Radio Kraków

Nowa Energia


RSS Spotify Google Podcast

"Nowa Energia" - odnawialne źródła energii wykorzystują naturalne zasoby Ziemi, nie wyczerpują się i są w stanie szybko się zregenerować. Wiatr, promienie słoneczne, pływy morskie, czy ciepło Ziemi (energia termalna) muszą uzupełniać nasze zasoby energetyczne. Odnawialne źródła energii (OZE), to przyszłość energetyki i nadzieja na ograniczenie zmiany klimatycznej. To również motor rozwoju i innowacji. Od poniedziałku do piątku o godz. 12.50 w Radiu Kraków.

Podcasty

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji - raport Polskiej Zielonej Sieci

Fundusz Sprawiedliwej Transformacji realnie zmienia podejście do czekających nas zmian w gospodarce. Dzięki tym środkom w regionach "powęglowych" pojawia się szansa na zatrzymanie młodych, którzy nie wyjadą po zamknięciu kopalń i likwidacji wielu miejsc pracy. Ważnym elementem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji jest nawiązanie współpracy między regionami i jego oddolny charakter. Jak działają jego mechanizmy? - mówi o tym opublikowany właśnie raport Polskiej Zielonej Sieci - powiedziała Ewie Szkurłat Łucja Kucmin-Węglarczyk prezeska Fundacji Przestrzeń do Życia.

FST realnie zmienia podejście do transformacji. Widać większe zaangażowanie i chęć działania zarówno wśród beneficjentów, jak i osób wdrażających projekty – powiedziała Marta Anczewska z Instytutu Reform, autorka raportu. – Dzięki tym środkom w regionach powęglowych pojawia się nadzieja na lepsze jutro.

Jej zdaniem, aby wydatkowanie FST było efektywne, a Polska skuteczna w walce o kontynuację FST lub zapewnienie alternatywy, konieczne jest wyznaczenie koordynatora procesu w postaci Pełnomocnika Rządu ds. Sprawiedliwej Transformacji. Mimo oddolnego charakteru, FST potrzebuje rządowego parasola dla lepszej koordynacji i przetrwania. Fundusz nie jest dany raz na zawsze. Pojawiają się głosy, że środki z niego mają stać się częścią szerszego, niededykowanego funduszu. Taki scenariusz oznacza stratę dla Polski. Dlatego trzeba postarać się o kontynuację FST w następnym budżecie unijnym.

Raport “Głosy z regionów objętych Funduszem Sprawiedliwej Transformacji” jest dostępny na stronie Polskiej Zielonej Sieci.

Nowelizacja ustawy wiatrakowej

  • Ewa Szkurłat
  • access_time 00:09:59
  • calendar_today Poniedziałek, 2025.03.24
Obiecywana od dawna, wreszcie przyjęta. Rząd w trybie obiegowym przyjął projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej, zgodnie z którą minimalna odległość wiatraków od zabudowań ma wynieść 500 m. Projekt nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych po raz pierwszy ujrzał światło dzienne we wrześniu 2024 r. Od tego czasu przyjęcie tego dokumentu przez rząd było odkładane. Dlaczego?

Projekt daje szansę na wyraźne zwiększenie zainstalowanej mocy energetyki wiatrowej w Polsce dzięki tzw. repoweringowi, czyli wymianie starszych turbin wiatrowych na nowsze, bardziej wydajne urządzenia o większych jednostkowych mocach. Będzie to można zrobić  bez konieczności uzyskiwania dodatkowych decyzji  środowiskowych. Czy odblokowanie wiatraków przyspieszy rozwój energetyki wiatrowej? Ewa Szkurłat zapytała o to Jakuba Wiecha, redaktora naczelnego Energetyka24.com.

