OFF/ON: Kamera, akcja!

„Zjednoczeni folklorem” to hasło, które towarzyszy 10. jubileuszowej edycji edycji Międzynarodowych Małopolskich Spotkań z Folklorem (15-24 lipca). Kryje się za nim kształtowana przez lata potrzeba działania ponad podziałami, przybliżania publiczności tradycji i kultur z różnych zakątków świata. W tym roku na scenach w Myślenicach, Miechowie, Krakowie i Niepołomicach zaprezentują się zespoły z siedemnastu krajów, m.in. z Gruzji, Iraku, Kenii, Meksyku czy Korei Południowej. Poza tym szereg wydarzeń towarzyszących: warsztaty taneczne, rękodzielnicze, kulinarny happening „Taste of the world”. W studiu OFF Radia Kraków rozmawiamy z Piotrem Szewczykiem, dyrektorem festiwalu oraz Jarosławem Szlachetką, burmistrzem Myślenic.

Fragment wywiadu:

Mateusz Demski: Czułeś się przedstawicielem tzw. „generacji nic”, o której pisał Kuba Wandachowicz?

Piotr Szczepański: Tytuł tekstu Kuby był prowokacją, podobnie jak cały artykuł. Jego teza była taka, że „generacja nic” jest generacją, której nic nie łączy. Jest w tym zapisany pewien paradoks. Nasze pokolenie, czyli pokolenie boomu demograficznego epoki Gierka, które wchodziło na rynek pracy na przełomie wieków czy we wczesnych latach dwutysięcznych, miało za złe ludziom starszym o kilka lat od nas, że wszystko nam zabrali. Każde pokolenie może tak powiedzieć. Poza tym z perspektywy czasu wydaje mi się, że nie mieliśmy wcale najgorzej – mogę tak stwierdzić na własnym przykładzie. Przerąbane to mają młodzi ludzie teraz. Ceny nieruchomości poszybowały w górę w astronomiczny sposób. Bolesław Chromry mówi w filmie, że jest ostatnim przedstawicielem pokolenia, które załapało się na kapitalizm w wersji light, bo dostąpiło zaszczytu zdolności kredytowej. Za moich czasów kredyt we franku szwajcarskim można było dostać jako artysta bez etatu. Dzisiaj to jest luksus.

CKOD mówiło też o pewnym braku pokoleniowej łączności cechującej wasze i późniejsze roczniki. „Brak mi doświadczeń istotniejszych. Holocaustu, wojny, śmierci” – śpiewał Krzysztof Ostrowski w utworze „Dwadzieścia kilka lat”.

Doświadczenia istotniejsze… Z dzisiejszej perspektywy brzmi to paradoksalnie, kiedy mamy wojnę za naszą granicą. Na co dzień spotykamy ludzi, którzy są dotknięci tą tragedią. Dwadzieścia lat temu sytuacja była w pewien sposób komfortowa, bo mogliśmy czuć się bezpiecznie jako kraj. To, co wówczas miało miejsce to wielkie bezrobocie – padały kolejne zakłady pracy, ludzie naprawdę nie mieli pieniędzy, ale nie groziła nam bezpośrednia katastrofa wojenna. Dzisiaj to doświadczenie może przyjść do nas w każdej chwili. Strach nas determinuje. Pokolenie ludzi młodych, między osiemnastym a dwudziestym piątym rokiem życia, mierzy się z dużą ilością stresów, z którym nie mierzyło się nasze pokolenie.

Terapia konwersyjna lub reparatywna, jak się je czasami nazywa, stosowana jest wobec osób LGBT+ i ma na celu modyfikację, zmianę, stłumienie ich orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej. Towarzystwa medyczne, psychologiczne i psychoterapeutyczne są zgodne – to praktyki pseudonaukowe, nieetyczne, szkodliwe i nieskuteczne, które uwłaczają godności pacjentów i są równoznaczne z ich napiętnowaniem. W Ekwadorze, Francji, Niemczech, Hiszpanii, Meksyku zostały prawnie zakazane, wciąż są jednak miejsca na świecie, gdzie bywają one stosowane – także w Polsce. „Tu nie ma takich ludzi”, spektakl Teatru Bakałarz (pokazywany na zamknięcie warszawskiej i krakowskiej edycji LGBT+ Film Festival), przybliża problem prześladowania osób nieheteronormatywnych i podejmowanych na przestrzeni dekad prób „nawracania na właściwą orientację seksualną”. Na rozmowę z reżyserem Pawłem Budzińskim i Gabrielą Markin w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Fragment wywiadu:

Mateusz Demski: Terapie konwersyjne to wielki, nieopisany dostatecznie temat, który wciąż wyrządza osobom LGBT+ ogromną krzywdę.

Paweł Budziński: Kiedy opowiadam, że nasz spektakl dotyczy terapii konwersyjnych, często słyszę w odpowiedzi: „a co to jest?”. Do niedawna sam należałem do osób, które zadawały podobne pytania, bo – jak zauważyłeś – to nie jest nagłośniony przez media temat. Nasz spektakl opowiada o tych terapiach i mają one tam szerokie spektrum – w jednej przestrzeni terapeutycznej umieściliśmy bohaterów z różnych epok i krajów. Wśród nich jest m.in. Alan Turing, matematyczny geniusz, którego prace przyczyniły się do zaprojektowania i stworzenia maszyny, która rozszyfrowała niemieckie rozkazy zakodowane przy pomocy Enigmy. Pomimo swoich zasług został zmuszony do terapii hormonalnej mającej na celu zmniejszenie jego libido. Homoseksualizm był po wojnie nielegalny w Anglii. Poza nim pojawia się u nas m.in. Jack, chłopak zaczerpnięty z powieści i filmu „Wymazać siebie”, który uwierzył, że za sprawą terapii został „uleczony” z homoseksualizmu.

Z jakimi reakcjami się spotykacie?

Gabriela Markin: Raz mi się zdarzyło, że słyszałam szloch z publiczności; słyszałam też różne fizyczne reakcje, trzęsące się fotele. Po spektaklu okazuje się, że podobne sytuacje dotykały naszych widzów. Zgłaszają się do nas osoby, piszą również w wiadomościach prywatnych, że są wdzięczne, że za sprawą przedstawienia mogły np. dokonać coming-outu przed bliskimi i powiedzieć: „mamo, tato, tak wygląda sytuacja…”. Na ten moment wiemy, że na pewno jedna osoba z widowni tego dokonała. Spektakl ma więc dla ludzi formę wsparcia – czują, że ktoś z nimi jest, że zawsze mogą się do kogoś zwrócić i wziąć udział w dyskusji z innymi widzami. Jeden chłopak powiedział kiedyś, że rozważał terapię konwersyjną dla siebie, ale po tym, co zobaczył na scenie, już nie bierze tego pod uwagę.

Quentin Tarantino jest nie tylko ikoną popkultury, cudownym dzieckiem kina i jednym z najsłynniejszych współczesnych twórców filmowych, lecz także największym na świecie kinofilem. Kino to dla niego całe życie, czemu daje upust w „Spekulacjach o kinie” (Wydawnictwo Marginesy). To książka będąca po trosze wywodem krytyczno-filmowym zaprawioną dużą dawką teorii filmu, reportażem i głęboko osobistym, autobiograficznym utworem – świetnie skonstruowanym i napisanym z nerwem. Znajdziecie tutaj najbardziej brawurową analizę „Taksówkarza”, jaka kiedykolwiek powstała i odpowiedź na pytanie, co by było gdyby wyreżyserował go Brian De Palma; dowiecie się też, dlaczego „Brudny Harry” jest filmem politycznym i agresywnie reakcjonistycznym. Na rozmowę z Miłoszem Stelmachem, redaktorem naczelnym czasopisma „Ekrany” zaprasza Mateusz Demski.

Fragment wywiadu:

Mateusz Demski: Skoro o spekulacjach mowa, to pospekulujmy: co by było gdyby Quentin Tarantino nie pojawił się na mapie współczesnego kina?

Miłosz Stelmach: Na pewno nasze kinowe doświadczenie byłoby uboższe. Tarantino jest jedną z przełomowych postaci. Trudno przecenić jego wpływ i to, że na początku lat 90. pojawia się ktoś z takimi tytułami, jak „Wściekłe psy” czy „Pulp Fiction”, kto zredefiniował pojęcie filmowej rozrywki i to, co w niej cenimy. Wiele słów na ten temat powiedziano i wiele atramentu wylano, który zawierał tak mądre słowa, jak postmodernizm czy pastisz. Ale wszystkie one są prawdziwe. Tarantino dokonał syntezy i stworzył coś, co jest jednocześnie kinem gatunkowym, wypełnionym pełnokrwistymi scenami, a przy tym czymś kinofilskim i wyrafinowanym w swej strukturze. Dzięki temu jest twórcą, który jest w stanie trafić do różnych grup – jego filmy, także te późne, trafiają i do akademickich filmoznawców, i do widzów multipleksów, którzy chcą wybrać się do kina z popcornem i zobaczyć coś ekscytującego.

Tarantino wyznaczył także granice przemocy w kinie współczesnym.

Chodzi o to, że Tarantino nigdy nie pokazywał przemocy w sposób moralizujący. Nie jest nihilistą czy piewcą przemocy, ale jednocześnie zawsze mówił, że jest to dobra rozrywka. Dla mnie świetnie widać to na przykładzie „Urodzonych morderców”, którzy są filmem z ducha tarantinowskim. Oliver Stone zawsze chciał zrobić z niego przypowieść o mediach i naszym współczesnym świecie. Tarantino też chce mówić ważne rzeczy, choćby o naszej wrażliwości, ale nie chce ubierać tego w fałszywą hollywoodzką dydaktykę. Bezpośrednio z kina lat 70. przejął przyjemność obcowania z obrazami, które są transgresyjne. Pamiętajmy, że była to dekada wypełniona brutalnymi i seksualnymi scenami. Od tamtej pory Hollywood stało się znacznie bardziej konserwatywne, ugrzecznione, a Tarantino udało się zachować tamtego ducha.

Adam Paczesny: Rano przyjechałem do Warszawy w związku z premierą i rzeczywiście, na miejscu, wygląda to niepokojąco […] Podczas zdjęć nie zdawaliśmy sobie sprawy, że coś takiego – co dzieje się dzisiaj – może mieć miejsce za oknami i to w czasie, kiedy premierujemy film. To niesamowity przykład tego, jak sztuka potrafi wyprzedzić swój czas.

Na pewno moje doświadczenie na planie sprawiło, że te wszystkie wiadomości głębiej mnie dotykają i bardziej przykuwają moją uwagę. Zastanawiam się natychmiast nad tym, jak zagrałbym Jarka po tym, kiedy widzę tych ludzi na ulicach. Może scena protestu pod domem posła wyglądałaby nieco inaczej.

