Radio Kraków

Państwo filozofów


RSS Spotify Google Podcast

Program popularyzujący historię filozofii, pokazujący związki myśli filozoficznej z życiem codziennym i współczesną kulturą. Punktem wyjścia do każdego z odcinków cyklu będzie znana i popularna filozoficzna sentencja bądź filozoficzne pojęcie (np. "Niebo gwiaździste nade mną", "Myślę, więc jestem", "Filozofowanie młotem", "Idziesz do kobiety, nie zapomnij bicza", "O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć", "Słońce jest nowe co dnia", "Człowiek jest miara wszystkich rzeczy"). Sentencja będzie pretekstem do dyskusji o dzisiejszych relacjach społecznych, recepcji myśli filozoficznej i współczesnej roli "filozofowania", czyli umiłowania mądrości.

Podcasty

Miłość, zazdrość i pieniądze, czyli "Wielki Gatsby".

Był i zniknął. W międzyczasie zdobył fortunę i postanowił odzyskać miłość. Zastrzelił go zazdrosny mąż.

Trzy zdania, a jaka powstała z tego romantyczna opowieść.

W "Państwie filozofów" Wielki Gatsby i amerykański mit od pucybuta do milionera. Może uda się to połączyć z ideą postępu, konsumpcjonizmem, dylematem "mieć czy być" i zachłannym ludzkim mózgiem, który chce posiadać i jest nienasycony. Powieść Francisa Scotta Fitzgeralda ukazała się w 1925 roku.

Wojna i polowanie na jelenie.

Przed wojną była ciężka praca w fabryce, małe miasteczko, radosne spotkania z przyjaciółmi, polowania i huczne wesele.

Po wojnie jest trauma, okaleczenie i rozpacz.

W "Państwie filozofów" - "Łowca jeleni", film z 1978 roku wyreżyserowany przez Michaela Cimino.

Prof. filozofii Joanna Hańderek chce podyskutować o człowieczeństwie, męskości i rosyjskiej ruletce.

"Thelma i Louise" - powrotu już nie było.

W "Państwie filozofów" podróż z Arkansas na dno Wielkiego Kanionu i film drogi, w którym do kultowego Forda Thunderbirda wsiadły "Thelma i Louise".

W 1991 roku Ridley Scott dał nam niespotykany obraz kobiecej przyjaźni, solidarności i tęsknoty za innym światem.

Prof. filozofii Joanna Hańderek zaprasza do rozmowy o wolności i gwałcie, czarownicach i poszukiwaniu siebie.

Czy to najlepszy film o kobietach jaki nakręcono w Hollywood? Można się oczywiście spierać.

Elektrowstrząsy "wyleczą" łamiących normy.

Wszyscy żyjemy w Kombinacie, a szpital psychiatryczny to miejsce gdzie naprawia się wadliwie funkcjonujące jednostki. Pomóc mogą elektrowstrząsy i lobotomia.

W "Państwie filozofów" - "Lot nad kukułczym gniazdem". Powieść Kena Kesey'a ukazała się w 1962 roku. Trzynaście lat później, w 1975 roku Milos Forman zekranizował książkę. Film pod tym samym tytułem zgarnął pięć Oskarów.

Prowadzić nas będzie cytat:

"Teorię społeczności terapeutycznej słyszałem już tyle razy, że mam ją w małym palcu: jak to człowiek musi się nauczyć współżyć w grupie, zanim będzie mógł funkcjonować w normalnym społeczeństwie; jak to grupa może pomóc, wytykając mu jego błędy; jak to właśnie społeczeństwo rozstrzyga, kto jest, a kto nie jest normalny, więc należy starać się sprostać powszechnym kryteriom."

Gdzie ukrywa się wielkie piękno?

Czy piękno jest trwałe, czy starzeje się jak człowiek? A może jest wieczne jak Rzym, Wieczne Miasto. Czy to tylko zachowanie harmonii i proporcji, czy coś więcej i dlaczego walenie głową w mur może być piękne?

W "Państwie filozofów" ruszamy na poszukiwanie "Wielkiego piękna". A prowadzić nas będzie Jep Gambardella główny bohater filmu Paolo Sorrentino.

Razem z prof. filozofii Joanna Hańderek zapraszamy do dyskusji o tym: co nam się podoba i dlaczego tak się dzieje?

Nędznicy są w nas.