Luka w systemie i ceny energii

  • Ewa Szkurłat
  • access_time 00:09:04
  • calendar_today Poniedziałek, 2025.03.17
Luty 2025 r. okazał się najsłabszy od ponad dwóch lat pod względem udziału energii odnawialnej w krajowym miksie energetycznym - wynika  z danych Forum Energii. Wiatr wiał słabo, słońce, jak to w lutym, wygenerowało niewiele energii. Lukę zapełniły elektrownie pracujące na węglu kamiennym i brunatnym, co przełożyło się na wzrost cen energii. Od lat wiadomo, że mamy jedne z wyższych hurtowych cen energii   w Europie. Czy możemy obniżyć ceny energii i czy nie grozi nam  luka w systemie energetycznym? Ewa Szkurłat zapytała o to Jakuba Wiecha, redaktora naczelnego portalu Energetyka24.com.

Pierwiastki ziem rzadkich. Czy żelazo może zastąpić kobalt?

Współczesna technologia jest zależna od materiałów, których procesy wydobycia, produkcji i oczyszczania są nieprzyjazne dla środowiska. A przecież rośnie zapotrzebowanie na przechowywanie i przesyłanie danych – od centrów danych po komputery osobiste, urządzenia mobilne – co wymaga bardziej kompaktowych i szybkich rozwiązań technologicznych. Projekt może zrewolucjonizować współczesną elektronikę.

Głównym celem projektu jest opracowanie prototypu urządzenia pamięci magnetycznej opartego na materiałach powszechnie dostępnych i przyjaznych dla środowiska. Naukowcy skupią się na wykorzystaniu trwałych, mniej zanieczyszczających magnetyków - na przykład żelaza i niklu - jako zamienników kobaltu, oraz na włączeniu tanich i mało obciążających środowisko metali, chociażby manganu, chromu czy tytanu, do generacji prądów orbitalnych. Znaczne zmniejszenie zależności od metali ciężkich i pierwiastków ziem rzadkich, promuje bardziej zrównoważoną ścieżkę rozwoju technologii pamięci magnetycznych.

Z dr inż. Anną Mandziak z Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS rozmawia Ewa Szkurłat

Dr inż. Anna Mandziak z Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS

Zielony wodór i paliwo słoneczne

Prof. Wojciech Macyk z Wydziału Chemii, prorektor UJ ds. nauki wspólnie z europejskimi badaczami zamierza ujarzmić energię słoneczną, by wykorzystać ją do produkcji zielonego wodoru. W odróżnieniu od paliw produkowanych z surowców kopalnych, „paliwa słoneczne” mogą być wytwarzane przy zerowej emisji dwutlenku węgla i są całkowicie odnawialne. Krakowski naukowiec z zespołem od lat analizuje procesy fotokatalizy czyli zaprzęga światło do tego, aby przezprowadzać użyteczne reakcje chemiczne. Z prof. W. Macykiem rozmawiała Ewa Szkurłat Celem projektu koordynowanego przez prof. Wojciecha Macyka, prorektora ds nauki Uniwersytetu jagiellońskiego jest osiągnięcie wydajności konwersji energii słonecznej na wodór przekraczającej 10 proc. przy długoterminowej stabilności w środowisku pracy. Finansuje go narodowe centrum nauki.

Polski atom - czy strategia komunikacyjna działa?

Sejm przyjął ustawę o 60 miliardach zł na budowę pierwszej elektrowni jądrowej, za przyjęciem ustawy zagłosowało 430 posłanek i posłów, przeciw była jedna z posłanek, nikt nie wstrzymał się od głosowania. Zgodnie z ustawą, należąca w 100 proc. do Skarbu Państwa spółka Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) uzyska wsparcie publiczne na przygotowanie i realizację inwestycji — budowy pierwszej elektrowni jądrowej - z limitem wydatków z budżetu do 60,2 mld zł. W Polsce mamy kilka linii komunikacyjnych ws. atomu. Padają różne daty uruchomienia pierwszego reaktora. Co wiemy o polskiej elektrowni? Skąd weźmiemy kolejne środki? Ewa Szkurłat zapytała o to Jakuba Wiecha redaktora naczelny portalu Energetyka24.com

Elektrownia jądrowa powstanie w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na Pomorzu. Partnerem projektu jest konsorcjum amerykańskich firm Westinghouse-Bechtel. W ramach „Programu polskiej energetyki jądrowej” pierwszą elektrownię z trzema reaktorami w amerykańskiej technologii AP1000 zbuduje właśnie to konsorcjum. Elektrownia ma mieć moc 3,75 GW .

