OFF/ON: Kamera, akcja!
RSS
Słuchaj online na www.off.radiokrakow.pl!
Podcasty
Polska się zmienia, Polska się otwiera – rozmowa z Wiktorem Morką o 15. edycji LGBT+ Film Festival
Fragment wywiadu:
Mateusz Demski: Pamiętasz moment, kiedy odkryłeś kino queer?
Wiktor Morka: Ponad 20 lat temu zacząłem przygodę z dystrybucją filmową, pracowałem u jednego z kinowych dystrybutorów, który tego kina się nie bał i je pokazywał. Wcześniej widziałem pojedyncze filmy Dereka Jarmana czy szumne „Tajemnice Brokeback Mountain”. Kiedyś to wszystko wyglądało zupełnie inaczej. Nie wiem, czy nasze słuchaczki i słuchacze pamiętają czasy, kiedy czytało się ulotki z opisem filmu, na których zwykle pomijano temat miłości nieheteronormatywnej. Nie można się było z nich dowiedzieć, że chodzi o kino queerowe. Bohater filmu był opisywany enigmatycznie, na przykład: „życie tego człowieka skrywa wstydliwą tajemnicę”. Teraz nie ma już żadnych wstydliwych tajemnic. Społeczność LGBT+ jest widoczna, a ich reprezentacja w kinie jest czymś absolutnie normalnym.
Do tego zmienia się narracja dotycząca osób LGBT+ w kinie – przestają być ofiarami, coraz mniej jest w tych filmach celebrowania cierpienia.
To się oczywiście z biegiem lat zmienia. Zwrócę tylko uwagę, że w tym roku mamy w repertuarze filmy kryminalne, a nawet horror produkcji egipsko-libańsko-amerykańskiej. To cierpienie i ta cała martyrologia się skończyły. Nie widzimy już tego na ekranie – oglądamy historie, które nie muszą być ani ckliwe, ani płaczliwe, ani wiązać się z cierpieniem, śmiercią i nieszczęściem. Osoby queerowe tworzą po prostu fascynujące filmy, które zabierają nas w inne, zupełnie nieprawdopodobne światy. Nacisk kładziony jest na ciekawą historię.
okładka podcastu: kadr z filmu Queendom, 3 histoires Drag
W teatrze przeżywamy katharsis – rozmowa z Marcinem Kaliszem o spektaklu „Wesele” Mai Kleczewskiej
123 lata po tamtych wydarzeniach interpretacji „Wesela” podjęła się Maja Kleczewska i zespół Teatru Słowackiego w Krakowie. Nowe odczytanie niesie opowieść o społecznym i klasowym konflikcie, trwającym i wciąż się odnawiającym, niemożliwym do zażegnania. W tle majaczy cały szereg kwestii: cepeliada i instrumentalne traktowanie tradycji chłopskiej, poczucie krzywdy przekute w pragnienie zemsty i krwawą przemoc, antysemickie nagonki, widmo wojny nadciągającej ze Wschodu. Na rozmowę z Marcinem Kaliszem, aktorem Teatru Słowackiego, wcielającym się w rolę Błażeja Czepca, zaprasza Mateusz Demski.
Fragment wywiadu:
Mateusz Demski: Nie potrafię uwolnić się od wrażenia, że wasze „Wesele” to spektakl bardzo aktualny, osadzony przede wszystkim w „dzisiaj” i „jutro”.
Marcin Kalisz: Jego aktualność w dużej mierze polega na tym, że Maja zawierzyła Wyspiańskiemu. Nie wiem, czy można nazwać go prorokiem, wieszczem, można natomiast z całą pewnością stwierdzić, że w dobrze napisanym tekście – który ma dobrze skrojone postaci i napięcia między nimi są ciągle żywe – można się przeglądać co i raz. Można go interpretować, a tematy, które są aktualne dzisiaj, będą się stamtąd same odzywać. Maja Kleczewska poszła ścieżką swojego odczytania, ustawiła te wszystkie symbole i wydźwięki, ale „Wesele” jest jeszcze pełne treści, które można odkrywać. Wyspiańskiemu udało się dotknąć problemów polskich – nie tylko politycznych, ale międzyludzkich. Gdyby jutro ktoś się wziął do robienia swojego „Wesela”, to zapewne by odnalazł tam jeszcze inne rzeczy.
Kontekstem waszego „Wesela" jest m.in. rosyjska inwazja na Ukrainę. Werynhora, wieszcz ukraiński, jest zwiastunem wojny, która toczy się tuż za naszą granicą.