"Czy jakiś głos mówił mu do ucha, że oto przeżył najważniejszą chwilę swego losu, (...) że teraz albo musi, że tak powiem, wznieść się wyżej od biskupa, albo spaść niżej od galernika; że jeśli chce zostać dobrym, musi się stać aniołem, jeżeli zaś chce zostać złym, stać się musi potworem?"

Spotkanie dobrego ze złym odmienia wszystko. Ten zły, złodziej, któremu więzienie odebrało godność stanie się wzorem cnót. Ale nie będzie mu dane żyć spokojnie.

W "Państwie filozofów" - XIX-wieczna Francja i powieść "Nędznicy" Victora Hugo, wydana w 1862 roku.

Prof. filozofii Joanna Hańderek zaprasza do dyskusji o umowie społecznej, prawie moralnym Immanuela Kanta i walce wszystkich ze wszystkimi Thomasa Hobbes'a.

Gra w szachy ze śmiercią.

Średniowiecze, połowa XIV wieku. Rycerz gra ze Śmiercią w szachy. Kostucha dostaje czarne.

"Rycerz (Max von Sydow) – Grasz czarnymi.

Śmierć (Bengt Ekerot) odpowiada - Nie uważasz, że w tym kolorze mi do twarzy?"

W "Państwie filozofów" postanowiliśmy zmierzyć się z "Siódmą pieczęcią" Ingmara Bergmana. Będzie o wierze, czarownicach, Carpe Diem i oczywiście o korowodzie śmierci. Prof. filozofii Joanna Hańderek uważa, że film z 1957 roku jest opowieścią o ateizmie.

Dracula jako Antychryst.

To jest prawdziwa gwiazda popkultury. Arystokrata o pociągłej twarzy, gęstych brwiach, długich i ostrych paznokciach, z niezwykłą bladością oblicza.

Do "Państwa filozofów" zapraszamy Hrabiego Draculę. Powieść Brama Stokera ukazała się w 1897 roku. Od tego czasu wizerunek hrabiego nieustannie się zmieniał, ale zęby zostały. W końca mamy do czynienia z Wampirem. Będzie o trwodze, bestiach wysysających życie, symbolicznym znaczeniu krwi i Antychryście.

Siedem grzechów głównych.

Siedem dni tygodnia i siedem grzechów głównych. Dodatkowo miasto zalane deszczem i człowiek, który rozpoczyna morderczą misję. Szaleniec, fanatyk, czy jedyny z ludzi, który widzi, jak inni błądzą?

W "Państwie filozofów" film "Seven" (Se7en, Siedem) Davida Finchera, a także pycha, chciwość, nieczystość, zazdrość, nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu, gniew, lenistwo i Ojcowie kościoła.

Mit nami rządzi

W "Państwie filozofów" o władzy mitu nad nami. Będzie o micie miłości i świąt, które zostały zawłaszczone przez popkulturę i konsumpcję. Filozoficznych wątków poszukamy w komedii romantycznej "To właśnie miłość".

W filmie Richarda Curtisa zużyta gwiazda rocka - Billy Mack mówi: "Święta spędza się z ludźmi, których kochamy. Za młodu osiągnąłem sukces, ale byłem głupi i chciwy. Teraz jestem samotny". Mack dodaje jeszcze: "Dzieci, jeśli wierzycie w świętego Mikołaja kupujcie moją zafajdaną płytę".

W "Państwie filozofów" różne oblicza miłości i świętowania, które ma być "wyrwą w naszej codzienności".

Superbohater ze złym podejściem do kobiet.

Nieustannie uwodzi. Dla wielu wzór męskości i elegancji, mający dostęp do najwspanialszych samochodów, zegarków, garniturów i płaszczy. W "Państwie filozofów" James Bond, któremu feministki doprawiły gębę szowinistycznej świni. Będzie o popkulturze, superbohaterach, gasnących mitach i agencie 007. Spróbujemy odpowiedzieć także na pytanie, czy Bond, będzie jeszcze Bondem, jeśli w następnej odsłonie będzie kobietą? Prof. filozofii Joanna Hańderek nie ma nic przeciwko.

Sens życia według komików i filozofów.

Jeśli chodzi o sens życia, to wygląda to, mniej więcej tak...."Bądź miły dla ludzi, nie obżeraj się, czytaj książki, chadzaj na spacery i próbuj żyć w zgodzie z ludźmi innych wyznań i narodowości". W "Państwie filozofów" przypomnienie sensu życia według komików z grupy Monty Pythona. Zastanowimy się także, czy ta prosta formuła wystarczy, by być szczęśliwym i uznać swoje życie za spełnione.