Współczesna wojna wchodzi przez oczy. Wojna to sprawa wzroku, patrzenia. Wojna jest jednocześnie daleko i blisko nas – tuż obok i w znaczącym oddaleniu. Ten paradoks ustanawia nas, patrzących, w roli bezpośrednich uczestników, a zarazem niezaangażowanych widzów medialnego spektaklu. „Być gościem w katastrofie” (Wydawnictwo Czarne), najnowsza książka Tomasza Szerszenia, to antropologiczny esej o patrzeniu na obrazy wojny w Ukrainie, najlepiej widzialnej i najbardziej zwizualizowanej wojny w dziejach, która wychodzi w drugą rocznicę pełnoskalowej inwazji Rosji na naszych sąsiadów. Co dziś w ogóle znaczy dokumentować? Czy obrazy wojny i cierpienia uwrażliwiają, czy może tylko nas znieczulają? Na rozmowę z autorem w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

okładka podcastu: Kadr z filmu 'W Ukrainie', reż. Tomasz Wolski, Piotr Pawlus

„Grandmamauntsistercat” to esej filmowy w reżyserii Zuzy Banasińskiej, nagrodzony na festiwalu w Berlinie nagrodą Teddy Award – najważniejszym wyróżnieniem dedykowanym filmom o tematyce queerowej. Produkcja powstał w całości z archiwaliów Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi. Pierwotnie materiały służyły jako pomoce dydaktyczne i materiały propagandowe w PRL-u, niekiedy porażające, jeśli chodzi o seksizm i antropocentryczne spojrzenie, jednak odpowiednio zestawione zyskały nowe sensy i znaczenia. Banasińska tworzy foundfootage’owy kolaż o matriarchalnej rodzinie, której zwyczaje obserwujemy oczami dziecka, w geście oporu przeciwko binarnym podziałom świata na męskie i żeńskie; w sprzeciwie wobec powszechnej, zinstytucjonalizowanej przemocy, która występuje w języku patriarchatu. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Stowarzyszenie Laboratorium Działań dla Pokoju (Salam Lab) rozpoczęło działalność pod koniec 2021 r. Dziś jest to największa w języku polskim platforma informacyjna poświęcona migracji, prawom człowieka, islamowi i islamofobii. To również prężnie działająca społeczność, która wspiera osoby z doświadczeniem uchodźczym, które żyją w Polsce oraz aktywistów działających na pograniczu polsko-białoruskim. Głównym celem stowarzyszenia jest oddanie głosu tym, którzy go nie mają – osobom wykluczonym, a także rozbijanie czarno-białych schematów, które prowadzą do wzrostu przemocy i nienawiści. Na rozmowę z Niną Wójtowicz (członkini zarządu) oraz Moniką Zielińską (kierowniczka działu edukacji) w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

„Film potrafi zarówno oddziaływać obrazami i dźwiękiem, jak i wywoływać wrażenia i doznania, które są materialne i cielesne […] Ciało jest niezbędnym elementem kinowej aparatury, jego podmiotem, esencją i granicami” – czytamy w książce „Filmowe sensorium. Teoria zmysłów i jej krytyczny potencjał” autorstwa Marty Stańczyk. Czy nasza wizyta w kinie sprowadza się wyłącznie do patrzenia w ekran, a może każdy z nas wchodzi w wielozmysłowy kontakt z filmem i doświadcza go całym ciałem? Czym jest teoria zmysłów? Jakie reakcje wywołują w nas takie filmy, jak „Climax” Gaspara Noé, „Holy Motors” Leosa Caraxa czy „Dunkierka” Christophera Nolana? Na rozmowę z autorką w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

okładka podcastu: kadr z filmy "Climax"

Koniec roku sprzyja podsumowaniom, warto spojrzeć jeszcze raz na minione miesiące. Rok 2023, to rok wyjątkowy – strajki w Hollywood, które sparaliżowały branżę, Barbenheimer, czyli jedno z najgłośniejszych zjawisk popkulturowych ostatnich lat, a do tego wysyp blockbusterów i solidnych tytułów spoza mainstreamu. Od skromnego debiutu spod znaku opowieści „co by było, gdyby”, przez nieoczywiste historie o zwichrowanych relacjach, po polski dokument o wojnie w Ukrainie, który ma szansę na nominację do Oscara. TOP najlepszych filmów 2023 roku układają krytyczka filmowa Daria Sienkiewicz (Filmweb, Miesięcznik KINO), Remigiusz Różański (Czasopismo Ekrany) oraz Mateusz Demski.

Rok 1670. Jan Paweł, szlachcic i właściciel (mniejszej) połowy wsi Adamczycha, marzy o zapisaniu się na kartach historii. Jak sam twierdzi Polska sarmacka to najpotężniejsze państwo na świecie, które osiągnęło najwyższy poziom rozwoju jako ludzkość i które może poszczycić się największymi sercami, umysłami i… fallusami. W rzeczywistości kraj – po latach wojen – przestaje być potęgą, zaś sam sarmatyzm przyczyni się do jego upadku i rozbiorów, stając się symbolem panicznego strachu przed obcymi wpływami obyczajowymi i kulturowymi. Serial „1670” to fikcja historyczna, satyra z cech i przywar narodowych, a przy tym lustro naszych czasów. Na rozmowę z Radosławem Krzyżowskim, aktorem Starego Teatru w Krakowie i odtwórcą Ciesława Ryczyńskiego, zaprasza Mateusz Demski.

okładka podcastu: "1670", Netflix, Robert Pałka

Od premiery „Opętania” upływa 25 lat. Dla wielu ludzi jest to tytuł otoczony kultem i, być może, najbardziej uznany w karierze Andrzeja Żuławskiego. Nagrodzony na Festiwalu w Cannes, drugi francuski film reżysera (który powstał po przerwanej przez komunistyczne władze realizacji „Na srebrnym globie”), mimo światowego rozgłosu, nigdy nie doczekał się oficjalnej szerokiej dystrybucji w Polsce. Film – po blisko pół wieku od powstania – trafia na ekrany za sprawą powstałej niedawno firmy „Reset”. Jej założyciel, Patryk Tomiczek, opowiada w OFF Radiu Kraków o potrzebie popularyzacji klasyki filmowej, o fenomenie i statusie Żuławskiego – artysty totalnego i demiurga. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.

Polske filmdager, czyli Polskie Dni Filmowe, to jedyny polski festiwal w Norwegii organizowany od 10 lat z rzędu. To miejsce promocji Polski i polskich wartości na obczyźnie, ale przede wszystkim międzynarodowe miejsce spotkań i strefa dialogu kultur. Przez dekadę na festiwalu odbyły się niezliczone pokazy filmowe, koncerty, wystawy, spotkania i wykłady. O historii tego wydarzenia, jego tegorocznej, jubileuszowej edycji, a także o działaczach polonijnych i obecności polskiej kultury w Norwegii opowiada Magdalena Tutka, inicjatorka, dyrektorka i producentka festiwalu. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.

W 1949 r. jazz został w Polsce zakazany i uznany przez komunistyczne władze za „narzędzie amerykańskiego imperializmu”. To właśnie w tym okresie powstała grupa Melomani, jeden z największych symboli polskiego jazzu. W skład zespołu wchodzili m.in. Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz, Witold „Dentox” Sobociński, Andrzej „Idon” Wojciechowski, Andrzej Trzaskowski i Krzysztof Komeda. Wehikułem czasu do korzeni polskiego jazzu jest dokumentalny film „Na zawsze Melomani” Rafała Mierzejewskiego. W rozmowie z Mateuszem Demskim reżyser opowiada o „okresie katakumbowym jazzu”, związkach jazzmanów z polską szkołą filmową, a także o osobistym wspomnieniu Krzysztofa Komedy.

„Delegacja” w reżyserii Asafa Sabana to opowieść o nastolatkach z Izraela, którzy przyjeżdżają do Polski na szkolną wycieczkę szlakiem miejsc pamięci Holocaustu. Dla wielu uczniów jest to pierwszy wyjazd zagraniczny, chcą użyć na nim życia, jednak nastoletnie sprawy szybko zderzają się z rozważaniami na temat historii, tożsamości i dziedzictwa. Film jest międzynarodową koprodukcją powstałą pomiędzy Izraelem, Niemcami a Polską. O wieloletnich pracach nad filmem, o dyskursie na temat pamięci, a także o tym jak mówić dzisiaj o Holokauście w kinie, opowiada w rozmowie z Mateuszem Demski producentka Agnieszka Dziedzic („Niebezpieczni dżentelmeni”, „Radical Move”). Film „Delegacja” można zobaczyć na Festiwalu Kamera Akcja w Łodzi (12-15 października).

80. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji dobiegł końca. Laureatem Złotego Lwa został Yórgos Lánthimos, reżyser „Poor Things”. W tym roku w konkursie swoje filmy pokazali m.in. David Fincher, Michael Mann czy Sophia Coppola. Kto wyjechał z nagrodami, a kto został odesłany z kwitkiem? Z jakim przyjęciem na Lido spotkały się filmy Agnieszki Holland i Małgorzaty Szumowskiej? Jak na kształcie tegorocznej edycji odcisnęły się strajki scenarzystów i aktorów w Hollywood? A także o tym, czy produkcje Netfliksa podnoszą, a może wręcz przeciwnie – obniżają poziom festiwalu? O tym wszystkim opowiada dziennikarka filmowa Ewa Szponar. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.

„Ukryta sieć”, nowy film Piotra Adamskiego, to adaptacja bestsellerowej trylogii książek Jakuba Szamałka. Jego bohaterką jest Julita Wójcicka, dziennikarka portalu plotkarskiego, która na własną rękę prowadzi śledztwo w sprawie śmierci telewizyjnego gwiazdora. Reżyser w rozmowie z Mateuszem Demskim w OFF Radiu Kraków opowiada o przekładzie pierwowzoru literackiego na kino gatunkowe, o technologii, która w rękach ludzi staje się narzędziem inwigilacji i manipulacji, a także o możliwościach sztucznej inteligencji w kontekście produkcji filmowej oraz strajku hollywoodzkiej gildii scenarzystów.

Czy możemy w ogóle żyć nadzieją na odwrócenie destrukcyjnych zmian, które zgotowały nam klasy posiadające? Czy jesteśmy w stanie walczyć o powstrzymanie katastrofy klimatycznej, wodę, prawa wykluczonych, prawa zwierząt, etyczne i efektywne rolnictwo, nieumieranie na drogach, transport publiczny i własną tożsamość? I czy to reportaż może się przyczynić do zmian, które dają nadzieję na lepszą przyszłość? To tylko niektóre pytania, które pojawią się podczas 8. edycji Festiwalu Reportażu Non-Fiction. Na antenie OFF Radia Kraków Szymon Pasaj i Marceli Wójcik opowiadają o programie wydarzenia oraz o jego tegorocznym haśle, którym jest „Nadzieja”. Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

BNP Paribas Green Film Festival to jedyny w Polsce i jeden z największych na świecie festiwal filmowy o tematyce ekologicznej. To wielkie święto ludzi, którym los naszej planety nie jest obojętny. Podczas ośmiu festiwalowych dni wybrzmiały pytania o to, jak czeka nas przyszłość żywienia, czy istnieje idealny sposób pozyskiwania energii, czy moda i budownictwo mogą być zrównoważone, a także o to, czym jest zrównoważony transport. O tegorocznej edycji opowiada Grzegorz Dukielski, prezes Fundacji Green Festival. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

„Bruce zawsze musiał kłamać. Zawsze żył w kłamstwie. Każdego dnia, od rana do nocy, żył z sekretem. Caitlyn nie ma tajemnic” – mówiła Caitlyn Jenner na łamach „Vanity Fair”, ogłaszając światu, że jest transpłciową kobietą. W latach 70. zdobyła mistrzostwo olimpijskie w dziesięcioboju lekkoatletycznym mężczyzn na igrzyskach w Montrealu. Potem stała się osobowością medialną, m.in. za sprawą reality show „Z kamerą u Kardashianów”. Jenner jest także bohaterką najnowszego spektaklu Teatru Barakah pt. „Jenner: zostać sobą”. Razem z reżyserem Michałem Aną Nowickim, Moniką Kufel, Pawłem Wolsztyńskim, Piotrem Korzeniakiem i Natalią Stokłosą rozmawiamy o idei przeniesienia życiorysu bohaterki na deski teatru, o tranzycji, o widzialności osób transpłciowych w Polsce i w środowisku teatralnym, o drodze do życia w zgodzie ze sobą. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

„Stwór”, najnowszy film Damiana Kosowskiego, otrzymał w tym roku Nagrodę im. Zuzanny Jagody Kolskiej na festiwalu Nowe Horyzonty we Wrocławiu. Reżyser w rozmowie z Mateuszem Demskim w OFF Radiu Kraków opowiada o dorastaniu w małym mieście i rodzinie robotniczej, o wstydzie z tym związanym, o czasie szkoły filmowej. O byciu (nie)zależnym twórcą i pracach nad kolejnym filmem „Ludzie i rzeczy”, osadzonym w kontekście wojny w Ukrainie. A także o granicach między autobiograficznością a fikcją w kinie oraz twórcach, którzy próbują terapeutyzować się poprzez swoją sztukę.

Wyróżniony na 63. Krakowskim Festiwalu Filmowym „Globus” w reżyserii Clary Kleininger-Wanik zobaczymy niebawem w krakowskich i małopolskich kinach studyjnych. Film opowiada o pracownikach założonego jeszcze przez reżim komunistyczny w 1961 r. Państwowego Cyrku w Bukareszcie, którzy muszą zaadaptować się do zmieniającego się świata. Kiedy w życie wchodzi nowa ustawa zakazująca występów cyrkowych z udziałem zwierząt, członkowie cyrkowej trupy zaczynają szukać nowych środków wyrazu, które pozwolą im utrzymać miejsca pracy. Aby uniknąć kryzysu, dyrektor cyrku prosi o pomoc reżysera ze słynnego Cirque du Soleil. Na rozmowę z reżyserką zaprasza Mateusz Demski.