Kiedy przed laty czytałem „Wesele”, nie zwracałem na ten kontekst szczególnej uwagi. Wiadomym było, że Wernyhora jest mniej lub bardziej realną postacią wieszcza, profety, który przychodzi ze Wschodu. W tej chwili użycie słów „ponoć kajsi z Ukrainy” wybrzmiewa kompletnie inaczej. Czytając ten fragment po raz pierwszy na próbach, grając scenę, też miałem, i wciąż mam, ciarki na rękach. To są warstwy i platformy znaczeniowe, którym nie trzeba niczego dodawać. Wystarczy wypowiedzieć to zdanie i zostawić widzowi refleksję; słowa swoje już zrobią, bo tak zostały napisane.
okładka podcastu: Wesele, fot. Bartek Barczyk
Teorie spiskowe to próba wytłumaczenia zbyt skomplikowanej rzeczywistości – rozmowa z twórcami spektaklu „Poza zero, czyli jak pokochałem bombę”
Wera Makowskx wraz z zespołem Teatru Barakah postanowiła dokonać niemożliwego i wprowadzić Pynchona na deski teatru. Jakby tego było mało, pojawiła się myśl, by pożenić go ze Stanleyem Kubrickiem i jego legendarnym filmem „Doktor Strangelove, lub jak przestałem się martwić i pokochałem bombę”. Tak powstał pomysł na spektakl „Poza zero, czyli jak pokochałem bombę”. Na rozmowę z Werą Makowskx, Krzysiem Zyguckim i Magdaleną Kawecką w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.
Fragment wywiadu:
Mateusz Demski: Skąd pomysł, by wrócić do Pynchona pół wieku od wydania „Tęczy grawitacji”?
Wera Makowskx: Jest to pomysł absolutnie abstrakcyjny, ale myślę, że w jakiś przedziwny, podskórny sposób, uzasadniony. „Tęcza grawitacji” to książka paranoiczna, która jest niewypowiedzianą tajemnicą do rozszyfrowania. Pod tym jej całym absurdem kryje się jakaś groza; poczucie strachu przed tym, czego nie potrafimy zrozumieć. […] Historia dotyczy rakiety V-2 skonstruowanej przez Wernhera von Brauna, która była pierwszą rakietą samonaprowadzającą; pierwszą w ogóle bronią, która przekracza prędkość dźwięku i która używa systemu nawigacyjnego. Wyobraźmy, że jesteśmy w 1944 roku i nagle spada na nas dziwne to coś, a dopiero później słyszymy dźwięk nadlatywania tego czegoś.
Pomyślmy o tym w 2024 roku. Jesteśmy po pandemii, pojawiają się nowe problemy geopolityczne, z którymi musimy się mierzyć, jak wojna w Ukrainie. Niepewność rośnie z dnia na dzień. W dodatku jesteśmy karmieni wyłącznie złymi wiadomościami. Kryzys finansowy, kolejne podwyżki VAT-u – nagle orientujemy się, że nie stać nas na kawę i ciasto w ulubionej kawiarni. Te wszystkie małe stresy uzbierane w kopczyk generuję wielką potrzebę opowiedzenia sobie, kto za tym wszystkim do jasnej cholery stoi.
W tym pomaga myślenie spiskowe: teorie na temat płaskiej ziemi, reptilian, iluminatów, chipów w szczepionkach, technologii 5G, która kontroluje umysły.
Teorie spiskowe to próba prostego wytłumaczenia zbyt skomplikowanej rzeczywistości, która powoduje w nas ciągły lęk. W dobie kryzysu i degrengolady informacyjnej, ludzie są w stanie uwierzyć, że stali się ofiarami spisku; że ktoś się na nich uwziął. Jest dużo fejkowych, niesprawdzonych wiadomości w sieci. Ludzi przestaje interesować, czy są one prawdziwe czy nieprawdziwe – skupiają uwagę na tym, czy są one po prostu interesujące. Nie potrzebujemy rzetelnych informacji, ani tego, by ktoś podważał nasz światopogląd. Potrzebujemy grupy osób, które myślą tak samo. W ten sposób szukamy sensu w świecie; w świecie, który nic im nie daje i który skazuje ich na czystą wegetację.
