się sektorach, takich jak budownictwo, energetyka odnawialna czy mechatronika. Czy szkolnictwo zawodowe może stać się przyszłością edukacji? Jakie wyzwania stoją przed uczniami i nauczycielami? Co sprawia, że coraz więcej młodych ludzi decyduje się na tę ścieżkę kariery? Sylwia Paszkowska gościła w audycji ,,Przed hejnałem" Marię Klaman, wiceprezydentkę Krakowa, Danutę Komorowską, doradczynię zawodową z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 2 w Krakowie, i Dorotę Matlęgę, dyrektorkę Zespołu Szkół Architektoniczno-Budowlanych w Krakowie.

BookGame 2025 – największe święto gier planszowych w Polsce

Gry planszowe to jedna z najpopularniejszych form spędzania wolnego czasu offline. Dają możliwość oderwania się od ekranów komputerów i telefonów, sprzyjają budowaniu relacji oraz rozwijaniu logicznego myślenia. Niezależnie od wieku, każdy może znaleźć coś dla siebie – od prostych gier rodzinnych po skomplikowane strategie. Od 21 do 23 marca 2025 roku w Krakowie odbędzie się 3. Festiwal i Targi Gier Planszowych BookGame. Sylwia Paszkowska rozmawiała o wydarzeniu z jego organizatorkami – Izabelą Leonarcik i Wiktorią Penszkal.

Dziś obchodzimy Dzień Motyla. To jedne z najpiękniejszych owadów, ale ich populacja drastycznie spada

Motyle fascynują ludzi swoją delikatnością, kolorowymi skrzydłami i niemal magicznym lotem. Są symbolem wiosny i zmiany, a ich obecność w ogrodach i łąkach wprowadza nas w zachwyt. Niestety jesteśmy świadkami gwałtownego spadku populacji owadów, w tym liczebności motyli dziennych i nocnych, czyli ćem. Wypalanie łąk, stosowanie pestycydów, zmiany klimatyczne oraz niszczenie ich naturalnych siedlisk to tylko niektóre z powodów, dla których już niebawem widok motyla może być rzadkością. Obchody Dnia Motyla to doskonała okazja, by przypomnieć sobie, jak ważną rolę pełnią w ekosystemie i jak wiele możemy zrobić, by im pomóc. Sylwia Paszkowska gościła w audycji ,,Przed hejnałem" Alicję Ziębę, autorkę poezji poświęconej zwierzętom, oraz profesora Kazimierza Wiecha, entomologa.

Manipulacja, zastraszanie i poczucie winy. Jak sprawcy przemocy domowej kontrolują ofiarę?

Przemoc wobec kobiet to problem, który nie zna granic społecznych, ekonomicznych ani kulturowych. Dotyka zarówno osoby zamożne, jak i te w trudnej sytuacji materialnej, kobiety wykształcone oraz te, które nie miały dostępu do edukacji. Jest to zjawisko, które często rozwija się stopniowo, początkowo przybierając formę subtelnej kontroli, manipulacji emocjonalnej czy izolacji, by z czasem eskalować w przemoc fizyczną i psychiczną. Mimo że temat ten coraz częściej pojawia się w debacie publicznej, wciąż zbyt wiele kobiet pozostaje bez realnej pomocy, a społeczne przyzwolenie na przemoc sprawia, że ofiary boją się mówić o swoim cierpieniu. System prawny, który powinien chronić pokrzywdzone, często okazuje się niewystarczający, a proces dochodzenia sprawiedliwości bywa dla kobiet kolejnym dramatycznym doświadczeniem – pełnym bagatelizowania ich sytuacji, podważania wiarygodności i wiktymizacji. Sylwia Paszkowska rozmawiała o przemocy wobec kobiet z Iwoną Anną Wiśniewską, psycholożką, psychoterapeutką i seksuolożką, dyrektorką Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Osób Doznających Przemocy Domowej, dr Magdaleną Grzyb, kryminolożką, członkinią Zarządu Centrum Praw Kobiet, autorką monografii "Kobieta jako ofiara zabójstwa", oraz panią Agnieszką, która sama doświadczyła przemocy domowej i znalazła siłę, by się z niej uwolnić.

„Międzyczas": Teatralny hołd dla Jonasza Kofty

W spektaklu ,,Międzyczas" Agnieszka Michalik, Kamil Joński i Piotr Łakomik, aktorzy związani z Teatrem Witkacego w Zakopanem, zapraszają widzów w podróż pełną humoru, refleksji i głębokich emocji. Spektakl jest połączeniem poezji śpiewanej i tekstów satyrycznych Jonasza Kofty, współzałożyciela Kabaretu pod Egidą, jednego z najbardziej cenionych twórców polskiego kabaretu lat 70. i 80. O tym, co stanowi o sile tego przedsięwzięcia, Sylwii Paszkowskiej opowiedzieli sami jego twórcy.

Bez masek i udawania. Męskie kręgi to antidotum na samotność

W świecie, w którym od mężczyzn często oczekuje się siły, niezależności i radzenia sobie z problemami w samotności, coraz więcej z nich poszukuje przestrzeni, gdzie mogą otwarcie mówić o swoich emocjach, lękach i wyzwaniach. Jednym z miejsc, które im to umożliwia, są męskie kręgi – spotkania oparte na autentycznym dialogu, wzajemnym słuchaniu i wsparciu. W przeciwieństwie do tradycyjnych relacji koleżeńskich, w których często dominują rozmowy o sporcie, pracy czy rozrywce, kręgi pozwalają mężczyznom na głębszy wgląd w siebie i konfrontację z własnymi uczuciami. Czym dokładnie są te spotkania? Jak działają i dlaczego stają się coraz bardziej popularne? O tym Sylwia Paszkowska rozmawiała z Wojciechem Borowcem, certyfikowany koordynator męskich kręgów Maskulinum.

Witkacy Atelier – kreatywna przestrzeń dla młodych talentów w Zakopanem

Witkacy Atelier to nowoczesna przestrzeń kultury i edukacji, która w Zakopanem zyskuje coraz większe uznanie. Dedykowana młodym ludziom, stanowi miejsce, gdzie sztuka, nauka i kreatywność spotykają się, dając uczestnikom niepowtarzalną okazję do rozwoju. Beata Zalot, szefowa Witkacy Atelier, opowiada o tym, jak jej zespół stara się stworzyć przestrzeń, która nie tylko angażuje lokalną społeczność, ale również wychodzi naprzeciw młodym ludziom z całej Polski, oferując im możliwość zdobywania nowych doświadczeń i umiejętności w wyjątkowej atmosferze.

Małe, bezbronne… czy na pewno? Brak wiedzy może okazać się zgubny dla zwierząt

Każdej wiosny i lata do ośrodków rehabilitacji dzikich zwierząt trafiają setki młodych ptaków, jeży, wiewiórek i innych gatunków, które zostały uznane za porzucone lub wymagające pomocy. Często jednak ludzie, kierując się dobrymi intencjami, zabierają z natury zwierzęta, które w rzeczywistości nie potrzebują interwencji. Jak zatem rozpoznać sytuację, w której zwierzę faktycznie wymaga pomocy? Kiedy warto zadzwonić do specjalistów, a kiedy najlepiej po prostu się wycofać i pozwolić naturze działać? Sylwia Paszkowska gościła w audycji "Przed hejnałem" Karolinę Ptak, lekarkę weterynarii z Fundacji Akcja Dla Dzikich Zwierząt, oraz Joannę Wójcik, biolożkę i ornitolożkę z Fundacji Dzika Klinika.
Więcej