TO JEDYNY TAKI CZAS W CIĄGU ROKU, KIEDY FILMOWO NAPRAWDĘ SIĘ ODKLEJAM. […] CZAICIE, ŻE MOŻNA JEDNEGO DNIA OGLĄDAĆ PRZEZ SZEŚĆ GODZIN LARSA VON TRIERA NASTĘPNEGO DNIA ZOBACZYĆ, CO TAM U KICI KOCI, A DZIEŃ PÓŹNIEJ PÓJŚĆ SE JAK GDYBY NIGDY NIC NA „ATALANTĘ” – tak o festiwalu Nowe Horyzonty pisał Typowy Jędrzej – student filmoznawstwa. Razem z Mateuszem Demskim na antenie OFF Radia Kraków podsumowują tegoroczną edycję: w zalewie propozycji programowych wyławiają perełki, omawiają arthouse’owe wygaszacze ekranu i zastanawiają się, czy „trigger warningi” powinny pojawiać się przed seansami.

„Lipstick on the Glass”, najnowszy film Kuby Czekaja, narobił w tym roku szumu na Nowych Horyzontach. „Największe WTF festiwalu” – piszą festiwalowicze, ale bynajmniej nie musi być to zarzut. Reżyser w rozmowie z Mateuszem Demskim w OFF Radiu Kraków opowiada o poszukiwaniach sposobu opowiadania i oddziaływania na widzów, o koncepcji „kina 3D bez użycia okularów”, a także o hołdzie ku płynności, niezgodzie na podziały oraz pytaniach na temat pożądania i tożsamości, które kryją się w jego filmie.

Na antenie OFF Radia Kraków odbyła się ostatnio wielka debata na temat „Barbie”, ale nie powiedzieliśmy w tym temacie ostatniego słowa. Mateusz Demski i Maja Głogowska z portalu Filmawka spotykają się, by spojrzeć krytycznie na film Grety Gerwig. Dlaczego „Barbie” zdaje się nam filmem szkodliwym, toksycznym i może wręcz antyfeministycznym? Czy nie jest tak, że promując binarne podziały i wojnę płci, Gerwig dolewa tylko oliwy do ognia, co w perspektywie lat może przynieść sporo szkody? Czemu świat dał się nabrać na jeden wielki „Barbiewashing” zaplanowany przez Mattela? Na koniec kilka słów o „Oppenheimerze” i efekcie „Barbieheimera”.

Justyna Łuczaj, reżyserka filmu „Koński ogon” pokazywanego na tegorocznym festiwalu Nowe Horyzonty, określa swój debiut mianem „śmietnikowej wersji mitu o Edypie”. Przedstawiony w nim świat nie jest osadzony w konkretnym czasie, miejscu, ale w przestrzeni przeklętego miasteczka, rządzonym popędem i przemocą, z którego nie można się wystąpić, do czego inspiracją było „Potępienie” Beli Tarra. Film został zrealizowany zgodnie z myślą tzw. żywego procesu – znaną chociażby z kina Bressona, Herzoga, Reygadasa czy Dumonta – jego siłą napędową była improwizacja, praca z aktorami nieprofesjonalnymi i poszukiwanie między nimi prawdziwych, niearanżowanych sytuacji. Jak stworzyć prawdę na ekranie? Czy w polskim kinie jest miejsce na ryzyko i język eksperymentu? Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Nazywany był ojcem polskiej fantastyki i redaktorem wszystkich Polaków. Jego zasług dla rodzimej literatury i popkultury w żaden sposób nie da się przecenić. Jako pierwszy poznał się na twórczości Andrzeja Sapkowskiego i jego „Wiedźminie”; w pewnym sensie odkrył prozę Jacka Dukaja, Łukasza Orbitowskiego, Szczepana Twardocha czy Wita Szostaka. Mowa oczywiście o Macieju Parowskim, wieloletnim redaktorze „Fantastyki” i „Nowej Fantastyki”, o którym opowiada film „Fantastyczny Matt Parey”. Jego reżyser Bartosz Paduch w rozmowie z Mateuszem Demskim opowiada o początkach polskiej literatury fantastycznej, kiedy ta była traktowana jako broń przeciwko komunizmowi, o trudnym dla wydawców okresie transformacji, o nowym fandomie i szokującej skali festiwalu Pyrkon, a także o podobieństwach między Parowskim a chłopakami z Molesty.

Dziewiąta edycja Międzynarodowych Małopolskich Spotkań z Folklorem odbywa się w tym roku pod hasłem „9 żywiołów tradycji”. Te żywioły to taniec, muzyka, śpiew, rękodzieło, zielarstwo, kulinaria, legendy i podania ludowe, czy rzemiosło artystyczne. W Myślenicach, Miechowie i Krakowie będzie szansa spotkać się z gośćmi i gościniami z Meksyku, Panamy, Peru, Chorwacji, Węgier i Kenii. O burzeniu murów i przerzucaniu mostów między różnymi kulturami, budowaniu jedności za pomocą uniwersalnego języka folkloru rozmawiamy z dyrektorem festiwalu Piotrem Szewczykiem oraz wicedyrektorką Anną Glonek. Na podctast w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Pod koniec lat 90. zagrał w „Długu” Krzysztofa Krauzego. Chwilę później sam stanął za kamerą i nakręcił „Kallafiorra”, film, który dał początek erze kina offowego w Polsce. Od tamtej pory wiele w karierze Jacka Borcucha się wydarzyło. Jego kolejne filmy – „Wszystko, co kocham”, „Nieulotne”, „Słodki koniec dnia” – były pokazywane na festiwalu w Sundance. Teraz na platformie SkyShowtime możemy oglądać wyreżyserowany przez niego serial  „Warszawianka”. O Tyrmandzie jako przewodniku po życiu wielkomiejskim, o włóczędze po nocnej Warszawie, o karnawale wolności, który skończył się w stolicy wraz ze zniknięciem tęczy z placu Zbawiciela. A także o ekstrawaganckiej postawie Czułego, bohatera serialu, która spolaryzowala polską publiczność. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Harrison Ford powraca jako Indiana Jones i żegna się z rolą swojego życia. Artefakt przeznaczenia, piąta część przygód archeologa w skórzanej kurtce i filcowym kapeluszu (który pił ze Świętego Graala, spotkał się z kosmitami i przeżył wybuch nuklearny, wchodząc do lodówki), zdaje się być zwieńczeniem jednej z najbardziej kultowych franczyz w historii kina. Z tej okazji zastanawiamy się, jak w głowach Stevena Spielberga i George’a Lucasa narodziła się koncepcja na serię filmów o „Jamesie Bondzie archeologii”? Na czym polega fenomen „Ostatniej krucjaty”? Jak wyglądałby „Artefakt przeznaczenia”, gdyby zamiast Jamesa Mangolda nakręcił go Spielberg? Na te i inne pytania w rozmowie z Mateuszem Demskim odpowiada Jan Sławiński (Anonimowy Grzybiarz).

Na ekrany polskich kin trafia właśnie „Całe to piękno i krew”, nagrodzony Złotym Lwem na ubiegłorocznym Festiwalu w Wenecji dokument Laury Poitras. Film opowiada o Nan Goldin, jednej z najwybitniejszych artystek współczesnych, która na stałe zapisała się w historii za sprawą „The Ballad of Sexual Dependency” To jeden z najbardziej konsekwentnych i kanonicznych cykli w historii fotografii, na który składa się ponad pół tysiąca zdjęć, pochodzących z lat 1979–1986. Fotografie dokumentowały życie artystki i jej przyjaciół, ale stały się też portretem nowojorskiej społeczności queerowej tamtego okresu, kroniką epidemii AIDS i gestem politycznym. O tej niezwykłej twórczości rozmawiamy z Martyną Nowicką z Muzeum Fotografii w Krakowie (MuFo). Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

Zmarł Cormac McCarthy. Nazywany był następcą Williama Faulknera i jednym z największych – obok nieżyjącego już Philipa Rotha, Thomasa Pynchona czy Dona DeLillo – amerykańskich pisarzy współczesnych. Od lat był wskazywany jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla. Autor nagrodzonej Pulitzerem „Drogi” i zekranizowanej przez braci Coen powieści „To nie jest kraj dla starych ludzi”. W swoich książkach zaglądał pod podszewkę amerykańskich mitów i narodowego imaginarium Stanów Zjednoczonych, opowiadając o świecie pogrążonym w moralnej degradacji i bezmyślnej przemocy. O twórczości Cormaca McCarthy’ego i jego dwóch ostatnich powieściach, które już pod koniec czerwca pojawią się w Polsce, rozmawiamy z Marcinem Baniakiem z Wydawnictwa Literackiego. Na podcast w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Nomadzi, wagabundzi, niespokojne duchy. Antysystemowcy i wygnańcy, którzy rozpoczęli życie na obrzeżach cywilizacji. Mikael Lypinski od wielu lat kieruje na nich swoją kamerę, próbując odpowiedzieć sobie na pytanie: czy w takim kraju jak Ameryka można uciec przed wszystkim i rozpocząć życie na własnych warunkach? Jego film „Bezdroża”, pokazywany na tegorocznym Krakowskim Festiwalu Filmowym, to opowieść o małej społeczności mieszkającej wśród gór i lasów Oregonu. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.

Krakowski Festiwal Filmowy dobiegł końca, poznaliśmy tegoroczne laureatki i laureatów. Nagrodę Złotego Lajkonika dla najlepszego polskiego pełnometrażowego dokumentu powędrowała do Małgorzaty Kozery za „Twarze Agaty”. Tytułowa bohaterka filmu jako nastolatka usłyszała od lekarzy, że umrze w ciągu dwóch lat. Dwadzieścia lat później ma za sobą ponad 30 operacji twarzy i jest artystką, która swoje zmagania ze śmiertelną chorobą przekuła w sztukę. Najważniejszą formą terapii staje się dla niej twórczość. Na rozmowę z reżyserką w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Mateusz Demski, Miłosz Stelmach (czasopismo „Ekrany”) i Maciek Niedźwiedzki (film.org.pl), podsumowują w OFF Radiu Kraków tegoroczny festiwal w Cannes. W jakich momentach wydarzenie to osiąga szczyty niedorzeczności, a w jakich potwierdza status najważniejszej imprezy filmowego świata? Czy lepiej na otwarcie festiwalu pokazać upudrowanego Johnnego Deppa czy kolejny film o zombie? Czy kino francuskie to wciąż festiwalowy kit, wypełniacz i zapchajdziura? Czy tegoroczna Złota Palma wytrzyma próbę czasu, czy może zapomnimy o niej po jednym sezonie? Do tego największe zaskoczenia i rozczarowania, jakich doświadczyliśmy w tym roku, a także kilka słów o najpiękniej i najapetyczniej podanym filmie tego sezonu.

„Nie bądź obojętny_a” to hasło nawiązujące do słów Mariana Turskiego, które stało się nie tylko myślą przewodnią obchodów 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, ale też tegorocznego festiwalu Millennium Docs Against Gravity, który świętuje 20 lat istnienia. „Te słowa to wyraz wartości, które towarzyszą festiwalowi od początku istnienia” – mówi Karol Piekarczyk, dyrektor artystyczny MDAG. W programie nie zabraknie filmów o wojnie w Ukrainie, skutkach zmian klimatycznych, ale też o rewolucji w sexworkingu, życiu osób LGBTQ+ w różnych rejonach świata i kobietach, które podejmują wspólne działanie przeciw nierówności i przemocy. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Okładka podcastu - DJ Wika

Najlepsze z Najgorszych to ogólnopolski cykl filmowy różnorodnego kina klasy B istniejący od 2015 roku. Monika Stolat, jego szefowa i pomysłodawczyni, od blisko dekady zaraża widzki i widzów miłością do filmów, które w historii kinematografii zapisały się niechlubnie, jako te najgorsze. Niskie budżety, absurdalne dialogi, nielogiczna fabuła. Filmy s-fi z latającymi spodkami wiszącymi na sznurkach i horrory z gumowymi potworami, których oglądanie, paradoksalnie, sprawia ogromną frajdę. Niektóre z nich, jak „The Room” czy „Toksyczny mściciel” stały się kultowe. Są też takie, które wciąż czekają na odkrycie, jak „Narkotykowe szaleństwo”, które w ramach cyklu będzie pokazywane w kwietniu. Film pierwotnie miał być moralitetem i przestrzegać przed zgubnymi skutkami palenia marihuany. Efekt bywa jednak odwrotny do zamierzonego. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Mija 20 lat od premiery „Marzycieli” Bernardo Bertolucciego. Film oparty na motywach powieści „The Holy Innocents” Giberta Adaira rozgrywał się na tle paryskiego maja ’68. Młodzi Francuzi wyszli na ulicę, by protestować m.in. przeciw skostniałym rządom de Gaulle’a, imperializmowi i kapitalizmowi, czego owocem była rewolucja seksualna lat 70. W Teatrze Barakah trwają prace nad spektaklem będącym autorską interpretacją „Marzycieli”, który podejmuje dyskusję na temat cielesności, potrzeby uwolnienia od norm i stereotypów na tle seksualnym, a także granic w uprawianiu sztuki. Na rozmowę z reżyserem i scenarzystą Michałem Telegą oraz choreografem Dawidem Tasem zaprasza Mateusz Demski.