Wojna jest zawsze obok – rozmowa z Emilią Pluskotą, reżyserką filmu „Jina”
Kobieta ma prawo decydować o sobie. Na deski Teatru Barakah trafia interpretacja „Dziecka Rosemary”
okładka podcastu: Rosemary fot. Krzysztof Marchlak
Kobiety z Roztocza są głodne tego, by ktoś je wysłuchał – rozmowa z Katarzyną Machałek i Łukaszem Machowskim, twórcami filmu „Dzień i noc”
okładka podcastu: kadr z filmu "Dzień i noc"
Poezja obrazu – rozmowa z Wiktorem Skrzyneckim, reżyserem filmu „Mieczysław Jahoda. Sztukmistrz z Krakowa”
Piękno wokół nas – rozmawiamy o 20. edycji Millennium Docs Against Gravity
„Nie bądź obojętny_a” to hasło nawiązujące do słów Mariana Turskiego, które stało się nie tylko myślą przewodnią obchodów 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, ale też tegorocznego festiwalu Millennium Docs Against Gravity, który świętuje 20 lat istnienia. „Te słowa to wyraz wartości, które towarzyszą festiwalowi od początku istnienia” – mówi Karol Piekarczyk, dyrektor artystyczny MDAG. W programie nie zabraknie filmów o wojnie w Ukrainie, skutkach zmian klimatycznych, ale też o rewolucji w sexworkingu, życiu osób LGBTQ+ w różnych rejonach świata i kobietach, które podejmują wspólne działanie przeciw nierówności i przemocy. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.
Okładka podcastu - DJ Wika
Kultowe działa z opóźnionym zapłonem. Jak Big Lebowski wszedł do kanonu?
O tym, jak to się dzieje, że pewne filmy zyskują wręcz kultowy status, opowiada Mateuszowi Demskiemu w OFF Radiu Kraków Krystian Kujda, założyciel kolektywu VHS HELL i dyrektor artystyczny Octopus Film Festival.
Bezcenne spotkanie z drugim człowiekiem - rozmowa z Małgorzatą Nocuń
To poruszający i wielowymiarowy portret kobiet, dla których zabrakło miejsca w szkolnych podręcznikach. O tych, które przeżyły blokadę Leningradu w 1941 r. i tych, które były w Ukrainie w lutym 2022 r. O feministkach działających na prowincji oraz tych, które szczerze kochały Związek Radziecki. Na rozmowę z autorką w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.
Odnaleźć swoją watahę - rozmowa z Marcinem Filipowiczem o filmie "Braty"
Marcin Filipowicz, reżyser, opowiada w OFF Radiu Kraków o zajawce na deskę, którą przeżywał za małolata w rodzinnym Krakowie, o współpracy z ekipą z firmy Pogo3012, duetem Syny, o partyzanckich, niespotykanych na polskim rynku filmowym, formach promocji. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.
Folklor to nie cepelia
W OFF Radiu Kraków w gościach Natalia Nowacka, koordynatorka warsztatów i wydarzeń towarzyszących na Międzynarodowych Małopolskich Spotkaniach z Folklorem. To impreza, której przyświeca konkretny cel – promocja różnorodności kulturowej. Od ośmiu lat Myślenice stawiają na odkrywanie, a przede wszystkim osobiste doświadczanie odmienności i zwyczajów z różnych stron świata. "Nie chodzi o ślizganie się po powierzchni piękna stroju, ale poznawanie kultur przez pryzmat ludzi" – przekonuje nasza gościni. Na rozmowę zaprasza Mateusz Demski.
Elvis wiecznie żywy
Baz Luhrmann, niekwestionowany król kiczu i przesady w Hollywood, wziął na warsztat legendę króla rock'n'rolla. Film "Elvis" to modelowe przedstawienie sukcesu od pucybuta do milionera, ale również tragiczna historia gwiazdora zatrzaśniętego w złotej klatce. Na czym polegała relacja Elvisa Presley’a i jego menedżera „pułkownika” Toma Parkera? Kiedy "Hound Dog" i "Jailhouse Rock" dotarły do Polski? Jakim wyzwaniem było zdobywanie jego płyt za komuny? I czy Elvis jest wiecznie żywy? W studiu OFF Radia Kraków melduje się reprezentacja Krakowskiego Fan Clubu Elvisa Presleya "Elvis w Krakowie". Na podcast zaprasza Mateusz Demski.
Muzyka filmowa jest odrębną i spełnioną dziedziną
Człowiek, którego przedstawiać w zasadzie nie trzeba. Był jednym z najpopularniejszych kompozytorów w historii kina. Jego nazwisko widnieje w czołówkach ponad 500 filmów. Nagrał tyle, że można do końca życia siedzieć i tylko słuchać jego muzyki. Ennio Morricone. Dokładnie tydzień temu minęły dwa lata od śmierci artysty, wtedy też do kin trafił dokument „Ennio”. Na czym polegał geniusz włoskiego kompozytora? Czy Morricone zasługuje na postawienie w jednym szeregu z Mozartem, Bachem i Beethovenem? Jak muzyka filmowa działa na widzów i manipuluje naszymi emocjami? Nad tym wszystkim zastanowimy się z krytyczką filmową Adrianą Prodeus. Na rozmowę w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.