Stanowcze "nie" dla wiatraków w Lasach Państwowych

Państwowa Rada Ochrony Przyrody, organ doradczy Ministerstwa Klimatu i Środowiska, wydała opinię w sprawie planowanych inwestycji. Program "Las energii" rozpoczęty w 2021 roku, zakłada powstanie do 10 wiatraków o mocy od sześciu do siedmiu megawatów każdy. Są brane pod uwagę dwie lokalizacje w województwie lubuskim na terenach zarządzanych przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Szczecinie i Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Zielonej Górze. Z dostępnych badań wynika, że praca siłowni wiatrowych zlokalizowanych w lasach, stwarza szczególne zagrożenie dla środowiska oraz chronionych prawem gatunków zwierząt - powiedział Ewie Szkurłat prof. Alek Rachwald z Instytutu Badawczego Leśnictwa, członek Państwowej Rady Ochrony Przyrody.

Jak media powinny informować o transformacji energetycznej?

Tylko 35 procent Polaków i Polek czuje się poinformowanych o działaniach rządu dotyczących energetyki. 44% badanych w wieku między 34 a 45 lat wskazuje, że nie wie jakie są działania rządu w zakresie transformacji energetycznej. Znajomość technologii i zasad jej działania jest szczególnie niska u młodych osób. W tej grupie ponad 2/3 nie wie jak działa lub nie słyszało o elektrowni wodorowej, biogazowni lub instalacji geotermalnej. Około połowa respondentów nie słyszało lub nie wie jak działa pompa ciepła, elektrownia jądrowa i wodna. Badacze pod kierownictwem prof. Barbary Worek z UJ analizowali postawy Polek i Polaków i rolę mediów wobec transformacji energetycznej. Wynnikami zainteresowała się Ewa Szkurłat.

Największym zaufaniem Polacy darzą władze lokalne: miasta lub gminy (łącznie 43%). Co ok. trzecia osoba deklaruje, że ufa UE (łącznie 35%)oraz urzędnikom i administracji publicznej (łącznie 31%).  Polacy w nieco większym stopniu ufają, że to przedstawiciele samorządu lokalnego zadbają o pewne aspekty podczas realizacji inwestycji w odnawialne źródła energii. 42% Polaków ufa, że przedstawiciele samorządu lokalnego podczas takich inwestycji uwzględnią potrzeby mieszkańców. Rządowi w tej kwestii ufa ok. 27%, Polaków, rzadziej zaufanie w tej kwestii deklarują mieszkańcy wsi (23%).

Spółdzielnie energetyczne w miastach

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi próbowało blokować rozwój spółdzielni energetycznych w miastach. Wg ekspertów brak możliwości ich zakładania na terenach miejskich jest sprzeczny z dyrektywą 2019/944 oraz dyrektywą RED II – każdy obywatel i obywatelka powinna móc uczestniczyć w tego typu zrzeszeniach. Obecnie spółdzielnie energetyczne są najbardziej atrakcyjną formą energetyki obywatelskiej. Jak będzie wyglądał ich rozwój w miastach? O szczegółach Ewa Szkurłat i Bartłomiej Kupiec ze Stowarzyszenia Z energią o prawie.