Okładka - fot. Michał Telega

„Roving Woman” w reżyserii Michała Chmielewskiego, to debiut dość osobliwy, jak na polskie warunki. Film powstał w Los Angeles i na pustyni Mojave. Na dosyć wczesnym etapie w projekt zaangażował się Wim Wenders, twórca legendarnego „Paryż, Teksas”. Do tego wystąpili w nim John Hawkes, uznawany za ikonę amerykańskiego niezalu oraz producent Chris Hanley („American Psycho”, „Spring Breakers”). Historia opowiedziana w filmie powstała w dużej mierze na podstawie doświadczeń samego reżysera oraz Leny Góry, współscenarzystki i aktorki grającej główną rolę. Sara, bohaterka filmu, rusza w podróż przez kalifornijskie pustynie, spotyka w drodze kolejne barwne postaci i próbuje odnaleźć siebie. Na rozmowę z Michałem Chmielewskim w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

LGBT+ Film Festival organizowany jest nieprzerwanie od 2010 r. Podczas pierwszej edycji festiwal był częścią większego wydarzenia, czyli EuroPride. Dzisiaj jest uznawany za największe w Europie Środkowo-Wschodniej święto kina zaangażowanego w sprawy, które dotyczą społeczności LGBT+. Najbliższa odsłona festiwalu odbędzie się w 9 miastach w Polsce. Na jego krakowską edycję w dniach 14-20 kwietnia zaprasza Kino Pod Baranami. W programie m.in. dokument o życiu queerowych osób w dotkniętej wojną Ukrainie, nowy film Françoisa Ozona i opowieść o najstarszej polskiej drag queen. Gościem OFF Radia Kraków jest Wiktor Morka, inicjator i pomysłodawca LGBT+ Film Festival.

„Rap to muzyka miejsc, ludzi i czasów. To probierz nastrojów społecznych grup rzadko gdziekolwiek indziej słyszalnych” – twierdzi Filip Kalinowski, dziennikarz muzyczny od lat zajmujący się szeroko pojętą kulturą miejską. O niej właśnie napisał swoją pierwszą książkę. „Niechciani, nielubiani. Warszawski rap lat 90”. to nie tylko opowieść o rapie, hip-hopie. To historia miasta, na którym to wszystko wyrosło i które jak pryzmat skupiało bolączki ostatniej dekady XX w. – z postępującym rozwarstwieniem społecznym, zorganizowaną przestępczością, policyjnymi nadużyciami i epidemią brown sugar na czele. Jak wyglądał ówczesny warszawski rozgardiasz  i „osiedlowe akcje”? Dlaczego bezpańskie dzieci polskiej transformacji szukały otuchy w rapie? Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Okładka podcastu: Skandal. Ewenement Molesty, fot. Sergiusz Niedzielski SEGA - mat. prasowe Best Film

95. gala nagród Amerykańskiej Akademii Filmowej już za nami. „Wszystko wszędzie naraz” z siedmioma Oscarami, tym samym duet Daniels deklasuje konkurencję. Na czym polega ten fenomen i dlaczego film, któremu jeszcze przed kilkoma miesiącami nikt nie wróżył takiego scenariusza, dostał aż tyle nagród? Czy to zwiastun trwałych zmian w przyszłych rozdaniach oscarowych? Na ile sukces poszczególnych laureatów to kwestia poziomu artystycznego, a na ile rozbudowanej machiny PR-u? I co było największą wpadką tegorocznej ceremonii?

Na treściwy komentarz do oscarowej nocy w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski i jego goście: Miłosz Stelmach, redaktor naczelny czasopisma „Ekrany”; Ewa Szponar, doktor filmoznawstwa, dziennikarka, autorka książki „Fabryka splendoru. Światowe festiwale filmowe” oraz Kaja Łuczyńska, edukatorka filmowa z Kina pod Baranami.

Photo credit - Landon Nordeman

Sandra, bohaterka filmu Grzegorza Mołdy, marzy, by zostać raperką. Każdą wolną chwilę poświęca muzyce. Pod pseudonimem Zadra pisze swoje kawałki, nawija o szarzyźnie, która ją otacza i próbuje zdobyć uznanie na scenie. Cel tym trudniejszy do osiągnięcia, że mowa o zamkniętym środowisku zdominowanym przez mężczyzn. W rolę Zadry wciela się Magdalena Wieczorek. Dlaczego na casting do filmu wybrała „Gdyby miało nie być jutra” Pezeta? Jak wyglądała jej praca z 1988 i Żytem? Jak to się stało, że Szczyl został bramkarzem na jej koncercie? I podstawowe pytanie: czemu to, że polski rap jest (i ma prawo być) seksistowski, powszechnie się akceptuje i uznaje za normę? Na podkast w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Okładka podkastu - fot. Dawid Olczak

Kim jest fotosista? W największym skrócie to fotograf planu filmowego. Fotosista dokumentuje kulisy produkcji i pracę ekipy, jak również wykonuje tzw. fotosy – zdjęcia chwytające i oddające kwintesencję danych scen, które później, jako materiały promocyjne, trafiają do mediów. Marcin Makowski zawodowo zajął się robieniem fotosów pod koniec lat 90. Współpracował m.in. z Andrzejem Wajdą („Wałęsa. Człowiek z nadziei”) i Władysławem Pasikowskim („Pokłosie”, „Jack Strong”). Na jakim sprzęcie pracowało się kiedyś, a na jakim pracuje się dzisiaj? Dlaczego fotosiści byli przed laty odbierani jako intruzi, którzy na planie przeszkadzają i jak wzrosła ich ranga? Co przekazuje dobry fotos? 

Pretekstem do rozmowy jest wystawa „Werki. Wajda. Renata Pajchel”, którą można oglądać w muzeum Manggha w Krakowie. W drugiej części audycji o twórczości wybitnej fotosistki oraz zdjęciach pokazujących geniusz Wajdy w procesie tworzenia, opowiada Aleksandra Sikora, koordynatorka i aranżerka wystawy. Na podcast w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Mateusz Demski i Miłosz Stelmach, redaktor naczelny czasopisma „Ekrany”, wspólnie podsumowują w OFF Radiu Kraków tegoroczny festiwal w Berlinie. Filmy o sytuacji w Ukrainie i o wojnie, premiera „Infinity Pool” Brandona Cronenberga, niezwykły dyptyk João Canijo, wielki przegląd kina coming-of-age, „zwrot” w twórczości Hong Sang-soo, a do tego największe zaskoczenia i rozczarowania, jakich doświadczyliśmy. No i otwarte pytanie: czy Berlinale ma szansę podtrzymać swoją pozycję i przydatność na tle innych festiwali?

okładka podcastu: kadr z filmu Infinity Pool, reż. Brandon Cronenberg

Ikona amerykańskiego komiksu niezależnego. Rysownik znany ze współpracy z „The New Yorkerem”. Adrian Tomine na swój obecny status pracował wiele lat, a mimo to, wciąż zdaje się być artystą pełnym wątpliwości. Jak sam pisze, codzienność komiksiarza to balansowanie między ambicją i niestabilnym poczuciem własnej wartości, pragnieniem sławy a strachem przed porażką. Ten stan doskonale uchwycił w autoironicznej „Samotności komiksiarza”, upust podobnym emocjom dawał też w komiksach „Niedoskonałości” oraz „Śmiech i śmierć”. Mateusz Demski i Patryk Rzemyszkiewicz (Słów Kilka) w rozmowie w OFF Radiu Kraków biorą pod lupę tę niezwykłą twórczość.

Katalog patologii polskiego rynku nieruchomości to worek bez dna i obejmuje m.in. absurdalnie małe metraże, złą jakość zabudowy, grodzenie osiedli, demolowanie przyrody i zabytków czy „dziką reprywatyzację”. Skąd wzięło się zjawisko tzw. patodeweloperki? Co umożliwia jego trwanie i na czym polega jego społeczna szkodliwość? Jak to się dzieje, że akceptujemy pomysły prywatnych firm deweloperskich, które zaniżają nasze standardy mieszkaniowe? I czy istnieje w ogóle publiczna alternatywa dla obecnego stanu rzeczy? Na te i inne pytania odpowiada dr Łukasz Drozda, autor książki „Dziury w ziemi. Patodeweloperka w Polsce”. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

15 lat temu spokojny nauczyciel chemii razem z byłym uczniem pojechali kamperem na pustynię i zaczęli „gotować” metamfetaminę. Brzmi dość kuriozalnie, a jednak „Breaking Bad” to według wielu serial doskonały, niedościgniony, który zmienił oblicze telewizji. Na czym polega ten fenomen? Jak wyglądała droga Waltera White’a od bohatera do antybohatera? Jakie wątki i motywy wybrzmiewają po latach w serialu Vince’a Gilligana? I czy pomysł na „Better Call Saul” przerósł pierwowzór? Na te i inne pytania w rozmowie z Mateuszem Demskim odpowiada Małgorzata Steciak, dziennikarka i krytyczka filmowa.

Zagadka zabójstwa Laury Palmer. Uzależniony od kawy agent Cooper. Małe amerykańskie miasteczko, w którym sowy nie są tym, czym się wydają. W temacie „Twin Peaks” napisano już wszystko na wszystkie możliwe sposoby, a jednak, ekipa Teatru Barakah, bierze na deski kultowe dzieło Marka Frosta i Davida Lyncha, i ma nam na jego temat coś nowego do powiedzenia. „Twin Peaks: do drzwi czerwonych zapukam” to świetnie pomyślana, autorska interpretaca, nastawiona na odwracanie sensów i szukanie nowych znaczeń w lynchowskich obrazach. Bardziej niż o tym, kto zabił, jest o… rozpadzie rodzinnych relacji. Na rozmowę z twórczyniami, Aną Nowicka i Moniką Kufel z Teatru Barakah, zaprasza Mateusz Demski.

Okładka - fot. Piotr Kubic

„Wróciłem z supermarketu i spuściłem lanie swojemu synowi” – tymi słowami rozpoczyna się „Agamemnon”, sztuka argentyńskiego dramatopisarza Rodrigo Garcii, autora głośnej „Golgoty Picnic”. Antycznego bohatera zastępuje tu współczesny, wiodący na pozór normalne życie, facet. Tak naprawdę jest u kresu. Nakręcają go gniew, frustracja, wstyd – jest jak tykająca bomba. Na deskach Teatru im. Juliusza Słowackiego można oglądać spektakl Garcii w interpretacji Szymona Kaczmarka, który splata się z kultowym filmem „Upadek” Joela Schumachera oraz toczącą się w Stanach Zjednoczonych (i nie tylko) debatą o tzw. „angry white men”. W roli głównej Marcin Kalisz. Na rozmowę z aktorem w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Najbliższe miesiące w kinach studyjnych w całym kraju upłyną pod znakiem klasyki, a to za sprawą cyklu Krótka Historia Polskiego Kina. Na duży ekran powracają arcydzieła polskich twórczyń i twórców po cyfrowej rekonstrukcji. Wśród nich m.in. „Popiół i diament” Wajdy, „Sanatorium pod Klepsydrą” Hasa i „Gorączka” Agnieszki Holland. Jak po latach kanon rezonuje z publicznością? Czy filmy z okresu szkoły polskiej lub kina moralnego niepokoju się zestarzały, a może wręcz przeciwnie – przetrwały próbę czas? I wreszcie: co kino Kawalerowicza, Kutza i Munka może nam dzisiaj powiedzieć o Polsce? Na te i inne pytania w rozmowie z Mateuszem Demskim odpowiada Tomasz Kolankiewicz, filmoznawca, historyk filmu i dyrektor artystyczny Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.

okładka podcastu: kadr z filmu "Popiół i diament"

Południowo-wschodnie wybrzeże Islandii, około roku 1875. Na wyspę zostaje wysłany duński pastor z misją zbudowania tam kościoła. Duchowny to w tym świecie wieloznaczna figura – może być odbierany przez miejscowych jako krzewiciel wiary, ale również jako intruz. Islandia w tym czasie pozostaje pod panowaniem Dani. Minęły wieki od kolonizacji i chrystianizacji tych ziem, a jednak wciąż są one dla ludzi z kontynentu pełne niespodzianek, zagadek. Hlynur Pálmason w filmie „Godland” opisuje starcie dwóch światów: kultury z naturą, nowoczesności i modernizacji z bezkresem islandzkiej przyrody, nad którą nie można zapanować i która będzie istnieć na wieki. Nad tym wszystkim zastanowimy się z Wojtkiem Tutajem, filmoznawcą i krytykiem filmowym (Filmweb, miesięcznik „Kino”). Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Nazywany jest reżyserem wszechczasów. Swoimi filmami o rekinie ludojadzie, dinozaurach, kosmitach czy poszukiwaniach zaginionej Arki, ukształtował wrażliwość i wyobraźnię każdego z nas. Po latach, Steven Spielberg, kieruje kamerę na siebie i wraca do chwili, w której to wszystko się zaczęło – wspomnienia swojego pierwszego seansu filmowego. „Fabelmanowie” to film o rodzącej się miłości do ruchomych obrazów. A jednak w równej mierze jest film o domowych traumach i tajemnicach, o próbach sklejania rozbitej rodziny, jak klei się pokawałkowane taśmy filmowe. Krytyczka filmowa Patrycja Mucha i Mateusz Demski biorą pod lupę filmografię Spielberga, wspominają rolę, jaką ta odegrał w ich wychowaniu, by wreszcie dojść do wniosku, że w epoce kina eksperymentu i poszukiwań, wujek Spielberg zachował coś, co jest dziś na wagę złota – wiarę w klasycznie opowiedziane historie.