Mierzenie się z materią
„XX + XXI. Galeria Sztuki Polskiej” to stała ekspozycja Muzeum Narodowego w Krakowie. To przekrojowy przegląd zjawisk i kierunków artystycznych, które pojawiły się w Polsce w ciągu ostatnich 120 lat. Od Witkacego, przez Hasiora, po Sasnala. W ostatnim czasie galeria powiększyła się o przestrzeń poświęcony rzeźbie, na której można oglądać m.in. dzieła Aliny Szapocznikow, Katarzyny Kobro i Jerzego Beresia. O tym, na czym polegał rewolucyjny charakter rzeźby drugiej połowy XX w. i XXI w., a także o nowohuckim poecie złomu i artystce, która w rzeźbiarski sposób zainscenizowała własny pogrzeb, opowiada kuratorka wystawy Agata Małodobry. Na podcast w OFF Radiu Kraków zaprasza Mateusz Demski.
fot. Muzeum Narodowego w Krakowie / Michał Łepecki
Wolna czeska miłość
Trwa festiwal filmowy w Karlowych Warach. W konkursie głównym bierze udział pełnometrażowy debiut Tomasza Wińskiego, polskiego reżysera, który od ponad 10 lat mieszka w Pradze. "Borders of Love" to opowieść o parze, która – chcąc uniknąć kryzysu – decyduje się na otwarcie związku. Czy monogamia jest wyrzeczeniem? Czy romantyczny model miłości jest modelem skompromitowanym? Jak traktować współczesne formy intymnych relacji, takie jak poliamoria i wielokąty? Na podcast zaprasza Mateusz Demski.
Plenerowe święto animacji
W dniach 15-17 lipca odbędzie się Kraków Summer Animation Days. To plenerowa impreza, która od 14 lat gości na ulicach Krakowa. W tym roku pod gołym niebem zobaczymy m.in. estońskie animacje kontrowersyjnej artystki Chintis Lundgren, nowe filmy Ariego Astera i Kōji Yamamury oraz przegląd "kobiecej animacji z Krakowa". O szczegółach opowiada Bogusław Zmudziński, pomysłodawca wydarzenia i dyrektor artystyczny festiwalu Etiuda & Anima. Na podcast zaprasza Mateusz Demski.
Filmowe doznanie, które nie mieści się w głowie
„Wszystko wszędzie naraz” to film, który zawojował świat. Film ze wszystkim, o wszystkim. Połączenie kina sztuk walki, science-fiction, dramatu obyczajowego i pytań dotyczących życia na emigracji, gdzie nawiązania do „Matrixa” idą pod rękę z kinem Wong Kar-Waia. Nowej produkcji duetu Daniels przyglądamy się z Radkiem Pisulą, vlogerem, którego znacie z takich projektów jak Full Frontal Pisula czy Napisy Końcowe. Będzie o potencjale motywu multiwersum w kinie, wytwórni A24 i… pierdzących zwłokach Daniela Radcliffe’a, uniwersalnej figurze, które są warte więcej niż tysiąc słów.
Korzystam z życia, póki mogę
Ostáp Vakulúk, aktor znany m.in. z filmu „Eter” Krzysztofa Zanussiego, relacjonuje to, co dzieje się w Ukrainie. Jak pamięta Buczę sprzed wojny? Gdzie szuka pocieszenia, kiedy z nieba lecą bomby? „Jestem szczęśliwy, że żyję. Doceniam proste rzeczy, że mogę usiąść z bliskimi, napić się herbaty, popatrzeć w niebo. To jest prawdziwy dar” – mówi Ostáp.
Kina studyjne zapraszają na swoje święto
Przed nami Noc Kin Studyjnych! Już w sobotę, 9 kwietnia, krakowskie kina zwierają szyki i zapraszają widzów na specjalne atrakcje filmowe. Na widzów czekają bezpłatne pokazy, spotkania, wykłady i dyskusje. Na wydarzenie zaprasza Justyna Adamczyk z kina Mikro, gdzie oprócz najlepszych polskich filmów ubiegłego roku, będzie można zobaczyć wystawę pamiątek i archiwaliów: stare plakaty, programy, zdjęcia zebrane na przestrzeni blisko 40 lat działalności kina.