Maszyna usunie metan z kopalni - wynalazek badaczy z UJ

  • Ewa Szkurłat
  • access_time 00:13:30
  • calendar_today Poniedziałek, 2024.12.23
Centrum Transferu i Promocji Technologii (CTiPT) opracowało pierwszą na świecie, przełomową technologię VAMPIRE (Ventilation Air Methane - VAM, przetwarzanie i regeneracja energii - PiRE), działającą w oparciu o modułowy reaktor katalityczny, który na miejscu, w kopalni, przekształca metan z powietrza wentylacyjnego w energię wykorzystywaną do klimatyzacji rejonów wydobywczych. Metan wyrzucany dotąd do wentylacji staje się teraz źródłem energii służacym do zasilania układów chłodzących. Jest zatem przetwarzany i wykorzystany w miejscu jego emisji. To rewolucyjne podejście zmienia sposób myślenia o gazach cieplarnianych i energii. Z prof. Joanną Profic-Paczkowską rozmawia Ewa Szkurłat

Polski raktor jądrowy Maria działa juz 50 lat

Został po raz pierwszy uruchomiony 18 grudnia 1974 r. Jego moc wynosi 30 M. Reaktor imię ma po polskiej noblistce, Marii Skłodowskiej-Curie. Z produktów opartych na radioizotopach produkowanych w reaktorze korzystają miliony ludzi na całym świecie - powiedział Ewie Dzkurłat prof. Krzysztof Kozak z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie. Pozyskiwane dzięki reaktorowi Maria radiofarmaceutyki, zapewnią Polakom dostęp do obrazowania guzów nowotworowych i do ich leczenia. Według szacunków konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny nuklearnej w Polsce przeprowadzane jest 380 tys. procedur medycyny nuklearnej rocznie.

MARIA to prawdopodobnie jedyny reaktor badawczy na świecie bez stabilnego finansowania – powiedział PAP dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych prof. Krzysztof Kurek.Zadaniem reaktora MARIA nie jest produkcja energii elektrycznej, tylko neutronów. Dzięki temu wytwarzane są radioizotopy do diagnozowania nowotworów oraz do radioterapii i innowacyjne materiały dla przemysłu. Prowadzone są też badania podstawowe i stosowane z dziedziny fizyki materiałów, a także szkolenie kadr z branży jądrowej i ochrony radiologicznej.

Małe jest opłacalne

Wg raportu Instytutu Energetyki Odnawialnej potencjał energetyki wiatrowej dla terenów przemysłowych jest olbrzymi – sięga 20 GW.Rośnie liczba przedsiębiorstw, które budują na swoim terenie instalacje fotowoltaiczne, a pochodząca z nich zieloną energię wykorzystują do oświetlenia zakładu czy zasilania maszyn.

Energia stanowi coraz większy wydatek w całkowitych kosztach ponoszonych przez przedsiębiorstwo. Aby minimalizować wydatki, firmy coraz chętniej inwestują w fotowoltaikę czy elektrownie wiatrowe na swoim terenie. W ten sposób zmniejszają ślad węglowy swojego produktu i stają się bardziej konkurencyjni na europejskich rynkach. Małe jest opłacalne - tę zasadę energetyki rozproszonej powinni sobie wziąć do serca polscy przedsiębiorcy - powiedział Ewie Szkurłat Grzegorz Wiśniewski  prezes Instytutu Energetyki Odnawialnej.

Co Polacy sądzą o transformacji? - wyniki badań socjologów z UJ

Badacze pod kierownictwem prof. Barbary Worek analizowali postawy Polek i Polaków wobec transformacji energetycznej. Siedemdziesiąt dwa procent badanych deklaruje, że na co dzień oszczędzają energię. Częściej dzieje się to w tych gospodarstwach domowych, których łączny dochód wszystkich członków nie przekracza kwoty 10 000 netto. Przeprowadzono trzy tysiące telefonicznych wywiadów Polaków i Polek w różnych grupach wiekowych. Uwagę naukowców zwróciło również to, że ponad dwie trzecie młodych osób nie słyszało o elektrowni wodorowej, biogazowni lub instalacji geotermalnej. Nie wiedzą tez jak działają. Około połowa ankietowanych młodych Polaków nie słyszała lub nie wie jak działa pompa ciepła, elektrownia jądrowa i wodna - powiedziała Ewie Szkurłat prof. Barbara Worek. Tylko trzydzieści pięć procent Polaków i Polek czuje się poinformowanych o działaniach rządu dotyczących energetyki. Słabiej doinformowane czują się osoby młodsze. Znajomość technologii i zasad jej działania jest szczególnie niska u młodych osób