Proces mieli wszystkich.

Ponury bohater w "Państwie filozofów", albo okrutny system. Poznajcie Józefa K., którego zmielił proces. Będzie o absurdzie, samotności i wpływie instytucji na nasze życie. "Pan chce widzieć sens, a dopuszcza się największego bezsensu. To doprawdy może przyprawić o rozpacz" - mówi bohater powieści Franza Kafki, którego proces doprowadził na samo dno. Ważne filozoficzne postaci się pojawią; Soren Kirkegaard, Albert Camus i Michael Shermer.

Weganka, wędkarz i "Śmierć pięknych saren" Oty Pavla.

Kiedy wędkarz spotyka się z weganką, to musi się skończyć awanturą. W "Śmierci pięknych saren" Oty Pavla marzenie, to złowić złote węgorze, a na wspomnienie o rybach smażonych w occie leci ślinka..... a tu znienacka prof. Joanna Hańderek wyjechała z bólem, emocjami i romantyzacją katowania zwierząt. W "Państwie filozofów" o pamięci, dzieciństwie, wzorcach kulturowych i intelektualnych wymysłach.

Etyka robotów i sztucznej inteligencji.

"Jesteście półproduktem. Natomiast ja, jestem produktem finalnym" - mówi robot Cutie nie dopuszczając do siebie myśli, że został stworzony przez człowieka. W "Państwie filozofów" o etyce robotów i prawach, którym ma podlegać czująca sztuczna inteligencja. Prowadzić nas będzie Isaak Asimov i jego zbiór opowiadań "Ja,Robot".

Naga małpa czyli Homo sapiens.

Akcja toczy się 80 tysięcy lat temu. W "Państwie filozofów" opowieść o filmie z 1981 roku - "Walka o ogień". Przy okazji zastanowimy się z prof. filozofii Joanną Hańderek: jak to sie stało, że "naga małpa" czyli Homo sapiens stał się pępkiem wrzechświata. A przynajmniej długo tak o sobie myślał.

Być albo nie być? Jakie to jest pytanie?

Być albo nie być? Będziemy hamletyzować w "Państwie filozofów". Przy okazji najsłynniejszego szekspirowskiego pytania zadamy też inne: jak być sprawiedliwym, a przy okazji nie nakręcać spirali nienawiści i czy zemsta w imię sprawiedliwości może przywrócić sprawiedliwość?.  A czy Hamlet popada w szaleństwo, czy udaje? Na to pytanie, słuchający musi już sobie odpowiedzieć sam.

O miłosci i fanatyzmie w domu na odludziu.

W "Państwie filozofów" dom w górach i brutalne starcie odmiennych wizji literackich. Będzie o miłości i fanatyzmie, o prześladowaniu i szaleństwie. Podyskutujmy o Annie Wilkes, głównej bohaterce filmu "Misery" na podstawie powieści Stevena Kinga. Będziemy na granicy świata wyobrażonego i tego rzeczywistego.

Poznasz głupiego po czynach jego.

W "Państwie filozofów" szukać będziemy definicji mądrości i głupoty. Wszystko przez Forresta Gumpa i powiedzonko - "POZNASZ GŁUPIEGO PO CZYNACH JEGO". Będzie o doświadczeniu, wiedzy i racjonalizacji, z której być może wynika mądrość. Być może, bo bohater filmu Roberta Zemeckisa oraz książki Winstona Grooma wykracza poza ten model i rozwala system.

Odyseja, czyli długa droga do domu.

Przed podróżą warto sobie przypomnieć opowieść o powrocie do domu. W „Państwie filozofów” "Odyseja" Homera będzie się mieszać z filmem braci Coen – „Bracie, gdzie jesteś?”

Ślepiec na drezynie wypowiada przepowiednie: „Nie wiem jak długa będzie ta droga, lecz nie lękajcie się przeszkód, bo los szykuje Wam nagrodę. Choć ścieżka będzie kręta, a Wasze serca strudzone, nie zbaczajcie z drogi, nawet po to, żeby się ratować”

 Posłuchajcie o poszukiwaniu skarbu, ślepym losie, drodze pełnej przygód i dziwnych spotkaniach, czyli będzie o ludzkim życiu.