„Zabijanie jest zakazane, dlatego mordercy są karani. Chyba, że zabijają masowo i przy dźwiękach fanfar” – tym cytatem z Voltaire’a rozpoczyna się „Scena zbrodni”, wielokrotnie nagradzany i nominowany do Oscara film dokumentalny Joshuy Oppenheimera o masowych mordach, do których doszło w Indonezji w latach 1965-1966 w następstwie puczu. W niespełna rok zabito tam prawie dwa miliony ludzi. Przeciwnikami wojskowego reżimu stali się oskarżani o komunizm związkowcy, bezrolni chłopi, intelektualiści i chińscy imigranci, a egzekucje były zlecane paramilitarnym bojówkom oraz gangom. Oppenheimer spędził siedem lat z tymi, którzy własnymi rękami zabijali bezbronnych cywilów, co przyznają nie bez dumy i co sami, po latach, postanowili zrekonstruować na potrzeby filmu. Jego teatralną adaptację można oglądać na scenie MOS Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. Reżyseruje Jan Klata. W jednej z głównych ról Marcin Kalisz. Na rozmowę z aktorem – o nierozliczonych i zapomnianych ludobójstwach, o przemocy jako jednej ze składowych naszej kultury, a także o szukaniu formy na opowiedzenie o tym – zaprasza Mateusz Demski.

Fot. Bartek Barczyk

W stolicy Islandii, Reykjavíku, wręczono „europejskie Oscary”, czyli Europejskie Nagrody Filmowe. Bezkonkurencyjny okazał się Ruben Östlund, autor nagrodzonego Złotą Palmą filmu „W trójkącie”. Nie zabrakło polskich akcentów – dwie nagrody trafiły do „IO” Jerzego Skolimowskiego, w kategorii najlepszy dokument nominację otrzymał „Film Balkonowy” Pawła Łozińskiego. Na miejscu obecny był Krzysztof Gierat, dyrektor Krakowskiego Festiwalu Filmowego, który opowiedział nam o wieloletnim członkostwie w Europejskiej Akademii Filmowej, przywileju nominowania filmów i oddawania na nie głosów, a także obecności Polaków w historii nagród. Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

Powiedzieć, że weszliśmy w erę streamingowej nadprodukcji, to nic nie powiedzieć. Premier w ostatnim roku było tyle, że nikt nie był w stanie za nimi nadążyć, a biblioteki kolejnych platform pękały w szwach. Jak mawiał klasyk, „lepiej jak jest więcej”, dlatego zamiast narzekać na urodzaj, wybieramy dla was TOP najlepszych seriali 2022 roku. Uwaga: nie ma „Wednesday”, nie ma „Dahmera”, nie ma 4. sezonu „Stranger Things”. Jest za to nowa nadzieja w świecie „Gwiezdnych wojen”, powrót do Baltimore Davida Simona, do Atlanty Donalda Glovera oraz smakowita wizyta w chicagowskim barze z kanapkami. Na przegląd zapraszają Jan Sławiński (aka Anonimowy Grzybiarz) i Mateusz Demski.

Koniec roku sprzyja podsumowaniom, warto zastanowić się więc nad tym, co było i spojrzeć jeszcze raz na minione miesiące. Rok 2022, to rok wyjątkowy – kina zaczęły wstawać z kolan po przestoju pandemicznym, obrodziło od blockbusterów, ale też od solidnych tytułów spoza mainstreamu. Brawurowa adaptacja rap-poematu Doroty Masłowskiej, park rozrywki o imieniu David Bowie, odyseja pewnego osiołka i wiele innych. TOP najlepszych filmów 2022 roku układają Maciej Kędziora z portalu Filmawka oraz Mateusz Demski.

„Wiedźmin: Rodowód krwi” od przeszło tygodnia zbiera fatalne recenzje od krytyków i fanów prozy Sapkowskiego, został już okrzyknięty najgorzej ocenianym serialem Netfliksa w historii. Czy to przesadna reakcja fandomu, czy może moda na spin-offy, prequele i narracje typu origin story właśnie się wyczerpała? Czy jest sens tworzyć apokryfy wokół książek o Wiedźminie, transponować je i dopisywać do nich ciąg dalszy? I czy rozbudowywanie tego uniwersum przez Netfliksa ma jeszcze jakikolwiek sens? Na te i inne pytania odpowiada Bartosz Czartoryski – krytyk filmowy (Filmweb, Onet) i tłumacz. Zaprasza Mateusz Demski.

Kaśka i Krzysiek to młode małżeństwo, z uroczym synkiem i mieszkaniem w malowniczej okolicy, w którym coś zgrzyta. Aktualnie są w kryzysie, szykują się do rozwodu, aż pewnego dnia zostają wystawieni na próbę – w niewyjaśnionych okolicznościach zamieniają się ze sobą ciałami. Od teraz Krzysiek jest Kaśką, a Kaśka Krzyśkiem, oboje będą musieli postawić się w sytuacji drugiej osoby i wzajemnie przejąć swoje obowiązki. „Na twoim miejscu” Antonio Galdámeza to klasyczna komedia omyłek, a jednak pod jej satyryczną warstwą kryje się sporo spostrzeżeń na temat stereotypów społecznych dotyczących płci. Jak wejść na wyższy poziom zrozumienia, wychodząc z wyobrażeń i przekonań na temat płci przeciwnej? Na te i inne pytania, w rozmowie z Mateuszem Demski, odpowiada aktor Miron Jagniewski.

„Mam trzy tożsamości: artystki, Polki, Romki” – mówi o sobie Małgorzata Mirga-Tas. Od czasów studiów na wydziale rzeźby krakowskiej ASP rozwija w swojej pracy wątki kultury romskiej, czerpie z historii własnej rodziny oraz romskiego osiedla, na którym się wychowała. W tym roku artystka reprezentowała Polskę na Biennale Sztuki w Wenecji, a od początku grudnia jej prace można oglądać w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie. O charakterystycznym stylu artystki, niebanalnym i mądrym opowiadaniu o tożsamości i dziedzictwie, a także pracach upamiętniających zagładę Romów, opowiada Natalia Żak, współkuratorka wystawy „Wędrujące obrazy. Małgorzata Mirga-Tas”.

Bartek to chłopak z Podhala, który prowadzi gospodarstwo i opiekuje się matką. Pewnego dnia poznaje nieco starszego od siebie Dawida, który po latach wraca z miasta w rodzinne strony. Między tą dwójką szybko rodzi się uczucie, ale po wsi roznosi się, że są gejami, co nie jest mile widziane. „Bardzo lubię w Bartku to, że nie użala się nad sobą i nie jest ofiarą, pomimo rzeczywistości, która bywa dla niego nieprzychylna” – mówi Jan Hrynkiewicz, występujący w głównej roli w filmie „Słoń” Kamila Krawczyckiego. W OFF/ON rozmawia z Mateuszem Demskim o polskim kinie queerowym, rozliczeniu ze sobą z przeszłości i próbach do „Księcia Niezłomnego”, spektaklu Małgorzaty Warsickiej w Starym Teatrze.

9-11 grudnia w Kinie Mikro po raz 10. odbędzie się Przegląd Filmów o Autyzmie i Zespole Aspergera. W programie: pokazy filmów, spotkanie z rodzicami osób w spektrum autyzmu, panele dyskusyjne z udziałem Przemka Kossakowskiego czy Luke’a Jacksona, autora książki „Seks, prochy i zespół Aspergera”. Katarzyna Nowak, psycholożka z Fundacji Atypowa i przychodni Effatha, opowiada nam o koncepcie tegorocznej edycji, a także o mitach na temat osób w spektrum autyzmu oraz potrzebie społecznego zrozumienia i uwrażliwienia na różnorodność. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Wszystko zaczęło się od „Miłości” Michaela Hanekego, kanapek z żółtym serem i idei, żeby gospodarzami cotygodniowych filmowych spotkań w Kinie pod Baranami byli studenci i studentki. Tak oto narodził się Nocnik, czyli Studencki Nocny Klub Filmowy. Mija dziesięć lat od jego powstania, dlatego Mateusz Demski skorzystał z okazji i zaprosił do siebie Olę Starmach na wspominkową rozmowę o najbardziej pamiętnych Nocnikach – zarówno tych międzynarodowych, jak i tych, które kończyły się w Betelu, na roratach, nad ranem.

Bartosz M. Kowalski w pojedynkę przywraca (powołuje?) do życia rodzime kino grozy. Miłość do gatunku potwierdził kręcąc parodystycznego slashera „W lesie dziś nie zaśnie nikt”. Po dwóch filmach o zabójczych mutantach i nastolatkach przerabianych na krwawą miazgę przyszedł czas na zmianę kursu i eksperyment z horrorem religijnym. Mroczny klasztor, płonące krucyfiksy, opętania i przyjście antychrysta – to wszystko znajdziecie w „Ostatniej wieczerzy”, którą można od niedawna oglądać na Netfliksie, a która w halloweenową sobotę szturmem wdarła się do światowej topki platformy. Na rozmowę z reżyserem w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

„Życie duchowe to nie jest sprint” – mówi magister nowicjatu, podczas wykładu dla przyszłych zakonników. Przez dwa lata odcięcia od społeczeństwa i udogodnień cywilizacji młodzi mężczyźni mają czas, aby odpowiedzieć sobie na pytanie: „czy życie zakonne jest dla mnie?”. Proces ten uchwyciła Dominika Montean-Pańków w filmie dokumentalnym „Głos”. To opowieść o wchodzeniu w ciszę i drodze, jaką musi przebyć człowiek, żeby poznać siebie. Na rozmowę z reżyserką w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Film „Głos” będzie można zobaczyć między 10 a 20 listopada w krakowskich i małopolskich kinach studyjnych w ramach przeglądu najlepszych polskich filmów dokumentalnych organizowanego przez Krakowski Festiwal Filmowy.

Komedia omyłek o facecie, który na swoich plecach nosi ostatnie dzieło wielkiego artysty i którego cena stale rośnie. Nonsensowny western o sprzedawcy lemoniady Kolaloka. Albo surrealistyczna baśń o bezdzietnej parze, która obdarza miłością znaleziony w ogrodzie pieniek i sprawia, że ten… ożywa. Fraza „czeski film” mówi w zasadzie wszystko – przyjęło się, by sądzić, że kino naszych sąsiadów jest kinem dziwnym i niezrozumiałym, ale temat należy do znacznie bardziej złożonych. O żelaznej klasyce czeskiej (i czechosłowackiej) kinematografii oraz jej nowych, wyrazistych głosach w rozmowie z Mateuszem Demskim opowiada Mikołaj Góralik, mieszkający w Pradze filmoznawca specjalizujący się w historii czeskiego kina.