Zdaniem ponad połowy Polaków, to w jaki sposób korzystają z energii na co dzień (np. wyłączając światło, zmieniając żarówki ma energooszczędne, nie ogrzewając nadmiernie mieszkania) ma duży lub bardzo duży wpływ na środowisko i klimat. Taką świadomość częściej deklarują osoby powyżej 45 roku życia.
Niemal co trzeci Polak deklaruje, że doświadcza trudności  z ogrzaniem domu/mieszkania w okresie jesienno-zimowym z uwagi na koszty.
Najczęściej Polacy radzą sobie z tą sytuacją obniżając temperaturę poniżej swojego komfortu cieplnego lub rezygnując z ogrzewania niektórych pomieszczeń. Częściej trudności te dotykają gospodarstw domowych, których łączny dochód wszystkich członków nie przekracza kwoty 10 000 netto.

Najczęstszym rodzajem ogrzewania jest gaz (ok. 32%) oraz podłączenie do sieci ciepłowniczej (ok. 28%)Niemal co 4. mieszkaniec wsi i co 10. mieszkaniec małego miasta (poniżej 50 tys.)ogrzewa swój dom/budynek węglem (ok. 25%).
Koszt energii niemal 40% Polaków pochłania ponad 10% miesięcznego budżetu gospodarstwa domowego. 50% osób w wieku 35-44 lat przeznacza na opłaty za energię elektryczną i ogrzewanie nie więcej niż 5% budżetu domowego. Niemal co czwarta osoba w wieku 65-75 lat wydaje na opłaty za energię średnio miesięcznie ponad 20% budżetu swojego gospodarstwa domowego.

39% osób mieszkających w domach jednorodzinnych deklaruje plany związane z termomodernizacją swojego budynku.Co trzeci mieszkaniec domu jednorodzinnego planuje zainstalować, zmodernizować lub wymienić instalację fotowoltaiczną i magazyn energii.

Generalnie, zdecydowana większość Polaków zauważa powinność rządu i samorządów we wspieraniu szeregu działań zmierzających do poprawy jakości powietrza, zwłaszcza tych dotyczących termomodernizacji,  zmiany sposobów ogrzewania, czy inwestycji w OZE.  Największym zaufaniem Polacy darzą władze lokalne: miasta lub gminy (łącznie 43%). Co ok. trzecia osoba deklaruje, że ufa UE (łącznie 35%)oraz urzędnikom i administracji publicznej (łącznie 31%).  Polacy w nieco większym stopniu ufają, że to przedstawiciele samorządu lokalnego zadbają o pewne aspekty podczas realizacji inwestycji w odnawialne źródła energii. 42% Polaków ufa, że przedstawiciele samorządu lokalnego podczas takich inwestycji uwzględnią potrzeby mieszkańców. Rządowi w tej kwestii ufa ok. 27%, Polaków, rzadziej zaufanie w tej kwestii deklarują mieszkańcy wsi (23%).

Wyniki badań zostały zaprezentowane na Kongresie Energetyki Rozproszonej w ramach projektu Obserwatorium Transformacji Energetycznej przy AGH.

Dopłaty destabilizują rynek energii

Ceny energii elektrycznej w Polsce – jak wynika z danych Komisji Europejskiej za II kwartał tego roku – są jednymi z najwyższych na rynku hurtowym w Europie. Droższą energię w Europie mają tylko Irlandczycy i Włosi. Mrożenie cen energii dla gospodarstw domowych kończy się w tym roku. Obecnie to 500 zł za MWh. Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała wygaszanie mrożenia cen energii, uzasadniając to zakończeniem kryzysu energetycznego w Europie. O tym czy dopłaty destabilizują rynek energii Ewa Szkurłat rozmawiała z Grzegorzem Wiśniewskim prezesem Instytutu Energetyki Odnawialnej.