Andrzej Rodan – pisarz, publicysta, zaprzysięgły wróg Kościoła. Swoją reputację zawdzięcza m.in. takim tytułom, jak „Mordercy w habitach” czy „Życie seksualne Papagejów”. Paweł, syn Andrzeja, znajduje się na przeciwnym biegunie – nawrócił się i teraz na siłę próbuje nawrócić ojca. To niezwykle karkołomne i z góry skazane na porażkę zadanie, a jednak ten gorliwy neofita i zgryźliwy antyklerykał, decydują się wyruszyć we wspólną podróż, która stała się tematem dokumentalnego filmu „Bóg i wojownicy lunaparków” Bartłomieja Żmudy. Powstał portret skomplikowanej ojcowsko-synowskiej relacji, a na poziomie metaforycznym – podzielonej na pół Polski. Na rozmowę z reżyserem w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Film „Bóg i wojownicy lunaparków” będzie można zobaczyć w grudniu w krakowskich i małopolskich kinach studyjnych w ramach organizowanego przez Krakowski Festiwal Filmowy przeglądu najlepszych polskich filmów dokumentalnych.

Kino hongkońskie z ostatnich 25 lat, japońskie Feel-Good, Nowe Kino Azji i retrospektywa mistrza tajwańskiej nowej fali, Edwarda Yanga. 16. Azjatycki Festiwal Filmowy „Pięć Smaków” to 39 filmów, które pozwolą spojrzeć na Azję inaczej – od strony ludzi i ich historii. Mateusz Demski i Łukasz Mańkowski, znawca kina azjatyckiego i jeden z selekcjonerów festiwalu, omawiają program tegorocznej imprezy i jej trzon tematyczny: opowieści o lokalnych problemach społecznych, o protestach, o kontemplowaniu natury w pędzącym naprzód świecie.

Plenery Film Spring Open to odbywające się w Krakowie warsztaty audiowizualne dla studentów, absolwentów szkół filmowych, młodych twórców i wszystkich tych, którzy chcą doskonalić swoje umiejętności. Pomysł jest prosty: uczyć się fachu w praktyce i uczyć się od najlepszych ludzi w branży, a przy tym pracować przez dziesięć dni na najnowocześniejszym sprzęcie. FSO powstało z inicjatywy światowej sławy operatora Sławomira Idziaka, autora zdjęć m.in. do takich filmów jak Krótki film o zabijaniu, Helikopter w ogniu czy Harry Potter i więzień Azkabanu. Na rozmowę o przyszłości kina, która wymyka się z rąk akademickiej edukacji oraz o sztuce nowych mediów, zaprasza Mateusz Demski.

„Apokawixa” to pierwszy polski film o zombie i rodzima odpowiedź na „Project X”. Czy może być lepiej? Może. Xawery Żuławski plagę żywych trupów konkretnie tematyzuje: wpisuje w dyskusję o skutkach katastrofy klimatycznej, próbuje poprzez nią powiedzieć też coś na temat pokolenia Gen Z i życia w lockdownie. Mateusz Demski skorzystał z okazji i tuż przed premierą filmu zaprosił do siebie jego aktorską reprezentację: Monikę Mikołajczak i Mikołaja Kubackiego. O stanie imprezy podtrzymywanym na i poza planem, szukaniu w sobie zombiaka oraz gotowych na wszystko preppersach, którzy są wśród nas.

Justyna Mielnikiewicz to polska fotografka i dokumentalistka, na stałe mieszkająca w Tbilisi. Od wielu lat dokumentuje życie na terenach objętych konfliktem. W Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie trwa wystawa „W Ukrainie”, na której można zobaczyć jej fotografie powstałe w latach 2014-2019 oraz w 2022 r. Każde zdjęcie związane jest z konkretną historią i konkretnymi osobami. To ukraińscyżołnierze, wolontariusze, uchodźcy, cisi bohaterowie i niewinne ofiary rosyjskiej agresji. Ich indywidualne losy, nieoczekiwanie i tragicznie, Justyna Mielnikiewicz przybliża w rozmowie z Mateuszem Demskim.

Berlin, Cannes i Wenecja to święta trójca festiwali filmowych. Każda z tych imprez ma swoją niepowtarzalną historię i specyfikę. Każda to rebus z wieloma niewiadomymi. Czy festiwal to bardziej wydarzenie artystyczne, czy tylko targowisko próżności? Jak wygląda zwykły dzień z życia festiwalowicza? Czy organizatorzy starają się uzupełnić kanon filmowy o twórczość kobiet reżyserek? I najważniejsze: po co nam festiwale filmowe? Na te pytania w rozmowie z Mateuszem Demskim odpowiada Ewa Szponar, dziennikarka i autorka książki „Fabryka splendoru. Światowe festiwale filmowe” (Wydawnictwo Czarne).

Fantasy zdobywa szturmem listy przebojów streamingowych gigantów. HBO GO po sukcesie „Gry o tron” wypuszcza spin-off swojej flagowej serii pt. „Ród smoka”. Amazon Prime Video proponuje powrót do Śródziemia w serialu „Władcy Pierścieni: Pierścieniach Władzy” i zapowiada najdroższą produkcję w dziejach streamingu. Fani powinni cieszyć się z tego urodzaju, a jednak dzieje się na odwrót – wzywają do bojkotu, szczególnie tej drugiej serii. Czy tolkienowski fandom to najbardziej patologiczny fandom w popkulturze? Co siedzi w głowach „fanów”, którzy grożą dziennikarzom pozytywnie oceniającym serial? I czy ktokolwiek powinien się tym wylewem hejtu przejmować? Na te pytania w rozmowie z Mateuszem Demskim odpowiada Jan Sławiński, znany również jako Anonimowy Grzybiarz.

Trzykrotny mistrz Europy, 11-krotny mistrz Polski, zwycięzca 148 rajdów samochodowych. Kiedy ludzie zza żelaznej kurtyny mogli jedynie pomarzyć o własnych czterech kółkach, Sobiesław Zasada był kierowcą fabrycznym Steyr Puch, Porsche, BMW i Mercedes-Benz. Rok temu wrócił za kierownicę – startując w Rajdzie Safari w Kenii pobił rekord Guinnessa i zapisał się w historii, jako najstarszy kierowca, który kiedykolwiek ścigał się w rajdowych mistrzostwach świata. Podczas przygotowań do imprezy towarzyszyła mu ekipa filmowa, czego efektem jest dokument „Zasada” Michała Bollanda.

W OFF/ON rozmawia z Mateuszem Demskim o „Zasadomanii”, „królowej polskich rajdów” oraz swoim poprzednim filmie „7-My Sierpnia” – opowiadającym o osobach, które zostały zatrzymane 7 sierpnia 2020 r., podczas demonstracji w obronie Margot.

Dlaczego badamy strukturę Marsa, a nie jesteśmy w stanie sprawić, by każdy człowiek miał dach nad głową? Dlaczego kobiety, dzieci, osoby starsze żyją na ulicy? Jak oddawać głos tym, którym wrogie rakiety zniszczyły dom? Jak osoby transpłciowe czują się we własnym domu i jakim domem jest dla nich Polska? To tylko niektóre pytania, które pojawią się podczas 7. edycji Festiwal Reportażu Non-Fiction. W programie: spotkania z autorkami i autorami, debaty o literaturze i kondycji świata, nowości wydawnicze. Szymon Pasaj i Marceli Wójcik opowiadają o poszczególnych wydarzeniach, boomie na reportaż w Polsce, a także o tegorocznym haśle, którym jest „Dom”. Dom niedostępny, utracony, zapomniany, porzucony. Taki, który wyklucza, i taki, o którym wszyscy zapomnieli.

Anna i Adam lecą na wakację do Sardynii. Willa z basenem. Pełna lodówka, pełne portfele. Do tego błoga cisza, ale ta okazuje się zwiastować burzę. Błaha usterka sprawi, że do życia bohaterów wedrą się chaos i śmierć. Cicha ziemia, pełnometrażowy debiut Agi Woszczyńskiej, to metafora szerszego zjawiska – świata, w którym dominuje obojętność i odruch odwracania wzroku od dramatów dziejących się tuż obok. Na rozmowę z reżyserką w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

„To miejsce, w którym stale towarzyszy Ci banan na twarzy, a łezka kręci się w oku. To żywy i kreatywny hołd dla sztuki, która rozśmiesza i podnosi na duchu, bez V.I.P treatment, ą-ę i czerwonych dywanów (będą kolorowe!)”. Tak właśnie zapowiada się Big Festivalowski, nowe wydarzenie na festiwalowej mapie Polski, które rusza już 19 sierpnia w Płocku. Jego pomysłodawcą jest Alek Pietrzak, reżyser „Juliusza” i „Czarnej owcy”. W OFF/ON rozmawia z Mateuszem Demskim o rodzinnych stronach, najbardziej kultowej komedii o kręglach, a także odejściu od sztuki uciemiężonej na rzecz kina, które nastraja pozytywnie.

Kim dla Brytyjczyków jest sir David Attenborough, tym dla Polaków był Włodzimierz Puchalski. Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie przypomina jednego z najsłynniejszych polskich przyrodników, podróżnika, fotografa, reżysera i edukatora. Łukasz Galusek, zastępca dyrektora ds. programowych MCK, opowiada Mateuszowi Demskiemu o potrzebie powrotu do dorobku Puchalskiego, a także o tzw. „domowrotach”, które stały się metaforą sytuacji Ukraińców, ich zwierząt oraz pragnienia powrotu do domów.

Wystawę „Domowroty. Włodzimierz Puchalski” można oglądać do 6 listopada.

W niedalekiej przyszłości ewolucja wymyka się spod kontroli. Nasze ciała zaczynają wytwarzać dodatkowe, nieznane nauce organy. Eksperymenty z wnętrznościami stają się „nową sztuką”, „nowym aktem seksualnym”, początkiem ery „nowego człowieka”. Taka wizja świata nie zdziwi nikogo, kto miał okazję zetknąć się z kinem Davida Cronenberga. Mateusz Demski i Kamil Kalbarczyk, redaktor czasopisma Ekrany, omawiają ukochane motywy Kanadyjczyka, jego najfajniejsze i najbardziej obleśne filmy.

Warunkowo zwolniony z poprawczaka Karol przebywa w mieszkaniu treningowym. To miejsce, w którym ma nauczyć się umiejętności pozwalających prowadzić w przyszłości samodzielne życie: zarządzania czasem, szukania pracy, budowania relacji z innymi ludźmi. W codziennym „treningu życia” pomaga mu jego wychowawczyni, Marta. Jednak ta relacja – ściśle ujęta w ramy regulaminu – wymyka się spod kontroli. „Matecznik” to debiut Grzegorza Mołdy. W OFF/ON rozmawia z Mateuszem Demskim o pułapkach wychowania, kinie Yórgosa Lánthimosa i zajawce na country-trapowe ballady.

„Matecznik” miał premierę na tegorocznych Nowych Horyzontach.

Mateusz Demski i Maja Głogowska, redaktorka naczelna portalu Filmawka, omawiają, co działo się w tym roku na Nowych Horyzontach. Urodzaj polskiego kina, wspomnienie ojca chrzestnego awangardy filmowej, zapłakane twarze po pokazie „Blisko” Lukasa Dhonta. A to tylko część z tego, przeżyliśmy we Wrocławiu!

cover: Nowe Horyzonty - Słoń, reż. Kamil Krawczycki (fot. Jakub Sztuk)

W OFF Radiu Kraków w gościach Natalia Nowacka, koordynatorka warsztatów i wydarzeń towarzyszących na Międzynarodowych Małopolskich Spotkaniach z Folklorem. To impreza, której przyświeca konkretny cel – promocja różnorodności kulturowej. Od ośmiu lat Myślenice stawiają na odkrywanie, a przede wszystkim osobiste doświadczanie odmienności i zwyczajów z różnych stron świata. "Nie chodzi o ślizganie się po powierzchni piękna stroju, ale poznawanie kultur przez pryzmat ludzi" – przekonuje nasza gościni. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.