Zielona ofensywa legislacyjna

  • Ewa Szkurłat
  • access_time 00:07:23
  • calendar_today Poniedziałek, 2024.10.28
Do parlamentu trafi niebawem kilka ważnych ustaw dotyczących sektora energetycznego. Będzie to min. ustawa odległościowa, dotycząca prosumentów, wsparcia dla przedsiębiorstw energochłonnych i ustawa o biopaliwach i biokomponentach.

Samorządy mogą wykorzystać środki z Krajowego Planu odbudowy na inwestycje w energetykę rozproszoną. Będą mogły przeznaczyć te środki m.in. na inwestycje w tereny zielone, termomodernizację i odnawialne źródła energii  - powiedział podczas II Kongresu Energetyki Rozproszonej w Krakowie Miłosz Motyka, w-ce Minister Klimatu i Środowiska.

Środki z KPO sfinansują m.in. powstawanie i funkcjonowanie klastrów energii, instalacji fotowoltaicznych z magazynami energii, biogazownie i ciepłowniczych systemów kogeneracyjnych opartych na odnawialnych źródłach energii. Pożyczki wspierające zieloną transformację to również szansa na zmniejszenie zanieczyszczeń, oszczędność energii przeznaczanej na oświetlenie ulic czy tworzenie parków i skwerów.

Biały wodór - prawdziwe i fałszywe nadzieje

W Akademii Górniczo-Hutniczej podpisano porozumienie o współpracy naukowo-technicznej oraz powołano Polską inicjatywę na rzecz naturalnego wodoru Geo-Hydrogen. Jego głównym celem będą wspólne badania naukowe, poszukiwanie złóż oraz rozwój technologii związanych z potencjalną eksploatacją tego surowca. Sygnatariuszami Polskiej Inicjatywy na Rzecz Naturalnego Wodoru są Akademia Górniczo-Hutnicza, Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN oraz spółka Orlen. Już w przyszłym roku rozpocznie się wyznaczanie miejsc, gdzie można będzie w sposób opłacalny wydobywać biały wodór. Dlaczego tak mało mówiliśmy o białym wodorze ? O fałszywych i prawdziwych nadziejach związanych z tym surowcem Ewa Szkurłat rozmawia z prof. Henrykiem Sechmanem z AGH w Krakowie.

Społeczności energetyczne - czy łatwo je założyć?

Społeczności energetyczne są jednym z rodzajów energetyki wspólnotowej. Jeżeli Polska chce wywiązać się z obowiązków wynikających z nowej strategii klimatycznej UE, musi dokonać radykalnych zmian w polskim porządku energetycznym. Jedną z nich jest realne wprowadzenie na rynek i wsparcie nowego podmiotu – wspólnot energetycznych opartych na OZE. W Krakowie ruszyły warsztaty wspierające rozwój społeczności energetycznych. Jak one działają? Kto może je założyć? Ewa Szkurłat zapytała o to Bartłomieja Kupca, prawnika i analityka ze stowarzyszenia "Z energią o prawie".

Nowe plany energetyczno-klimatyczne

Do 2030 roku udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w zużyciu energii elektrycznej w Polsce ma osiągnąć poziom 32,6 proc. Cała transformacja ma kosztować blisko 800 mld złotych - to założenia aktualizacji Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu na lata 2021-2030 Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999, państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do regularnego aktualizowania swoich planów energetyczno-klimatycznych co pięć lat. Czego możemy się spodziewać? O tym Ewa Szkurłat rozmawia z Marcinem Dusiło  - ekspertem z Forum Energii.

Najnowsza wersja Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu to dokument strategiczny dla rozwoju kraju. Składa się na niego sześć załączników, gdzie na 600 stronach szczegółowo opisano plany na najbliższych siedem lat, a nawet więcej – bowiem część prognoz wybiega do 2040 roku.  Rząd planuje przyjąć zaktualizowany Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) w czwartym kwartale tego roku.

Recykling fotowoltaiki - poszukiwania naukowców

  • Ewa Szkurłat
  • access_time 00:09:52
  • calendar_today Poniedziałek, 2024.09.09

Recykling odpadów odlewiniczych - projekt na AGH w Krakowie