Baz Luhrmann, niekwestionowany król kiczu i przesady w Hollywood, wziął na warsztat legendę króla rock'n'rolla. Film "Elvis" to modelowe przedstawienie sukcesu od pucybuta do milionera, ale również tragiczna historia gwiazdora zatrzaśniętego w złotej klatce. Na czym polegała relacja Elvisa Presley’a i jego menedżera „pułkownika” Toma Parkera? Kiedy "Hound Dog" i "Jailhouse Rock" dotarły do Polski? Jakim wyzwaniem było zdobywanie jego płyt za komuny? I czy Elvis jest wiecznie żywy? W studiu OFF Radia Kraków melduje się reprezentacja Krakowskiego Fan Clubu Elvisa Presleya "Elvis w Krakowie". Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

Człowiek, którego przedstawiać w zasadzie nie trzeba. Był jednym z najpopularniejszych kompozytorów w historii kina. Jego nazwisko widnieje w czołówkach ponad 500 filmów. Nagrał tyle, że można do końca życia siedzieć i tylko słuchać jego muzyki. Ennio Morricone. Dokładnie tydzień temu minęły dwa lata od śmierci artysty, wtedy też do kin trafił dokument „Ennio”. Na czym polegał geniusz włoskiego kompozytora? Czy Morricone zasługuje na postawienie w jednym szeregu z Mozartem, Bachem i Beethovenem? Jak muzyka filmowa działa na widzów i manipuluje naszymi emocjami? Nad tym wszystkim zastanowimy się z krytyczką filmową Adrianą Prodeus. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

„XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej” to stała ekspozycja Muzeum Narodowego w Krakowie. To przekrojowy przegląd zjawisk i kierunków artystycznych, które pojawiły się w Polsce w ciągu ostatnich 120 lat. Od Witkacego, przez Hasiora, po Sasnala. W ostatnim czasie galeria powiększyła się o przestrzeń poświęcony rzeźbie, na której można oglądać m.in. dzieła Aliny Szapocznikow, Katarzyny Kobro i Jerzego Beresia. O tym, na czym polegał rewolucyjny charakter rzeźby drugiej połowy XX w. i XXI w., a także o nowohuckim poecie złomu i artystce, która w rzeźbiarski sposób zainscenizowała własny pogrzeb, opowiada kuratorka wystawy Agata Małodobry. Na podcast w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

fot. Muzeum Narodowego w Krakowie / Michał Łepecki

Trwa festiwal filmowy w Karlowych Warach. W konkursie głównym bierze udział pełnometrażowy debiut Tomasza Wińskiego, polskiego reżysera, który od ponad 10 lat mieszka w Pradze. "Borders of Love" to opowieść o parze, która – chcąc uniknąć kryzysu – decyduje się na otwarcie związku. Czy monogamia jest wyrzeczeniem? Czy romantyczny model miłości jest modelem skompromitowanym? Jak traktować współczesne formy intymnych relacji, takie jak poliamoria i wielokąty? Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

W dniach 15-17 lipca odbędzie się Kraków Summer Animation Days. To plenerowa impreza, która od 14 lat gości na ulicach Krakowa. W tym roku pod gołym niebem zobaczymy m.in. estońskie animacje kontrowersyjnej artystki Chintis Lundgren, nowe filmy Ariego Astera i Kōji Yamamury oraz przegląd "kobiecej animacji z Krakowa". O szczegółach opowiada Bogusław Zmudziński, pomysłodawca wydarzenia i dyrektor artystyczny festiwalu Etiuda & Anima. Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

"Park Jurajski" z roku 1993, to film, po którym kino zmieniło się na zawsze. Nie można tego samego powiedzieć o "Jurassic World" – serii będącej nieudanym powrotem do świata stworzonego przez Stevena Spielberga, która próbuje wycisnąć z kiedyś wielkiej franczyzy ostatniego dolara. Po co wracać do popkulturowych mitów sprzed lat? Czy można te mity w ogóle doścignąć? I czy kultura nostalgii, która nabiera rozpędu w ostatnich latach, może być paliwem do budowania porządnej kinowej rozrywki? Na te i inne pytania odpowiada Jakub Izdebski, krytyk filmowy. Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

"Wkrótce prawdopodobnie nie będzie można stwierdzić, gdzie kończy się człowiek, a gdzie zaczyna maszyna". Kiedy my zachwycamy się wizjami rodem z science-fiction, te stają się faktem. Prace nad wzmocnieniem ludzkich zdolności prowadzi m.in. sektor wojskowy. Cel: urzeczywistnienia wizji superżołnierza. Każda armia chciałaby mieć w swoich szeregach ludzi supersprawnych, z nadnaturalną wytrzymałością i siłą. Niezawodne hełmy myślowe, egzokombinezony, wojskowe awatary – innowacyjne rozwiązania mogą w tym pomóc i już niedługo znaleźć realne zastosowanie. Czy fuzja człowieka z maszyną usprawni prowadzenie działań zbrojnych? Jak dużo zniosą ludzkie ciało i umysł? I czy takie rozwiązania będą etyczne? Z Łukaszem Kamieńskim, autorem książki "Mimowolne cyborgi. Mózg i wojna przyszłości", która 29 czerwca ukaże się nakładem wydawnictwa Czarne, rozmawia Mateusz Demski.

Polska, rok 2026. Przestępców i ludzi nieprzydatnych społecznie poddaje się automacji. Goli im się głowy, na szyjach zapina obroże, które wstrzykują do organizmu substancję otępiającą zmysły i kasującą wspomnienia. Zautomatyzowanych w ten sposób ludzi wykorzystuje się do niewolniczych prac. To wizja przyszłości ukazana w filmie "Dzień, w którym znalazłem w śmieciach dziewczynę", jednym z nielicznych przykładów rodzimego science-fiction, który trafi do kin 24 czerwca. Mateusz Demski zaprasza do OFF Radia Kraków na rozmowę z twórcami – Dagmarą Brodziak i Michałem Krzywickim.

Lulla la Polaca to najstarsza polska drag queen. Za tą sceniczną personą kryje się Andrzej Szwan. Urodził się przed wojną, pamięta powstanie warszawskie. W PRL-u, kiedy nie było dragu, przebieranki, jak wspomina, organizował w mieszkaniu. Niezależnie od czasów, na przekór panującym w kraju klimatom, walczył o prawo do indywidualnej ekspresji. To właśnie o Lulli La Polaca opowiada dokument "Boylesque", nagrodzony m.in. Srebrnym Lajkonikiem na Krakowskim Festiwalu Filmowym i wyróżniony na Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film". Z reżyserką, Bogną Kowalczyk rozmawia w OFF Radiu Kraków Mateusz Demski.

Bartek Czartoryski, krytyk filmowy (Filmweb, Onet) i tłumacz, opowiada w OFF Radiu Kraków o wrażeniach po seansie pierwszych siedmiu odcinków 4. sezonu Stranger Things. W jaki sposób bracia Duffer nawiązują do ejtisowych horrorów i satanic panic? Czy serial o przygodach dzieciaków z Hawkins jest doświadczeniem kolektywnym na miarę Kina Nowej Przygody? Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

75. Festiwal Filmowy w Cannes dobiegł końca. Laureatem najważniejszej nagrody filmowej świata, Złotej Palmy, został Ruben Östlund za film „Triangle of Sadness”. W tym roku w konkursie walczyli najwięksi światowi reżyserzy. Oprócz Östlund byli to Cronenberg, Koreeda, bracia Dardenne, James Gray. Kto wyjechał z nagrodami, a kto został odesłany z kwitkiem? I jak poradzili sobie polscy twórcy? O tym wszystkim opowiada Miłosz Stelmach, redaktor naczelny czasopisma „Ekrany”, prowadzący podcast FilxTalk, wykładowca filmoznawstwa UJ. Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

Tom Cruise w skórzanej kurtce i okularach przeciwsłonecznych. W uszach ryk silników odrzutowych, hardrockowe Danger Zone Kenny’ego Logginsa przeplatane z balladowym Take My Breath Away zespołu Berlin. "Top Gun" to jeden z najbardziej ikonicznych filmów lat 80., którego kontynuację od piątku można oglądać w polskich kinach. Z Kają Łuczyńską, filmoznawczynią związaną z Kinem Pod Baranami, rozmawiamy o tym, ile po "Top Gunie" sprzedało się Ray-Banów i ilu chłopaków zaciągnęło się do wojska. Poza tym zastanawiamy się, czy film Tony'ego Scotta wpisuje się proreaganowską propagandówkę, a na ile przygody "podniebnych kowbojów" wywołują skojarzenia homoerotyczne? Zaprasza Mateusz Demski.

O spektaklu "Anioły w Ameryce, czyli demony w Polsce” wystawianym w Teatrze Barakah w Krakowie rozmawiamy w OFF Radiu Kraków z jego reżyserem, Michałem Telegą. Na ile sztuka Tony’ego Kushnera kształtuje myślenie o teatrze dzisiaj? Gdzie się podziały anioły, a skąd w Polsce demony? A także o świętej trójcy polskiego społeczeństwa: mechanizmach manipulacji, dążeniach do władzy, zakłamywaniu rzeczywistości. Na podcast zaprasza Mateusz Demski.

fot. Piotr Kubic

Pochodziła ze słynnego artystycznego rodu Kossaków, ale nie spełniła oczekiwań rodziny. Porzuciła Kraków, znalazła spokój z dala od miasta. Przez 35 lat mieszkała w sercu Puszczy Białowieskiej. Dzisiaj jest nazywana łączniczką między ludźmi a zwierzętami, to dzięki jej pracy uczymy się patrzeć, czuć i rozumieć przyrodę. Mowa oczywiście o Simonie Kossak, której niezwykły życiorys przybliża film dokumentalny „Simona”. Z reżyserką, Natalią Koryncką-Gruz, rozmawia w OFF Radiu Kraków Mateusz Demski.

Film będzie można zobaczyć na Krakowskim Festiwalu Filmowym.

Festiwal Muzyki Filmowej w Krakowie obchodzi 15-lecie. O najbardziej pamiętnych wydarzeniach poprzednich edycji, a także o tym, co czeka nas w tym roku (m.in. muzyczne spotkanie z Johnem Powellem i Jerzym Skolimowskim, a także koncert dla Ukrainy, na którym usłyszymy utwory skomponowane lub dedykowane specjalnie na tę okazję przez Johna Williamsa czy Howarda Shore’a) opowiada Michael Łyczek, zastępca dyrektora ds. muzycznych Krakowskiego Biura Festiwalowego. Na podcast w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.

Znamy go jako wybitnego reżysera, znamienitą postać światowego kina. Tym razem będziemy mieli okazję poznać jego inne oblicze. Od najbliższej niedzieli w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manngha będzie można oglądać obrazy Jerzego Skolimowskiego. Na czym polega fenomen jego malarstwa i prac, które trafiły m.in. do kolekcji Jacka Nicholsona? Czy katastrofa klimatyczna, kryzysy uchodźcze lub przeczucie wojny mają przełożenie na tę sztukę? W audycji OFF/ON rozmawiamy z Marcinem Gołębiewskim, kuratorem retrospektywnej wystawy „Jerzy Skolimowski. W malarstwie wszystko mi wolno” oraz Małgorzatą Gołębiewską z Fundacji Wschód Sztuki.

Jedni nazywali go „księciem ciemności”, drudzy „Jezusem z Melbourne”, jeszcze inni pisali, że przewodzi „najbardziej brutalnej koncertowej grupie świata”. Od Birthday Party, przez Bad Seeds, aż po Grindermana i pracę nad muzyką filmową. Nick Cave niejedno ma imię, wokół jego postaci narosło wiele legend. Najlepiej australijskiego muzyka zdołał jak dotąd sportretować Andrew Dominik w swoich filmach dokumentalnych. Najnowszy, „This Much I Know To Be True”, będzie można zobaczyć już 11 kwietnia w Kinie pod Baranami, o czym opowiada Ola Starmach. Poza tym rozmawiamy o twórczej ewolucji Cave’a, ucieczce przed traumą w świat sztuki i podejmowaniu dialogu z fanami w trudnych chwilach.

22 kwietnia na całym świecie obchodzony jest Dzień Ziemi. To dobry czas, aby pomyśleć o naszej planecie. Co może przyczynić się do poprawy stanu środowiska? I jakie najczarniejsze scenariusze globalnego ocieplenia czekają nas, jeśli nie zaczniemy w porę działać? O tych, i wielu innych sprawach, rozmawiamy z Julią Gródek i Joanną Fudali, działaczkami Młodzieżowego Strajku Klimatycznego w Krakowie.

David Foster Wallace był, obok Jonathana Franzena i Jeffreya Eugenidesa, najwybitniejszym pisarzem swojej generacji. Niektórzy widzieli w nim przedstawiciela postmodernizmu, inni słusznie zauważali, że wymykał się kategoriom, rozsadzał język, rzucał intelektualne wyzwanie czytelnikom. Na czym polegał geniusz Wallace’a? Czy we fragmentach życiorysu pisarza można odnaleźć klucz do jego twórczości? Na te i inne pytania odpowiada Jolanta Kozak, tłumaczka prozy i poezji z języka angielskiego, która ukończyła właśnie pracę nad tłumaczeniem opus magnum Wallace’a, eksperymentalnej i liczącej ponad tysiąc stron powieści „Infinite Jest”. W międzyczasie na polskim rynku ukaże się biografia autora pt. „Każda historia miłosna jest historią o duchach”.

Na HBO Max można już oglądać „Batmana” Matta Reevesa. Z tej okazji spotykamy się z Janem Sławińskim (Anonimowy Grzybiarz), żeby rozmawiać o kolejnej opowieści z serii o Mrocznym Rycerzu – jej komiksowych korzeniach, noirowych inspiracjach i możliwych kontynuacjach, a także o tym jak wizja Reevesa wypada na tle „Batmanów” Nolana.

Wybitny dokumentalista Paweł Łoziński zrealizował film z balkonu, gdzie spędził dwa i pół roku. Z kamerą i mikrofonem wyczekiwał aż przechodzący pod jego mieszkaniem ludzie sami zaczną wchodzić w kadr, aż cały świat do niego przyjdzie. Nawiązał 2 tysiące rozmów, zadając niedyskretne pytania: o życie i śmierć, miłość i samotność. Z reżyserem „Filmu balkonowego” rozmawiamy o zaglądaniu do głów i stukaniu ludziom do serc. O potrzebie spotkania, życiu ze sobą, szukaniu sensu każdego dnia.

„Na srebrnym globie” to film, który w historii polskiego kina jak żaden inny obrósł legendą. Projekt życia Andrzeja Żuławskiego, dzieło nigdy niedokończone, które miało wyprzedzić „Gwiezdne wojny”. Kuba Mikurda, reżyser dokumentu „Ucieczka na srebrny glob”, doszukał się w tej historii czegoś więcej – kontekstu osobistego i politycznego, opowieści o losie artysty, o inności, wreszcie o Polsce kiedyś i Polsce dzisiaj. Dlaczego maraton filmów Żuławskiego działa jak noc spędzona w klubie techno? Czy George Lucas mógł zaproponować mu zrobienie „Powrotu Jedi”? I czy literacki pierwowzór „Na srebrnym globie” jest wymarzonym materiałem na serial dla Netfliksa?

„Wszystko wszędzie naraz” to film, który zawojował świat. Film ze wszystkim, o wszystkim. Połączenie kina sztuk walki, science-fiction, dramatu obyczajowego i pytań dotyczących życia na emigracji, gdzie nawiązania do „Matrixa” idą pod rękę z kinem Wong Kar-Waia. Nowej produkcji duetu Daniels przyglądamy się z Radkiem Pisulą, vlogerem, którego znacie z takich projektów jak Full Frontal Pisula czy Napisy Końcowe. Będzie o potencjale motywu multiwersum w kinie, wytwórni A24 i… pierdzących zwłokach Daniela Radcliffe’a, uniwersalnej figurze, które są warte więcej niż tysiąc słów.

Ostáp Vakulúk, aktor znany m.in. z filmu „Eter” Krzysztofa Zanussiego, relacjonuje to, co dzieje się w Ukrainie. Jak pamięta Buczę sprzed wojny? Gdzie szuka pocieszenia, kiedy z nieba lecą bomby? „Jestem szczęśliwy, że żyję. Doceniam proste rzeczy, że mogę usiąść z bliskimi, napić się herbaty, popatrzeć w niebo. To jest prawdziwy dar” – mówi Ostáp.

Przed nami Noc Kin Studyjnych! Już w sobotę, 9 kwietnia, krakowskie kina zwierają szyki i zapraszają widzów na specjalne atrakcje filmowe. Na widzów czekają bezpłatne pokazy, spotkania, wykłady i dyskusje. Na wydarzenie zaprasza Justyna Adamczyk z kina Mikro, gdzie oprócz najlepszych polskich filmów ubiegłego roku, będzie można zobaczyć wystawę pamiątek i archiwaliów: stare plakaty, programy, zdjęcia zebrane na przestrzeni blisko 40 lat działalności kina.

„Cała siła, jaką czerpię na życie” (wyd. Karakter) to prawie tysiącstronicowy zbiór 79 wyrazistych i poruszających pamiętników napisanych przez osoby LGBTQ+, które postanowiły się podzielić swoimi historiami. To historie o dorastaniu, o pierwszej miłości. O coming-oucie, odrzuceniu i akceptacji ze strony najbliższych, ale też opresji ze strony społeczeństwa. Innymi słowy to opowieść o życiu osób LGBTQ+ we współczesnej Polsce.

Julia Bednarek i Łukasz Mikołajewski z Pracowni Badań nad Historią i Tożsamościami LGBT+ ISNS UW w rozmowie z Mateuszem Demski opowiadają o powstaniu tej niezwykłej książki i świadectwach, obok których nie da się przejść obojętnie.

„Diuna” rozbija oscarowy bank, ale najważniejsza nagroda trafia do filmu „CODA”. Will Smith policzkuje Chrisa Rocka, a Sean Penn zapewnia, że puści z dymem swoje Oscary. Za nami 94. ceremonia wręczenia nagród Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. O tym, co nas zaskoczyło i rozczarowało, rozmawiamy z Michałem Piepiórką, krytykiem filmowym, autorem bloga „Bliżej Ekranu”.

okładka: fotos z filmu "Coda"

„Drive My Car” to objawienie ostatniego sezonu. Trzygodzinny film o przepracowywaniu straty na podstawie opowiadań Harukiego Murakamiego, jeden z oscarowych faworytów. Jak to się stało, że niespiesznie opowiedziany i nieprzystający do standardów Hollywoodu obraz ma szansę na Oscary w najważniejszych kategoriach? Kim jest stojący za nim Ryûsuke Hamaguchi? Na te i inne pytania odpowiada Łukasz Mańkowski, krytyk filmowy, znawca kina azjatyckiego, tłumacz z języka japońskiego.

Docudays UA – Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych o Prawach Człowieka jest największym takim wydarzeniem w Ukrainie. Tegoroczna edycja miała rozpocząć się 25 marca w Kijowie. Jak można się domyślać, nie jest to możliwe, gdy w kraju trwa wojna. Pomoc nadeszła jednak ze strony organizatorów Krakowskiego Festiwalu Filmowego. Efekt – część ukraińskiego festiwalu zostanie przeniesiona z Kijowa do Krakowa. O tej niezwykłej współpracy opowiada Krzysztof Gierat, dyrektor Krakowskiego Festiwalu Filmowego.

cover: kadr z filmu Mizh nebom ta horamy (Mountains and heaven in between), reż. Dmytro Hreshko

Jaki świat zastaną nasze dzieci? I czy mamy szansę jeszcze go zmienić? Film dokumentalny „Animal” Cyrila Diona, który od piątku można oglądać w polskich kinach, próbuje odpowiedzieć na pytania, które zadaje dziś sobie całe młode pokolenie zaangażowane w działania na rzecz klimatu i stanu przyrody. W audycji OFF/ON opowiadają o tym Julia Gródek i Joanna Fidali, aktywistki z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego w Krakowie.

Mateusz Demski zaprasza na spotkanie z Kamilem Kalbarczykiem, redaktorem czasopisma „Ekrany”, który podzielił się swoimi wrażeniami po drugim sezonie „Euforii”. Jakie odruchy wywołuje w nas serial Sama Levinsona? Czy mamy do czynienia z geniuszem, czy może symbolem pretensjonalności, pustosłowia i gigantomanii? I najważniejsze – czy „Euforia” mówi nam w ogóle coś ważnego o młodym pokoleniu?

Kurtki, spodnie, swetry. To wszystko oferuje Szafa Dobra – punkt zbiórki odzieży, który powstał w nieczynnym centrum handlowym „Plaza”. To miejsce, gdzie uchodźcy z Ukrainy mogą bezpłatnie zaopatrzyć się w ubrania. „Każdy może tam przyjść i dostać tyle rzeczy, ile potrzebuje” – mówi nam MariaWojtacha, dyrektorka fundacji Internationaler Bund Polska (operator Centrum Wielokulturowego w Krakowie), która jest współodpowiedzialna za zbiórkę ubrań. Co więcej, część dawnej galerii została przekształcona w kompleks mieszkalny, w którym już niedługo schronienie znajdzie kilkaset osób, które uciekły przed wojną.

fot. Internationaler Bund Polska

Andy Warhol – wieczny performer i mistrz kreacji. Artysta, którego w XX wieku nikt nie przewyższył sławą. Praktykował twórczość na różnorakich polach: sztuka, muzyka, film, moda, programy MTV. Właściwie wszystko to już zostało powiedziane, a jednak okazuje się po latach, że wiele historii o nim pozostaje do odkrycia, co potwierdza dokumentalny serial Netfliksa „Pamiętnik Andy’ego Warhola”. Jakie są korzenie, konteksty i klucze do zrozumienia jego sztuki? Czego można się dopatrzeć w nieśmiertelnych warholowskich sitodrukach? Co nam zostało po Warholu? Na te i inne pytania odpowiada Magdalena Mazik z Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.

Iwan Wyrypajew – mieszkający od wielu lat w Polsce rosyjski dramatopisarz, aktor i reżyser. Laureat Paszportu „Polityki” za rok 2012 w kategorii „Teatr”. W rozmowie z Mateuszem Demskim opowiada o rosyjskich artystach, którzy odważyli się wystąpić przeciwko Putinowi, skali kremlowskiej propagandy i utracie wiary we własny naród.

Red Noses Production House to firma produkcyjna z Krakowa, która bierze czynny udział w pomocy dla Ukrainy. Wśród działań, które podejmuje krakowscy filmowcy, jest transport i dostarczanie artykułów pierwszej potrzeby do Lwowa, przewożenie uchodźców do Polski, organizowanie sprzętu obronnego. „Kamizelek kuloodpornych nie ma na rynku, dlatego firmy szyją je na zamówienie według standardów NATO, krakowskie strzelnice testują ich stopień ochrony” – mówi Tomek Katra. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.

„Putin żyje mitem rosyjskiego świata, a centrum tego mitu jest Kijów jako matka wszystkich ruskich miast. Kiedy nasza stolica pozostaje poza strefą wpływu Rosji, to ten mit się sypie”. O wojnie, która niesie niepowetowane straty w dziedzictwie narodowym i kulturze; o umiejętnym wykorzystaniu mediów społecznościowych i zwycięstwie Ukraińców na froncie informacyjnym z Ostápem Vakulúkiem, aktorem teatru we Lwowie, rozmawia Mateusz Demski.

Ukraina Festiwal Filmowy to odbywające się każdego roku święto kultury ukraińskiej. Od pięciu lat organizatorzy prezentują polskiej publiczności trendy w kinematografii, muzyce i sztuce naszych sąsiadów. O „nowym kinie ukraińskim”, ukraińskich filmowcach, którzy walczą na każdym froncie wojny i akcji „Pomagamy Ukrainie, oglądając filmy!” Beata Bierońska-Lach, dyrektorka Ukraina Festiwal Filmowy, opowiada Mateuszowi Demskiemu.

okładka: fotos z filmu: "Moja wojna", reż. Masza Kondakowa

Karol Piekarczyk, dyrektor artystyczny festiwal Millennium Docs Against Gravity, opowiada nam o sytuacji twórczyń i twórców filmowych z Ukrainy, a także o filmach, które pozwalają poszerzyć wiedzę na temat tego, co dzieje się tuż za naszą granicą.

Jak wiemy ofiarami wojny są ludzie, ale są nimi także zwierzęta. Obok zbiórek jedzenia, ubrań, środków czystości dla uchodźców z Ukrainy ruszyły też akcje mające na celu pomoc zwierzętom – tym, które zostały na miejscu, które do nas jadą albo już przyjechały. Zapraszamy na podcast z Agnieszką Odomirską z Krakowskiego Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami.

Ostáp Vakulúk, aktor pracujący w teatrze we Lwowie, znany m.in. z filmu "Eter" Krzysztofa Zanussiego, relacjonuje to, co dzieje się w Ukrainie. „Nie liczymy dni, ale godziny, dlatego nie można zwlekać. Trzymajmy się razem, naciskajmy na instytucje europejskie!” – apeluje Ostáp.

Bogdan Balicki – wiceprezes Zarządu Fundacji Wspierania Kultury Filmowej Cyrk Edison, rozmawia z Mateuszem Demskim o dziesiątych urodzinach podgórskiej kinokawiarni KIKA i wyzwaniach, które stoją przed kinami studyjnymi. Jak małe kina przetrwały pandemię? Czy wciąż jest popyt na kino ambitne i nieoczywiste?